Nederlands middenbedrijf veel optimistischer dan internationale peers

Bedrijven uit het Nederlandse middensegment zijn wereldwijd bekeken erg optimistisch. Zo behoren ze als het gaat om groei tot de meest ambitieuze ondernemingen. Hun plannen focussen zich op organische expansie – zowel in binnen- als buitenland – waarbij wordt geprobeerd om activiteiten naar aangrenzende sectoren uit te breiden. Daarnaast vreest de Nederlandse middenmarkt de brexit niet. Toch zijn er ook uitdagingen voor de bedrijven: een gebrekkige cashflow en trage wereldwijde groei. Verder omarmt het Nederlandse middensegment AI, maar loopt het elders achter op de innovatieve toepassing van technologie en klantgerichtheid.

Adviesbureau EY riep onlangs de hulp in van onderzoeksbureau Euromoney Institutional Investor Thought Leadership (EIITL). Aan EIITL werd gevraagd om een online vragenlijst op te stellen en aan te bieden aan CEO’s, oprichters en uitvoerende directeuren van ruim 2.700 organisatie uit meer dan 20 landen die jaarlijks minimaal $1 miljoen tot maximaal $3 miljard omzetten – oftewel bedrijven uit het middensegment. EY benaderde zelfstandig zijn wereldwijde alumninetwerk van de Entrepreneur Of The Year Award om de online vragenlijsten in te laten vullen. Vervolgens voerde het adviesbureau ook nog verdiepende interviews uit om daarmee extra inzichten te verkrijgen.

Uit het onderzoek blijkt dat bijna vier van de tien Nederlandse bedrijven uit de middenmarkt (38%) verwachten het aankomende jaar met minimaal 11% en maximaal 25% te groeien. Ter vergelijking: wereldwijd bekeken verwacht slechts 25% van bedrijven uit het middensegment deze groei te gaan behalen. Daarbovenop is de groeiverwachting van het IMF ‘slechts’ 3,2%. Bovendien verwachten de middelgrote organisaties uit ons land in 2018 geen negatieve groei, terwijl in 2017 zo’n 5% van de respondenten aangaf krimp te verwachten. En terwijl 90% dit jaar denkt minimaal 6% te groeien, was dat vorig jaar ‘maar’ 71%. Wel is het aantal bedrijven dat met minimaal 26% verwacht te groeien afgenomen: waar dit in 2017 gold voor 10%, is er nu geen enkel bedrijf meer dat dergelijke hoge groei voorziet.

Handelsland

Bijna een kwart van de Nederlandse ondervraagden (23%) geeft aan veel belang te hechten aan toetreding tot nieuwe buitenlandse markten. Volgens Ernst Groenteman – Partner bij EY Nederland – is dat in lijn met de geschiedenis van ons land: “Het is een weerspiegeling van de sterke internationale traditie van Nederland. Het land is ’s werelds vier na grootste exporteur van goederen, ongeveer een derde van zijn inkomsten is afkomstig uit verkoop in het buitenland; 36% van de respondenten in het Nederlandse middensegment zegt dat de export dit jaar zelfs goed is voor meer dan een vijfde van hun inkomsten.”

Harold Goddijn, CEO en medeoprichter van TomTom, deed mee aan het onderzoek en onderstreept het beeld dat wordt geschetst door Groenteman: “We hebben recent enorm veel succes gehad in Noord-Amerika en met name aan de westkust. We zullen blijven pushen, maar voor ons zou ik zeggen dat ons volgende aandachtsgebied en een echte groeimogelijkheid in Azië ligt, vooral in landen als Japan, Korea en China.”

Uit de studie van EY blijkt verder dat veel Nederlandse bedrijven uit het middensegment door middel van strategisch supply chain management grote groeistappen maken. Zo geeft bijna een derde (30%) te kennen dat efficiëntieverbeteringen binnen de supply chain gelden als een factor die de productiviteit heeft geoptimaliseerd. Wereldwijd wordt deze ontwikkeling minder herkend. Dat is te zeggen: slechts 18% van de ondervraagden van over de grens hecht veel belang aan verbeteringen op het gebied van supply chain management. 

Technologische innovatie

Op het gebied van belangrijke technologische innovaties – die karakteristiek zijn voor snelgroeiende organisaties – loopt Nederland wel deels achter de feiten aan. Zo geeft slechts 13% aan dat er technologische investeringen worden gedaan om de klantervaring te optimaliseren. In vergelijking met 2017 is dat een stijging van 9 procentpunt. Groenteman stelt dat de ruime meerderheid (66%) zich bij technologische investeringen eerder richt op traditionelere doelen, zoals de verbetering van financiële gegevens en procesefficiëntie: “Het creëren van nieuwe bedrijfsmodellen, wat de deur opent naar het herstructureren en transformeren van bedrijven, is het doel voor slechts 17%.” Ook aan de vraag van de klant wordt niet bijzonder veel prioriteit gehecht. Vier andere kwesties worden als belangrijker beschouwd, met op plek één winstgevendheid en op plek twee regelgeving. 

Er is echter één belangrijke technologische innovatie waar in ons land juist wel uitgebreid op wordt ingezet: Nederlandse middensegment-bedrijven komen in het onderzoek naar voren als koplopers in de vroege adoptie van artificial intelligence (AI)-toepassingen: vrijwel alle ondervraagden geven aan tegen 2023 een bepaalde vorm van AI in hun bedrijf te zullen hebben geïmplementeerd en 78% van de respondenten zegt van plan te zijn deze technologie al in de komende twee jaar in te voeren. Dat komt neer op een verhoging van maar liefst 66 procentpunt in vergelijking met 2017.

Personeel

Deze vroege toepassing van AI en het algemene vertrouwen dat Nederlandse bedrijven uitspreken, komen samen in de wervingsplannen van de middenmarkt: “40% van de bedrijven zegt dat hun prioriteit is om meer fulltime personeel aan te nemen, dat komt overeen met het beeld in de rest van de wereld, waar slechts 20% van plan is het huidige werknemersniveau te behouden. Als gevolg van de krachtige boodschap uit het onderzoek dat AI niet betekent dat banen verloren gaan, verhoogt 14% het gebruik van AI voor sommige routinematige processen; meer dan het dubbele van het cijfer (6%) in de rest van de wereld. Als gevolg van de sterke Nederlandse traditie van freelance werken, is 17% ook van plan meer opdrachtnemers/freelancers aan te nemen, vergeleken met 11% elders”, aldus Groenteman. 

Bijna de helft (45%) van de Nederlandse ondervraagden laat weten bij de werving van nieuw talent prioriteit te geven aan diversiteit. Dat is maar liefst 33 procentpunt hoger dan een jaar eerder. Groenteman ziet wel een verklaring voor het grote belang dat aan diversiteit wordt geschonken: “Slechts 2% van de ondervraagde Nederlandse bedrijven heeft een vrouwelijke CEO, vergeleken met 4% elders. Dit draagt bij aan het bewijs dat Nederlandse bedrijven een achterstand hebben als het gaat om diversiteit. Volgens gegevens gepubliceerd in Harvard Business Review, wordt 20% van de Nederlandse Senior Executive-posities bezet door vrouwen.” Ter vergelijking: in de rest van de wereld is het gemiddeld 25% en in Rusland (47%) en Indonesië (46%) bijna het dubbele. Verder hechten Nederlanders bij werving belang aan extra teamspelers (22%) en mensen die uitstekend bij de bedrijfscultuur passen (16%). 

Circa 34% van de Nederlandse ondervraagden stelt dat het vinden van het juiste talent doorslaggevend is voor het versnellen van groei. Dit percentage komt volgens EY grofweg overeen met dat in de rest van de wereld. De internationale talentschaarste is volgens Groenteman ook merkbaar in Nederland: “Nederlandse bedrijven zullen het waarschijnlijk moeilijk vinden om hun talentdoelstellingen te realiseren; een punt dat weerklinkt in het feit dat 33% van de respondenten demografische verschuivingen als de grootste verstorende megatrend ziet.” Die zorgen worden bevestigd door ander onderzoek, waaruit blijkt dat Nederland tegen 2030 mogelijk kampt met een tekort van meer dan 548.000 gekwalificeerde werknemers. Goddijn van TomTom onderschrijft deze conclusies: “Dingen veranderen nu sneller dan ooit tevoren. In de nieuwe vakgebieden waar we zwaar investeren – data, analyses, AI – zijn er belemmeringen omdat er geen enorme pool van talent is waar we uit kunnen putten.”

Uitdagingen

Daarnaast kan de brexit kan veel nadelige gevolgen hebben voor het Nederlandse bedrijfsleven en mag daarom ook als een uitdaging worden beschouwd. Toch geven de ondervraagden uit ons land aan de zorgen hieromtrent achter zich te hebben gelaten. Groenteman voegt daaraan toe: “Ook aanverwante kwesties als geopolitieke onzekerheid, toenemende concurrentie en regulerings- en handelsbelemmeringen namen af als externe risico's voor groei. Gezien hun focus op internationale expansie en export, maken Nederlandse bedrijven zich meer zorgen over het risico van een langzame of vlakke wereldwijde groei, genoemd door meer dan een kwart (29%), een stijging van 20 procentpunten ten opzichte van 2017.” 

De belangrijkste interne uitdaging voor groei is volgens Nederlandse bedrijven onvoldoende cashflow. Zo’n 31% geeft aan te kampen met deze interne uitdaging. Dit percentage is direct ook 18 procentpunt hoger dan vorig jaar en volgens de respondenten belangrijker dan factoren als technologische verstoring. Groenteman stelt dat deze ontwikkeling wereldwijd waarneembaar is: “De nadruk op cashflow zien we terug in de rest van de wereld en is waarschijnlijk het gevolg van veranderende verkooppatronen; convergentie, onvoorspelbare online kooppatronen en de noodzaak om snel te investeren om aan veranderende consumentenbehoeften te voldoen, vergroot de behoefte aan direct te besteden geld.” Tot slot zorgen ook technologische disruptie (20%) en toenemende productiekosten (16%) voor kopzorgen bij Nederlandse bedrijven uit het middensegment.