Financiële toekomst van Nederlandse universiteiten onder druk
Nederlandse universiteiten hebben het afgelopen boekjaar gemiddeld genomen een positief resultaat behaald. Toch blijft hun financiële toekomst onzeker, zo stelt EY in een nieuw onderzoek.
Voor zijn studie nam het accountants- en adviesbureau de jaarverslagen van de veertien Nederlandse universiteiten onder de loep. Het nettoresultaat van deze academische instellingen kwam uit op €105,26 miljoen (totale baten: €9,13 miljard en totale lasten: €9,05 miljard).
Ondanks deze zwarte cijfers liggen geldproblemen op de loer voor de Nederlandse universiteiten, vertelt Ralph Poulssen, associate partner bij EY. “De komende jaren krijgen deze instellingen te maken met een mogelijke inperking van de toestroom van internationale studenten, verdere kostenstijgingen en onzekerheid over de rijksbijdrage.”
Ten eerste de toestroom van internationale studenten. Afgelopen collegejaar stonden er ruim 85.000 internationale studenten ingeschreven aan de Nederlandse universiteiten. Dat is bijna een kwart van de in totaal ruim 345.000 studenten in ons land.
In Den Haag gaan steeds meer stemmen op om het aantal internationale studenten te verminderen (met quota) om zo kosten te besparen, maar ook het studentenkamertekort terug te dringen. Voor Nederlandse universiteiten zou dit beleid echter gepaard gaan met inkomstenderving.
Daarnaast zijn de vakbonden en de universiteiten recent tot een akkoord gekomen voor een nieuwe cao. Medewerkers van universiteiten kunnen rekenen op forse loonstijgingen, maar het lijkt er niet op dat het Rijk deze in z’n geheel zal ophoesten. Kortom, een extra loonkostenpost voor de universiteiten.
Verder zijn de academische instellingen in de nabije toekomst genoodzaakt om grote investeringen te doen in onder andere vastgoed, duurzaamheid, digitalisering en cyberveiligheid. “Tussen 2023 en 2025 gaat het bij elkaar opgeteld om ongeveer €3,3 miljard”, geeft Poulssen aan.
Deze drie ontwikkelingen gaan de komende jaren druk leggen op het huishoudenboekje van de meeste universiteiten in ons land. “Voor het jaar 2023 begroten twaalf universiteiten een negatief resultaat”, aldus Maarten Verschoor, partner assurance bij EY.
Zo is de verwachting dat het gemiddelde rendement van de universiteiten daalt naar -2,5%. “In 2025 is het beeld al wel ietsje verbeterd, maar we verwachten nog steeds dat acht Nederlandse universiteiten een negatief resultaat zullen neerzetten”, geeft Verschoor aan.
Doordat de financiële positie van Nederlandse universiteiten de komende jaren naar verwachting zal verslechteren, neemt de gemiddelde kredietwaardigheid af. De kredietrating was lange tijd AA, tot afgelopen jaar AA-, dit jaar A+ en vanaf 2024 A.
“Banken zullen dan nog steeds bereid zijn om leningen te verstrekken aan universiteiten als alternatief voor een lening bij het Rijk. Maar de voorwaarden waaronder deze leningen worden verstrekt zullen op termijn wel minder gunstig zijn”, geeft Poulssen aan. “En dat leidt waarschijnlijk tot nog meer extra kosten voor universiteiten.”
