Investeerders geen hoge pet op van digitalisering banken
Terwijl banken zich steevast presenteren als digitale koploper, zijn investeerders niet bepaald onder de indruk. Zo blijkt uit onderzoek van Oliver Wyman. Het bureau peilde het sentiment onder beleggers en kwam erachter dat niet meer dan een kwart overtuigd is van de effectiviteit van de digitale transformatiestrategieën van banken. Over de precieze inhoud van de strategieën tasten ze vaak in het duister: nog geen procent vindt de plannen zowel duidelijk als geloofwaardig.
Het rapport van Oliver Wyman laat zien dat banken jaarlijks gemiddeld 5% van hun omzet besteden aan digitaliseringsprogramma’s. Maar de meeste investeerders blijken dus weinig tot geen idee te hebben van wat banken doen met al dat geld.
Je mag aannemen dat de banken zelf beter weten waar het geld naartoe gaat, maar ook daar blijkt vaak weinig zicht te zijn op de effectiviteit van de projecten: “Ik weet dat 50% van mijn digitale transformatie-uitgaven weggegooid geld is, ik weet alleen niet welke 50%”, vertrouwt de CFO van een wereldwijde bank de onderzoekers toe.
Doorgaans pogen de banken zichzelf naar buiten wat zelfverzekerder te presenteren. Oliver Wyman stelt vast dat het begrip ‘digitaal’ in brede zin wordt gebezigd in praktisch alle (98%) externe communicatie. Wordt er in de analistenrapporten van investeerders gezocht naar het begrip, dan blijkt het maar in net iets meer dan een kwart (27%) voor te komen. Waar bedrijven vandaag de dag nog weleens worden beschuldigd van ‘greenwashing’ – jezelf milieuvriendelijker voordoen dan je bent – kan bij banken wellicht worden gesproken van ‘digital washing’.
Tegenover het grote publiek is het misschien makkelijk jezelf voor te doen als door en door digitaal, maar het overtuigen van investeerders blijkt een stuk lastiger. Duidelijke meetstandaarden voor digitalisering ontbreken en over kosten-batenmodellen aangaande investeringen in technologie heerst veelal wantrouwen. De onderzoekers waarschuwen dat het geduld van investeerders weleens op kan raken, waarbij ze de zogeheten ‘price to earnings’-ratio (P/E) aanhalen. Deze koers-winstverhouding – die de aandelenprijs en winst van een bedrijf tegen elkaar afzet – daalde bij de traditionele banken van 14 naar 11 – ondertussen steeg ze bij fintechs van 39 naar 49.
Lage rente, lage winsten
De druk op de winsten van de traditionele banken is volgens Oliver Wyman grotendeels het gevolg van de nog altijd dalende rentestanden. De onderzoekers schatten in dat 75% van de waarde-erosie onder Europese banken kan worden toegeschreven aan de rente, andere macrofactoren en regelgeving. Terwijl veel wordt gesproken over de disruptieve invloed van fintechs, worden zij (en andere nieuwkomers) slechts verantwoordelijk gehouden voor de overige 25% van het waardeverlies.
Digital is een van de belangrijkste wapens die banken inzetten tegen de lage winstmarges én de oprukkende fintechs, maar investeerders zetten grote vraagtekens bij de plannen. Bijna twee derde (63%) oordeelt dat ze wel duidelijk maar niet geloofwaardig zijn. Ruim een derde (37%) beschouwt de digitale agenda’s van banken als zowel onduidelijk als ongeloofwaardig. Dat betekent dat afgerond welgeteld 0% van de investeerders de plannen beoordeelt als duidelijk en geloofwaardig. Over de effectiviteit van de plannen oordelen ze iets positiever – 25% uit vertrouwen, 38% is sceptisch en de overige 37% vindt het te vroeg om hierover te oordelen.
Botsing der strategieën
Ten aanzien van de digitaliseringsstrategieën ontwaren de onderzoekers van Oliver Wyman twee botsende gedachtestromen, waarnaar wordt verwezen in de titel van het rapport – ‘When Vision and Value Collide’. De ene groep opteert voor de langetermijnvisie (‘vision’) en investeert agressief in innovatie en transformatie, hoewel dit dikwijls uitmondt in teleurstelling. De andere groep voert – in plaats van één of enkele grote transformaties – talloze kleine veranderingen door (‘value’), die in de praktijk vaak echter geen langdurig effect blijken te hebben.
Oliver Wyman stelt dat geen van beide groepen de wijsheid in pacht heeft en pleit voor een aanpak die het midden houdt tussen de twee contrasterende benaderingen. Uiteraard is dit makkelijker gezegd dan gedaan.
Om banken te helpen komen de onderzoekers met vijf stappen voor het vinden van de juiste balans:
- (1) Handhaaf een hoog niveau van discipline en investeer niet in copycat-technologieën, die slechts voor enkele bedrijven werken.
- (2) Focus op een klein aantal goed gefinancierde groei-initiatieven.
- (3) Behaal productiviteitswinst door te investeren in technologie.
- (4) Investeer in het ontwikkelen van betrouwbare meetgegevens om de vooruitgang bij te houden.
- (5) Verbeter externe communicatie zodat investeerders de factoren begrijpen die de ontwikkeling kunnen beïnvloeden en ze de voortgang van de langetermijnveranderingen kunnen volgen.
“Het is cruciaal dat banken de juiste balans vinden tussen lange- en korte termijn investeringen, de visie- en de waarde mentaliteit, zeker nu investeerders ongeduldiger worden, techbedrijven aan beurswaarde winnen en er een recessie aan kan komen”, stelt Oliver Wyman-partner Coen Degen.
“Veel instellingen hebben momenteel niet de juiste balans. Toch is dit dé manier om de investeringen te realiseren die ze nodig hebben om zich toekomstbestendig te maken en tegelijkertijd op korte termijn waarde te creëren voor de aandeelhouders.”
