PwC en arc-net zetten blockchain in voor bestrijden van voedselfraude

PwC Nederland en het Noord-Ierse arc-net gaan hun kennis bundelen om de voedselindustrie te helpen met het bestrijden van voedselfraude. Centraal in hun gezamenlijke inspanning staat het gebruik van blockchain, een innovatieve technologie die is komen overwaaien uit de financiële dienstverlening.

Voedselfraude is op het moment een veelbesproken onderwerp in de Nederlandse media. Na de eerdere paardenvleesfraude (waarbij paardenvlees werd verkocht als rundvlees), de halalfraude (waarbij islamitische gevangenen voedsel kregen dat niet halal bleek te zijn, terwijl dit wel beweerd werd) en de grote eierfraude (waarbij miljoenen eieren een verkeerd predicaat kregen), staat de voedselindustrie onder steeds scherper toezicht om de kwaliteit van het voedsel te kunnen waarborgen. Wereldwijd heeft voedselfraude een zeer nadelig effect op de economie – uit onderzoek van PwC blijkt dat fraude in de voedselindustrie $40 miljard per jaar kost. Volgens de World Health Organisation (WHO) wordt ieder jaar één op de tien mensen wereldwijd ziek van het eten van besmet voedsel en sterven er jaarlijks 2,2 miljoen mensen aan de gevolgen hiervan.

Naast de mogelijkheid om meer winst te maken door te frauderen, wordt voedselfraude ook deels in de hand gespeeld doordat de sector onder druk staat. Producenten van voedselgrondstoffen, zoals eieren, zuivel en suiker, kregen de afgelopen jaren te maken met een sterke daling van hun verkoopprijzen. De groeiende wereldbevolking draagt volgens PwC ook bij aan de toenemende kwetsbaarheid voor fraude in de voedselindustrie. Volgens het Big Four kantoor is in 2050 70% meer voedsel nodig. “Als grondstoffen schaarser worden, wordt de prikkel om te frauderen groter, omdat er meer economisch gewin is”, legt Hans Schoolderman, partner bij PwC, uit. De ketens van boerderij tot bord worden steeds langer, waardoor de kans dat fraude niet wordt opgemerkt toeneemt. 

Fraudebestrijding met blockchain

Volgens PwC en arc-net, een Noord-Iers bedrijf dat een gelijknamig platform heeft ontwikkeld voor supply chain authenticatie en beveiliging, kan de inzet van blockchain een kantelpunt zijn in de beveiliging van de voedselketens. Het adviesbureau en de beveiligingsspecialist hebben de krachten gebundeld voor de ontwikkeling van een nieuw model, dat het mogelijk maakt om alle ingrediënten van een product van begin tot einde te volgen. Zo kan de voedselintegriteit en de waardeketen eenvoudiger worden gecontroleerd.

Blockchain-technologie is komen overwaaien uit de financiële sector, waar de technologie vooral op het gebied van betalingsverwerking enorme potentie biedt. Van oorsprong is de blockchain bedacht door de ontwikkelaars van bitcoin. De blockchain fungeert als de ruggengraat van de virtuele munteenheid door op een netwerk van honderden computers van iedere bitcoin bij te houden waar en wanneer deze zijn overgemaakt en naar wie. Doordat de computers elkaars registers monitoren is er geen tussenpersoon meer nodig om een betaling goed te keuren. 

Maar ook in andere sectoren wordt aandacht besteed aan de enorme potentie van de technologie, waaronder in de logistieke sector en ook in de overheid. Schoolderman, die als partner verantwoordelijk is voor Sustainability & Food Integrity bij PwC, stelt: “Over blockchain wordt veel gesproken en geschreven, maar nog maar weinig partijen bieden concrete oplossingen.” De samenwerking met arc-net brengt hier volgens hem verandering in: “Het arc-net blockchain platform is een bewezen oplossing om transparantie in de voedselketen fundamenteel zeker te stellen. Onze samenwerking met arc-net stelt ons in staat de doorbraakoplossing van arc-net snel bij onze klanten te brengen. Door dit soort technologieën komen er aantoonbaar hoogwaardige, veilige en transparante producten op de markt en stijgt het vertrouwen dat we hebben in het voedsel dat we eten.” 

Beter dan certificering

Volgens Schoolderman werkt een blockchain-oplossing beter om voedselfraude te bestrijden dan het “woud aan certificeringsprogramma’s” dat de afgelopen tijd is ontstaan – vaak gekoppeld aan consumentenkeurmerken. “De jaarlijkse kosten voor deze programma’s zijn enorm. Voor een (internationale) voedselproducent kan dit oplopen tot tientallen miljoenen euro per jaar – terwijl de toegevoegde waarde beperkt is”, aldus Schoolderman. Volgens hem is er een gebrek aan betrouwbare informatie om echt te weten hoe veilig het eten en drinken is dat consumenten nu nuttigen. “Bedrijven weten in grote lijnen wat hun directe leveranciers doen, maar hebben vaak geen idee wat daarvoor in de keten gebeurt.” 

In tegenstelling tot certificeringsprogramma’s gaat een op blockchain gebaseerd systeem niet uit van vertrouwen. Schoolderman: “Integendeel, het omarmt juist ‘wantrouwen’. Dat klinkt gek, maar vormt juist de kracht. De controle in het register geschiedt niet door een centrale instantie, maar via een netwerk van gebruikers in een blockchain. Pas als een transactie, inclusief relevante gegevens over kwaliteit, tijden en eigenaren, door het netwerk als betrouwbaar wordt bestempeld, wordt deze uitgevoerd.” Het is de bedoeling dat iedere speler in de keten toegang krijgt tot een volledige kopie van het register, waardoor iedere speler de reis dat een voedingsmiddel heeft afgelegd kan nagaan. “PwC noemt dit trust by design”, sluit Schoolderman af.