PwC: ‘Europa loopt achter in het creëren van miljardenstartups’
In Europa ontstaan relatief weinig miljardenstartups. De Verenigde Staten zijn op dit vlak vele malen succesvoller, blijkt uit een uitvoerige analyse van PwC.
Een (innovatief) bedrijf dat in betrekkelijk korte tijd een waarde van meer dan $1 miljard heeft bereikt, wordt ook wel een unicorn genoemd. Een goed voorbeeld is het welbekende OpenAI: in 2021 had het een omzet van zo’n $36 miljoen, in 2024 zette het maar liefst $4 miljard om.
Dat OpenAI een Amerikaans bedrijf is, is niet echt een kwestie van toeval: uit onderzoek van PwC blijkt dat op dit moment wereldwijd meer dan de helft van alle unicorns (55%) is gevestigd in de Verenigde Staten (VS).
In hun studie maken de onderzoekers een onderscheid tussen huidige en voormalige unicorns (de laatstgenoemde hebben ooit een waarde bereikt van meer dan $1 miljard, maar volgens de gegevens van PwC ligt hun waarde tegenwoordig onder die grens).
Zelfs als de voormalige Amerikaanse miljardenstartups niet worden meegeteld, telt de VS nog altijd zo’n duizend unicornbedrijven meer dan Europa – exclusief Nederland. Inclusief ons land wordt het verschil met de VS overigens niet veel kleiner: Nederland telt slechts 32 unicorns.
Belangrijk voor de economie
“In de VS groeien meer startups uit tot unicorns,” zegt Barbara Baarsma, hoofdeconoom bij PwC. “Bovendien verplaatsen unicorns zich vaker van Europa naar de VS dan andersom. Het is dus duidelijk dat het gras voor unicorns groener is in de VS dan in Europa.”
Volgens Baarsma is het problematisch dat Europa zo weinig unicorns telt. Dit soort disruptieve bedrijven hebben namelijk vaak een grote impact op de rest van de economie doordat ze kansen ontsluiten voor andere bedrijven. Zo creëren unicorns vaak een ecosysteem waaruit extra werkgelegenheid voortkomt. Ook trekken ze veel investeerders en getalenteerde professionals aan binnen de regio’s waar ze actief zijn.
“Op basis van ons onderzoek kunnen we enkel concluderen dat de VS beter is in het creëren van een omgeving waarin unicorns gedijen, zowel als het gaat om de oprichting als om hun verdere ontwikkeling”, zegt Baarsma. “Voor Europa – inclusief Nederland – is het dus zeer de moeite waard om te kijken naar de oorzaken achter deze unicorn-kloof.”
$27 biljoen
Voor zijn onderzoek nam het accountants- en adviesbureau over de hele wereld meer dan meer dan 3.000 unicorns onder de loep. Bij elkaar opgeteld hebben deze bedrijven een waarde van $27 biljoen.
Unicornbedrijven uit de VS zijn met een cumulatieve waarde van $20,1 biljoen verantwoordelijk voor bijna driekwart van dit totaalbedrag. De waarde van Europese unicorns (inclusief die uit Nederland) komt uit op $1,1 biljoen, oftewel 4% van de totale wereldwijde waarde.
In lijn met de hoofdconclusie van het onderzoek, is de gemiddelde waarde van een unicornbedrijf het hoogst in de VS – $13,7 miljard. In Europa (exclusief Nederland) ligt de gemiddelde waarde ruim drieënhalf keer lager ($3,9 miljard).
Wat verder opvalt is de gemiddelde waarde van een unicornbedrijf uit ons land: $10,5 miljard. “Binnen Europa doet Nederland het relatief goed”, zegt Baarsma. “11% van de Europese unicorns is hier gevestigd. De meeste daarvan zitten in Amsterdam.”
Bekende unicorns die gevestigd zijn in onze hoofdstad zijn onder meer Mollie (betalingen), Mambu (fintech), BackBase (fintch), Bunq (digitale bank) en Picnic (online supermarkt).
Werk aan de winkel voor Europa
Dat de VS een vruchtbare bodem is voor unicorns, heeft volgens de onderzoekers een aantal oorzaken. Allereerst richten dit soort organisaties zich vaak op de consumentenmarkt, die in de VS veel minder gefragmenteerd is, en daarmee stukken groter.
Verder beschikt de VS over een grotere talentvijver, terwijl de wet- en regelgeving voor (grote) bedrijven er ook gunstiger is. Daarnaast is de Amerikaanse durfkapitaalsector veel omvangrijker dan de Europese, zowel in absolute termen als in percentage van het bbp.
Dat laatste heeft vrij veel invloed op de ontwikkeling van unicorns. Als een bedrijf in de opschaalfase zit, dan is durfkapitaal een aantrekkelijke optie omdat het in die fase maar beperkt toegang heeft tot andere financieringsmogelijkheden, zoals een lening bij een bank.
“In 2024 publiceerde Mario Draghi, oud-president van de ECB, een rapport over de Europese concurrentiekracht”, zegt Baarsma. “Daarin pleit hij voor een Europese kapitaalmarkt om meer investeerders aan te trekken. Het is goed dat Europa hier nu mee bezig is, anders loopt de VS nog verder op ons vooruit, niet alleen op het gebied van unicorns.”
