De verfrissende kijk van kinderen op de democratie

De legitimiteit van onze lokale democratie staat regelmatig ter discussie. Zowel in de media, maar ook op een gemiddeld verjaardagsfeestje. ‘Ik geloof dat de dramatische systeemcrisis van de democratie verholpen kan worden door loting een nieuwe kans te geven’. Zomaar een citaat dat laat zien dat er ideeën zijn voor verbetering. Verbeteringen binnen het huidige systeem voelen als bewegen in de marge terwijl de rol van gemeenten in deze tijd radicaal verandert. Is het anderhalve eeuw oude stelsel van Thorbecke niet toe aan fundamentele vernieuwing?

Wat als we nu eens vrij van het huidige systeem denken: hoe zou de lokale democratie eruit kunnen zien? Wij gingen hierover in gesprek met een basisschoolklas in Deventer. Omdat kinderen bij uitstek eerlijke en onbevangen vrijdenkers zijn. Hiervoor hebben we dit relatief complexe volwassenvraagstuk vertaald naar een wereld die kinderen begrijpen, een bos waar de Gompies wonen en die te maken krijgen met allerlei dilemma’s waar wij ook regelmatig tegenaan lopen.

Als verwacht schetsten de kinderen oplossingsrichtingen die het verkennen waard zijn. Hieronder vier adviezen van de kinderen (8 tot 11 jaar), die ons aan het denken hebben gezet.

“Maak een YOLO-bord!”
Een mooie inbreng van Lies, een meisje van 9, die desgevraagd uitlegt dat je alleen moet doen wat je echt belangrijk vindt. Ze geeft hiermee antwoord op ons vraagstuk welke keuze de Gompies moeten maken, als het gaat over het verdelen van tijd en geld over een nieuw bejaardentehuis, een speeltuin, een sportveld of een brug over de rivier. “You Only Live Once” (YOLO), voegt zij er wijs aan toe, “dus je moet het niet doen omdat het moet van je werk.” Tot welke keuzes zouden wij komen als we echt blijven bij ons gevoel?

“Doe geen andere mensen pijn en maak zoveel mogelijk mensen blij!”
Een groepje kinderen buigt zich over benodigde spelregels bij het wonen in het Gompiebos. Hoe goed we ook doorvragen en nieuwe invalshoeken voorleggen, de kinderen kunnen geen andere spelregels bedenken dan ‘doe geen andere mensen pijn’ en ‘maak zo veel mogelijk mensen blij’. Inspirerende input voor onze dereguleringsambities.

“Jong en oud mag stemmen”
Guus vindt het gek dat kinderen niet mogen stemmen. “Zij wonen toch ook in het gompiebos?” Goede vraag… waarom eigenlijk niet? Het argument dat ze nog geen afgewogen keuzes kunnen maken zegt meer over de manier waarop we hen bevragen, dan dat het garandeert dat de huidige kiezers wel in staat zijn die afgewogen keuzes te maken.

“Als je stemt op een idee dan moet je het ook zelf doen”
Een mooie gedachte van Levi van 10. Hij voegt hier aan toe “als je het zelf niet wil doen, dan vind je het ook niet belangrijk genoeg”. Bij ons roept het op wie eigenlijk waarover mag meepraten. Mag je meepraten als je noch belanghebbend, noch participerend bent? Kunnen we niet per thema bepalen wie hiervoor stemgerechtigd is?

Tot slot
Helaas, ook vrijdenkende kinderen hebben niet één panklare oplossing voor een verbetering van het politieke systeem. Veel vragen vinden ze lastig en lang niet alle ideeën lijken realistisch. Maar ze komen ook met oplossingsrichtingen die ons aan het denken hebben gezet. Oplossingen die zich kenmerken door eenvoud en vanzelfsprekendheid en oplossingen die zonder meer uit gaan van ‘mee praten vraagt mee doen’. Kinderen zijn niet van het commentaar geven vanaf de tribune: democratie is voor hen werk in uitvoering!

Een artikel van Bas Warmerdam, Janneke Oudenhoven en Joscha de Vries. Janneke Oudenhoven en Joscha de Vries zijn adviseur bij Hiemstra & De Vries. Bas Warmerdam is oprichter van ConsultingKids.