Totale vermogen van Nederlandse gemeenten bijna €40 miljard
Het vermogen van gemeenten is afgelopen jaar gegroeid naar €39,6 miljard, blijkt uit een analyse van BMC.
Voor zijn terugkerende studie nam het adviesbureau de door het CBS gepubliceerde jaarcijfers (2022) van 97% van de Nederlandse gemeenten onder de loep. Ten opzichte van een jaar eerder is het vermogen met zo’n €3,7 miljard gestegen (en in vergelijking met het jaar daarvoor gaat het om een verschil van zo’n €6 miljard).
Weliswaar maakten gemeenten in 2022 extra kosten voor het toekennen van de energietoeslag en de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, maar hiervoor werden ze gecompenseerd door het Rijk. “Dit zien we terug in de cijfers”, schrijft BMC.
Dat het totale vermogen van gemeenten is gestegen, hangt volgens de onderzoekers ook samen met ontwikkelingen op het gebied van de Wmo en de jeugdzorg. De afgelopen jaren hadden gemeenten op dit vlak te maken met forse kostenstijgingen, momenteel lijken die juist af te vlakken.
Het is echter de vraag of deze afvlakking voldoende is om de daling van de rijksvergoeding op te vangen. Twee jaar geleden besloot het kabinet om de rijkscompensatie voor jeugdzorg forse te verlagen. Zo daalt deze tot 2027 van zo’n €1,6 miljard naar ongeveer €800 miljoen.
Op gemeenteniveau
BMC keek ook naar de vermogensontwikkeling van alle afzonderlijke Nederlandse gemeenten. Om deze met elkaar te kunnen vergelijken, werd voor afgelopen jaar vastgesteld hoe het vermogen zich per inwoner heeft ontwikkeld.
Bij de vier grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) groeide het vermogen per inwoner gemiddeld genomen met €279 het hardst. Bij gemeenten tot 20.000 inwoners groeide het vermogen het minst (€194).
Bij gemeenten met 20.000 tot 50.000 inwoners kwam de vermogensgroei uit op €203, net als bij gemeenten met 50.000 tot 100.000 inwoners. Bij gemeenten met 100.000 tot 250.000 inwoners groeide het eigen vermogen afgelopen jaar met €212.
Verder valt op dat in vier provincies – Zeeland, Overijssel, Groningen en Drenthe – het vermogen van alle gemeenten groeide. In Zeeland was gemiddeld genomen sprake van de sterkste vermogensgroei per gemeente.
Zorgen
Ondanks dat het eigen vermogen van de meeste Nederlandse gemeenten weer is gegroeid, spelen er op de langere termijn wel financiële zorgen. Dat komt doordat de omvang van het gemeentefonds – een pot waarmee gemeenten worden gesubsidieerd vanuit het Rijk – vanaf 2025 met €3 miljard wordt teruggeschroefd.
Uit een inventarisatie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) blijkt dat veel gemeenten vanaf 2026 een tekort in hun begroting voorzien. “De VNG heeft gemeenten geadviseerd om voor 2024 en 2025 een structureel sluitende begroting te presenteren en vanaf 2026 de reële tekorten zichtbaar te maken”, aldus BMC.
