Nationaal Groeifonds goed ingericht om eigen doelstellingen te behalen

29 januari 2024 Consultancy.nl

De governance van het Nationaal Groeifonds (NGF) sluit goed aan op het doel van het fonds. Dat concluderen Decisio, KplusV en TwynstraGudde in de eerste tussentijdse evaluatie van het NGF.

In 2021 lanceerde kabinet-Rutte III het NGF. Het fonds van €20 miljard heeft als doel om tot 2025 te investeren in projecten die een zo groot mogelijke bijdrage leveren aan duurzame en structurele economische groei, bijvoorbeeld door het creëren van extra werkgelegenheid of het verminderen van CO2-uitstoot.

Inmiddels zijn via drie subsidierondes 52 projecten (voorwaardelijk) gefinancierd. Daarmee gaat €11,6 miljard gemoeid. Er wordt onder andere geïnvesteerd in medicijnontwikkeling, het technisch beroepsonderwijs, de bestrijding van laaggeletterdheid en de verduurzaming van de landbouw en lucht- en binnenvaart.

Nationaal Groeifonds goed ingericht om eigen doelstellingen te behalen

Bij de start van het NGF is afgesproken om het fonds tussentijds te evalueren. Deze evaluatie is in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat uitgevoerd door Decisio, in samenwerking met KplusV en TwynstraGudde.

Binnen de evaluatie lag de nadruk op de governance: de inrichting en het functioneren van het NGF. Daarbij werd onderzocht of de middelen uit het fonds zowel doelmatig en doeltreffend als rechtmatig worden besteed.

De onderzoekers beoordeelden verschillende onderdelen van de inrichting van het NGF: de voorstelontwikkelfase, beoordelingsfase, uitvoeringsfase en beheerfase. Ze spraken daarvoor met stakeholders – denk aan ministeries, intermediaire organisaties en zij die een aanvraag bij het NGF hebben ingediend – en voerden een desktopstudie uit.

Uit de evaluatie komt naar voren dat de inrichting, afspraken, werkwijzen en checks en balances van het NGF erop gericht zijn om voorstellen te krijgen die bijdragen aan het doel van het fonds. “Op die manier draagt de wijze van inrichting in potentie bij aan de rechtmatigheid, doelmatigheid en doeltreffendheid van het NGF als geheel”, aldus de onderzoekers.

Daarbij merken ze op dat “in het veld” bovendien veel lof is voor het feit dat het NGF in betrekkelijk korte tijd is opgezet.

Dat de governancestructuur toereikend is, komt deels door de flexibele inrichting. “Het fonds is lerend ingericht”, aldus de onderzoekers. “Op basis van ervaringen zijn sinds de start verschillende wijzigingen aangebracht.”

Zo zijn aanpassingen doorgevoerd binnen enkele processen van de voorstelontwikkelfase. Dat geldt ook voor de manier waarop projecten inhoudelijk worden beoordeeld. Deze aanpassingen zijn volgens de onderzoekers ten goede gekomen aan de inrichting van het NGF.

Aanbevelingen

Het evaluatierapport bevat tevens een aantal aanbevelingen. Het NGF kan volgens de onderzoekers nog beter functioneren als meer tijd tussen de verschillende subsidierondes wordt gereserveerd. Een aantal betrokkenen geeft namelijk aan dat ze – door tijdsdruk – soms moeite hadden om kwalitatief goede projectvoorstellen in te dienen.

Ook zou de communicatie binnen de uitvoeringsfase beter (en sneller) kunnen. Wat betreft de rolverdeling tussen de verschillende betrokken partijen in monitoring en evaluatie, tot slot, is het volgens de onderzoekers belangrijk om oog te houden voor de lasten voor de programmaorganisaties.

Concurreren met wereldmachten

Verantwoordelijk (demissionair) minister Micky Adriaansens (VVD) reageerde in een brief aan de Tweede Kamer positief op de bevindingen uit de evaluatie.

“Een instrument als NGF kan eraan bijdragen dat we kunnen blijven concurreren op de schaal en met het innovatievermogen van andere grote markten zoals de Verenigde Staten en China”, schrijft Adriaansens. Ze noemt het “bemoedigend dat de onderzoekers concluderen dat het NGF in algemene zin rechtmatig, doelmatig en doeltreffend functioneert”.