Berenschot: ‘Getransformeerde bibliotheken trekken veel meer bezoekers’
Bibliotheken die onderdeel zijn geworden van een gebouw met meerdere culturele functies, trekken veel meer bezoekers. Dat blijkt uit onderzoek van Berenschot.
De afgelopen jaren ondergingen verschillende bibliotheken in ons land een transformatie. Waar ze voorheen in een pand zaten dat voornamelijk fungeerde als plek om boeken te lenen, huizen ze nu in gebouwen die ook plek bieden voor andere culturele functies.
Berenschot nam vijftien bibliotheken onder de loep die na 2015 zo’n transformatie hebben doorgemaakt. “Op basis van de verzamelde data stellen we vast dat er duidelijke stijgingen zichtbaar zijn”, aldus Cor Wijn, senior adviseur kunst en cultuur bij Berenschot. Daarbij is er één duidelijke uitschieter: het aantal bezoekers steeg met maar liefst 76%.
De onderzoekers vergeleken de bezoekersaantallen per bibliotheek op drie verschillende momenten: vóór de transformatie, één jaar na de transformatie en drie jaar na de transformatie.
Tussen de verschillende bibliotheken bestaan grote verschillen in de precieze ontwikkeling van het aantal bezoekers. “Bij een aantal organisaties gaat het om een constante stijging, bij een aantal andere schoten de bezoekersaantallen pas drie jaar na de transformatie omhoog”, aldus de onderzoekers.
Naast de hoeveelheid bezoekers, nam ook het aantal leden toe. Gemiddeld genomen is het aantal bibliotheekleden drie jaar na de transformatie gestegen met 13% ten opzichte van vóór de transformatie.
In het rapport is de lezen dat de stijging van het aantal leden vooral in het eerste jaar na de transformatie is gerealiseerd. “In de jaren erna is er een kleine daling te zien. Deze lichte daling stemt overeen met de landelijke ontwikkeling van de afgelopen jaren”, zeggen de onderzoekers.
Activiteiten
De getransformeerde bibliotheken organiseren ook meer activiteiten. Gemiddeld genomen steeg het aantal activiteiten in de drie jaar na de transformatie met 15%. Deze stijging vindt met name plaats in het eerste jaar na de transformatie. De jaren daarna blijft het aantal redelijk stabiel.
“Ook zien we dat de aard van de activiteiten enigszins verandert”, zegt Wijn. Waar in absolute zin alle activiteiten vaker plaatsvinden, worden drie jaar na de opening van de getransformeerde bibliotheek relatief minder activiteiten uitgevoerd in de categorieën ‘educatie & ontwikkeling’ en ‘kunst & cultuur’.
“De andere categorieën laten een stijging zien”, geven de onderzoekers aan. “Met name activiteiten rondom ‘leesbevordering & kennismaking met literatuur’ en activiteit rondom ‘ontmoeting & debat’ worden relatief meer uitgevoerd.”
Coronacrisis
Tijdens de coronacrisis moesten bibliotheken voor een aanzienlijke periode hun deuren sluiten. In de dataset van Berenschot is dit deels terug te zien. Zo hadden de lockdowns uiteraard impact op het aantal activiteiten en bezoeken. Het effect op het aantal bibliotheekleden was minder.
“Opvallend is dat ondanks deze plotselinge daling in aantallen bezoekers en activiteiten, er in vergelijking met toen deze organisaties nog stand-alone bibliotheken waren, er in totaal toch een stijging te zien is”, aldus de onderzoekers.
