'Nederland moet overschakelen op Zuid-Koreaanse corona-aanpak'
Als Nederland vol inzet op testen en bron- en contactonderzoek kan €123 miljard worden bespaard. Bovendien kunnen tot wel 50.000 coronaslachtoffers worden voorkomen. Dat stellen KPMG en de Vrije Universiteit (VU) in een gezamenlijk rapport.
Tot nu toe houdt Nederland vast een aan beleid dat door het kabinet wordt geformuleerd als ‘maximale controle’, maar waarvan het exacte doel volgens KPMG en de VU onduidelijk blijft. Zowel het RIVM als de GGD’en lijken gezien verschillende interviews en de – tot nu toe – suboptimale opzet van het testen en bron- en contactonderzoek vast te houden aan een strategie van het opbouwen van groepsimmuniteit. Het kabinet lijkt het begrip ‘groepsimmuniteit’ echter zoveel mogelijk te mijden. KPMG en de VU geven aan dat het kabinet en het RIVM duidelijker moeten zijn over wat hun strategie nou echt inhoudt.
Bovendien wijzen ze erop dat ‘maximale controle’ eigenlijk geen echte strategie is. Zo is hij niet bekend bij de WHO. Wel bekend is de strategie ‘gewoon controleren’, waarbij het virus zijn gang kan gaan tot er groepsimmuniteit is opgebouwd. Door het ontbreken van een eenduidige definitie van de nu gevolgde strategie is niet helder of Nederland nou wel of niet bewust groepsimmuniteit nastreeft.
Van controleren naar indammen
Maar wat de strategie ook precies inhoudt, KPMG en de VU stellen dat Nederland maar beter kan overstappen op de zogeheten ‘indamstrategie’, die al wordt gehanteerd in onder meer Zuid-Korea, Denemarken en Oostenrijk. Binnen deze strategie wordt een reproductiegetal van onder de 1 (Rt <1) nagestreefd door vol in te zetten op testen en bron- en contactopsporing.
“De huidige opzet levert een daling van het reproductiegetal van 0,15 op, terwijl met het door ons voorgestelde protocol het reproductiegetal met 0,40 daalt”, aldus Xander Koolman, gezondheidseconoom bij de VU. “Daarmee kun je duurzaam onder de 1 zitten en zou je het virus tot enkele besmettingen per dag terugbrengen. Dit is de beste manier om eventuele toekomstige lockdowns te voorkomen, en het consumenten- en producentenvertrouwen terug te winnen.”
Als Nederland wil overstappen op deze strategie moet nú worden gehandeld, benadrukt Koolman, omdat we met het huidige aantal van slechts enkele honderden besmettingen per dag een eenmalige kans hebben om de indamstrategie een succes te maken: “Hierbij is wel een aantal acties noodzakelijk. Het kabinet, het RIVM en het OMT moeten zich voluit uitspreken voor een indammingsstrategie, ook ‘uitdoven’ of ‘containment’ genoemd. Dat is een strategie waarmee het reproductiegetal duurzaam kleiner dan 1 is.”
David Ikkersheim, arts, bedrijfskundige en partner bij KPMG Health, benadrukt dat hiervoor het test-, bron- en contactonderzoek-protocol flink moet worden aanscherpt: “Tests moeten realtime online worden ingepland in plaats van via een telefoonnummer. Ook moeten testuitslagen sneller beschikbaar komen, binnen 24 uur, of liever nog binnen 8 uur zoals in andere landen. Van groot belang is ook dat er een uitgebreide informatiecampagne voor publiek en werkgevers wordt opgezet om het belang van testen – juist ook bij lichte klachten – te onderstrepen.”
“Wij weten zelf niet voor 100% zeker dat indammen lukt. Maar als het wel lukt, dan is er hard bewijs dat de voordelen groot zijn.”
Bovendien moet het proces sneller gaan: “Het totale bron- en contactonderzoek moet binnen vier dagen na het aanvragen van de test zijn afgerond en er moet ingezet worden op het opsporen van minimaal 80% van de contacten. Daarnaast is het noodzakelijk de besmettingen uit het buitenland te minimaliseren, zeker in een open economie als de Nederlandse. Je kunt denken aan het verplicht testen van mensen die op Schiphol aankomen en het screenen met behulp van een vragenlijst en lichaamstemperatuur. Nog veel beter is het om de indamstrategie af te stemmen in Europees verband, zodat je dit niet voor Europeanen hoeft te doen.”
Niet lockdown maar onzekerheid zorgt voor recessie
Waarom het RIVM niet kiest voor indammen blijft Ikkersheim onduidelijk. “Als het RIVM denkt dat indammen niet kan, prima, maar dan moet het die opvatting onderbouwen”, zegt hij in Trouw. “Dan wil ik hun modellering zien zodat ik weet waarom wij niet net als Luxemburg of IJsland het aantal besmettingen tot bijna nul kunnen terugbrengen. Wij weten zelf niet voor 100% zeker dat indammen lukt. Maar als het wel lukt, dan is er hard bewijs dat de voordelen groot zijn. Alleen daarom moet je het proberen en er al doende achter komen of het lukt.”
Hoe groot zijn die voordelen dan? “Een indamstrategie levert in de jaren tot 2022 een bedrag van €123 miljard op voor de Nederlandse economie”, aldus Ikkersheim. “Dit staat gelijk aan 3,1% van het bruto binnenlands product in 2022. Als andere Europese landen ook meedoen met deze strategie loopt dit nog veel verder op. Ook voorkomen we met een indamstrategie mogelijk zo’n 50.000 COVID-19 doden.”
Hij bestrijdt in Trouw dat de economische malaise van de afgelopen maanden het gevolg is van de wereldwijde lockdowns. De echte boosdoener is onzekerheid: “Dat heeft te maken met consumentenvertrouwen”, geeft hij aan. “Op dit moment kabbelt het virus voort, en zijn de cijfers laag. De vraag is of je dat kunt vasthouden. Die onzekerheid heeft grote impact op het vertrouwen bij consumenten. Zolang het virus rondwaart, zullen zij minder uitgeven.”
