Denktank: Voer balkenendenorm voor het bedrijfsleven in
Om het neoliberalisme achter ons te laten, moet onder andere een balkenendenorm in het bedrijfsleven worden ingevoerd, zo stellen jonge economen van de denktank Future Markets Consultation (FMC).
Het advies is te lezen in hun rapport ‘Towards the Wellbeing Economy’, dat recent werd uitgereikt aan voormalig premier Jan-Peter Balkenende. Hij is eveneens drager van de bijnaam van de Wet normering topinkomens (WNT), die sinds 2013 bepaalt dat openbare bestuurders niet meer mogen verdienen dan 130% van een ministerssalaris (norm 2021: €209.000).
Dat Balkende het rapport ontving, is niet alleen omdat hij bijnaamdrager is van de WNT. Momenteel is hij naast zijn werkzaamheden bij EY eveneens verbonden aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam als professor. Vanuit deze rol onderzoekt hij samen met andere experts op welke manier in Europa een groene en inclusieve economie kan worden opgezet. De studie van denktank FMC is hier een onderdeel van.
“De kernvraag van onze tijd is hoe we de economie eerlijker en duurzamer kunnen maken. Het is geweldig dat een groep van jonge economen een rapport heeft geschreven vol met inzichten hoe we dit kunnen realiseren”, zegt Balkenende in een persbericht. In hoeverre de ideeën van de denktank worden overgenomen is niet bekend. Wel laat Balkenede weten ze “serieus in overweging” te zullen nemen.
Vaarwel neoliberalisme, hallo welzijnseconomie
De balkenendenorm voor het bedrijfsleven is een van maatregelen die volgens denktank FMC moeten worden ingevoerd om het neoliberale economische model – dat momenteel de klok slaat – achter ons te kunnen laten.
“Welzijnseconomie stelt het welzijn van alle levende wezens alsmede de planeet zelf centraal binnen de economie en daarbij is de maatschappij democratischer georganiseerd”, stelt Sam de Muijnck, onderzoeker en voorzitter van de denktank. “Het gaat hier dus om een verschuiving van ideeën en macht.”
Op de schop
Om tot een welzijnseconomie te komen is het nodig dat burgers meer macht krijgen. Dat kan volgens de denktank worden gerealiseerd door middel van sectorspecifieke burgerraden. Hierin spreken gekozen, representatieve burgers – waar nodig ondersteund door experts – samen met overheden en bedrijven over economisch beleid en over wat nodig is om dit te verbeteren.
“De reële economie staat ten dienste van de financiële sector in plaats van andersom.”
Daarnaast behoeft de publieke sector een aanzienlijke dosis herwaardering. “Het respect voor werknemers in de publieke sector is gedaald de afgelopen decennia, maar de coronacrisis heeft duidelijk gemaakt dat veel van deze banen essentieel zijn in onze samenleving en voor ons welzijn”, stellen de jonge economen, die pleiten voor hogere lonen in deze sector.
Verder moeten de huidige duurzaamheidsmaatregelen worden aangescherpt om tot een welzijnseconomie te geraken. Zo zijn ecologische subsidie- en belastingregels nodig “die verder gaan dan alleen koolstofdioxide”.
En uiteraard moet ook de financiële sector op de schop, temeer omdat momenteel “de reële economie ten dienste staat van de financiële sector in plaats van andersom”, zegt FMC. Zo zou een financieel product voortaan enkel en alleen naar de markt mogen worden gebracht als is aangetoond dat dit bijdraagt aan het welzijnsniveau van maatschappij.
Ten slotte maken de leden van de denktank zich hard voor het opzetten van een publieke financieringsinfrastructuur als alternatief voor het huidige private bankenmodel, waarbinnen nu alle macht ligt. Hierdoor zouden meer mensen een hypotheek kunnen afsluiten omdat de kosten die banken normaal rekenen tot het verleden behoren.
“Vanuit een privaat, winst-gedreven model, naar een vorm van publieke geldcreatie waarin geld schuld- en rentevrij in circulatie wordt gebracht.”
