De grootste advocatenkantoren en notariskantoren van Nederland

De advocatuur en het notariaat richten hun pijlen weer op groei. Na een aantal uitdagende jaren hebben de grootste kantoren in de twee sectoren hun personeelsbestanden weer zien toenemen. Het aantal advocaten werkzaam bij de top 50 advocatenkantoren steeg de afgelopen jaren met 2% naar meer dan 4.000, terwijl het aantal notarissen met 5% steeg naar bijna 650. De Brauw Blackstone Westbroek, NautaDutilh en Loyens & Loeff mogen zich de grootste advocatenkantoren van ons land noemen, terwijl op het vlak van notariaat Loyens & Loeff, NautaDutilh en Houthoff Buruma de lakens uitdelen.

Nederland telt volgens gegevens van beroepsvereniging de Nederlandse Orde van Advocaten ongeveer 17.500 advocaten. De meeste van hen werken in kleinere kantoren tot 20 advocaten: 5.300 advocaten zijn werkzaam voor een kantoor met 2 tot 5 advocaten en 4.600 bij kantoren met 6-20 advocaten. Bij kantoren met tussen de 21 en 60 advocaten werken zo’n 2.200 advocaten, terwijl de kantoren met meer dan 60 advocaten samen goed zijn voor circa 2.400 advocaten. Het aantal eenpitters in de advocatuur wordt geschat op circa 2.800. Ten opzichte van twintig jaar geleden is het aantal werkzame advocaten meer dan verdubbeld.

Een analyse op basis van data van Mr. en Advocatie, twee platformen die zich richten op de advocatuur, toont aan dat de top van de branche een goed jaar achter de rug heeft. Nadat de groei van het topsegment twee jaar lang gestagneerd was – met groeipercentages van onder de 0,2% – hebben de toonaangevende spelers in de markt in 2016 weer groei vertoond. Onder de vijftig grootste advocatenkantoren van Nederland groeide het aantal advocaten met 2% van ruim 4.300 naar meer dan 4.400. Vooral onder de top 10 advocatenkantoren was de groei groot, met een stijging van 10%, goed voor bijna 100 extra advocaten.

De grootste advocatenkantoren van Nederland

Met 312 advocaten mag De Brauw Blackstone Westbroek (De Brauw) zich net als afgelopen vijf jaar de marktleider noemen in de Nederlandse advocatuur*. NautaDutilh staat op plaats 2 met 269 advocaten, gevolgd door Loyens & Loeff (257), Houthoff Buruma (237) en AKD (204). De rest van de top 10 bestaat uit Stibbe met 188 advocaten, Allen & Overy met 168, Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn met 147, Van Doorne met 144 en Clifford Chance met 139 advocaten. Alle top 10 spelers hebben in 2016 hun personeelsbestand uitgebreid. Snelle groeiers waren Loyens & Loeff (+17 advocaten), Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn (+9 advocaten) en Van Doorne (+11), maar de snelste groei van de top 10 werd gerealiseerd door AKD, die 28 advocaten aan zijn gelederen toevoegde (+16%).Qua positie in de lijst hebben Stibbe en AKD van plek gewisseld, evenals Van Doorne en Clifford Chance. 

Managing Partner Erwin Rademakers van AKD vertelt tegenover Mr. waarom AKD zo hard heeft kunnen groeien in een uitdagende markt (druk op tarieven, toenemende concurrentie, enzovoort): “We geloven in korte lijnen, heldere taal en een efficiënte aanpak. We werken met kleine teams en een hoge mate van betrokkenheid van onze partners.” Gert-Wim van de Meent, lid van het dagelijks bestuur van Loyens & Loeff, zegt in reactie op de sterke groei van zijn kantoor: “Afgelopen jaar heeft voor ons in het teken gestaan van het laten groeien van dat kantoor, onder meer door het aannemen van nieuwe medewerkers.” 

De laatste twee kantoren op de lijst die meer dan 100 advocaten in dienst hebben zijn CMS en HVG (onderdeel van EY). Hoewel CMS een daling zag in het aantal advocaten van 9%, heeft het kantoor zijn 11e positie behouden met 116 advocaten. HVG staat opnieuw op de 12e plek met 2 advocaten minder dan de #11, en boekte 2% groei ten opzichte van afgelopen jaar. De rest van de top 15 bestaat uit #13 DLA Piper Nederland, #14 Dirkzwager advocaten & notarissen en #15 Kennedy Van der Laan. Ten opzichte van 2016 hebben DLA Piper en Dirkzwager respectievelijk 2 en 5 advocaten verloren, terwijl het personeelsbestand van Kennedy Van der Laan met 6% groeide naar 91, genoeg om de 15e plek te veroveren op Baker & McKenzie.

Baker & McKenzie zag tegelijkertijd zijn advocatenleger krimpen met 8% naar 85 advocaten en daalde naar de 16e plek in de lijst. Met 2 advocaten minder staat op #17 Nysingh Advocaten, die netto vier advocaten aan zijn personeelsbestand toevoegde afgelopen jaar. In de rest van de top 25 zijn verder vijf stijgers (#18 Simmons & Simmons, #20 Freshfields Bruckhaus Deringer, #21 Van Benthem & Keulen, #23 SRK Rechtsbijstand en #25 Bird & Bird) en twee dalers (#19 Van Diepen Van der Kroef en #24 Boels Zanders Advocaten) te vinden. De Haan Advocaten & Notarissen steeg een plek in de lijst naar #21, zonder daarvoor advocaten aan zijn personeelsbestand te hoeven toevoegen. De juridische dienstverlener, dat zijn plek deelt met Van Benthem & Keuelen, had in zowel 2016 als begin dit jaar 71 advocaten. 

SRK Rechtsbijstand is met 69 advocaten (#23) de hoogstgeplaatste uitdager van de traditionele advocatuur in de lijst. De rechtsbijstanduitvoerder heeft daarmee meer advocaten in dienst dan bekende namen in de advocatuur als Lexence en Banning. Peter Leermakers, algemeen directeur, vertelt tegenover Mr. dat SRK Rechtsbijstand ook het afgelopen jaar weer geïnvesteerd heeft in de groei van zijn advocatentak. “Daarmee zijn we binnen de branche van verzekerde rechtshulp onderscheidend: klanten kunnen in het geval van een gerechtelijke of administratieve procedure kiezen voor ofwel een gespecialiseerde advocaat of jurist van SRK of een externe advocaat. Tot nu toe zijn wij prima in staat om met eigen advocaten en juristen onze klanten optimaal te bedienen en werpt deze strategie, die we sinds 2013 voeren, dus zeker zijn vruchten af”, aldus Leermakers.

Middelgrote advocatenkantoren

Buiten de top 25 hebben advocatenkantoren tussen de 65 en 36 advocaten op de payroll. De laatste drie kantoren die nog onder in de categorie grote kantoren vallen (volgens de definitie van de Nederlandse Orde van Advocaten) zijn #26 Lexence (65 advocaten) en op een gedeeld 27e plek staan Banning Legal & Tax en Holla Advocaten met ieder 60 advocaten. Voor Banning betekent dit een daling van 10% terwijl Holla juist 7% groeide. De volgende vier kantoren zitten tussen de 55 en 50 advocaten met op #29 BarentKrans Advocaten, op #30 Kneppelhout & Korthals, en op #31 en #32 respectievelijk Boekel en Trip Advocaten en Notarissen.

Op een gedeelde 33e plek met KienhuisHoving Advocaten volgt de op-een-na grootste daler in de lijst. Ploum Lodder Princen raakte netto 13 advocaten kwijt in 2016, een daling van 23%. De grootste daler was Hekkelman Advocaten & Notarissen, die door de opsplitsing van de Arnhemse en Nijmeegse vestigingen 17 advocaten kwijtraakte – zij gingen verder onder de naam Stellicher Advocaten. Door deze gebeurtenis daalde het kantoor 15 posities in de lijst. Taylor Wessing en Hogan Lovells delen de 35e plek, en ook de 37e en 39e plaats worden gedeeld door respectievelijk DVDW Advocaten en Jones Day, en Norton Rose Fulbright en Linklaters. 

Jones Day is met zijn 42 advocaten de hoogstgeplaatste nieuwkomer in de lijst. De Amerikaanse speler is drie jaar geleden gestart in Nederland met een vestiging in Amsterdam en groeide het afgelopen jaar met 11 advocaten. Partner Yvan Desmedt vertelt tegenover Mr.: “Wij ervaren dat er in de Nederlandse advocatuur plaats is voor een geïntegreerd internationaal kantoor dat sterk geworteld is in de Verenigde Staten. Ik verwacht zeker niet in de nabije toekomst op nummer 1 terecht te komen op de lijst van het grootste aantal advocaten in Nederland, maar wij hebben zeer zeker de ambitie om kwalitatief op al onze disciplines aan de top van de markt te komen.”

De overige spelers in de top 50 zijn: Eversheds, Dommerholt Advocaten, Ter Holter Noordam Advocaten, Wijn&Stael Advocaten, Damsté Advocaten, Ekelmans & Meijer Advocaten, Hocker Advocaten, Teekens Karstens en nieuwkomer Rutgers&Posch. 

“Al met al geeft de top 50 een beeld dat al langer ingezet is in de Nederlandse topadvocatuur: het is groeien of snoeien. De grootste kantoren namen allen in omvang toe en de herschikking in het middensegment is ingezet. Misschien volgt volgend jaar dan warempel die stoelendans die door velen al jaren wordt voorspeld”, aldus de onderzoekers.

Advocaat-stagiairs

Naast de grote bijdrage die grote advocatenkantoren leveren aan de werkgelegenheid in de branche, zijn zij tevens de belangrijkste opleiders van toekomstige advocaten. In totaal zijn er in de top 50 van de Nederlandse advocatuur anno 2017 ruim 1.150 advocaat-stagiairs actief – een groei van 11% ten opzichte van 2016. De Brauw, het grootste advocatenkantoor, is tevens het kantoor met de meeste advocaat-stagiairs. Ten tijde van het onderzoek telde het kantoor maar liefst 120 stagiairs, waarmee De Brauw 1,15 stagiairs heeft voor iedere 3 advocaten in dienst.

Als de advocaat-stagiairs en (kandidaat-)notarissen worden meegenomen schetst dit een iets ander beeld van de top tien grootste advocatenkantoren dan wanneer alleen naar advocaten gekeken wordt. Zo stijgt Loyens & Loeff in dit overzicht boven NautaDutilh uit door het leger van 72 (kandidaat-)notarissen dat eerstgenoemde in dienst heeft – ruim meer dan de andere spelers in de top 10 die 40 (kandidaat-)notarissen of minder in dienst hebben. Ook staat Van Doorne net hoger dan Pels Rijcken met een verschil van één medewerker.

Vrouwelijke partners

Een andere interessant gegeven is het verschil in het aantal partners dat de kantoren hebben. Zo heeft #2 uit de top 50 NautaDutilh met 54 de meeste partners, gevolgd door De Brauw met 53, Houthoff Buruma met 41 en Loyens & Loeff met 40 partners. Ook in ‘partner leverage’ – het aantal advocaten afgezet tegen het aantal partners – verschillen de kantoren. Leverage is niet alleen een belangrijke maatstaf voor de span of control van partners maar ook voor hun gemiddelde inkomsten – hoe hoger het aantal advocaten dat zij managen, hoe groter hun deel van de winst als de taart verdeeld wordt.

Loyens & Loeff spant van de top 10 advocatenkantoren de kroon als het op leverage aankomt. Bij het advocatenkantoor worden 217 advocaten aangestuurd door 40 partners, goed voor een leveragescore van 5,4. De Brauw staat op de tweede plek met 4,9, terwijl Houthoff Buruma en AKD beide een leverage van ongeveer 4,8 hebben. Van de top 10 is Van Doorne het kantoor met de laagste leverage – met 35 partners op 109 advocaten heeft het kantoor een leverage van 3,1. Hierop is het afgelopen jaar echter wel ingegrepen – vorig jaar lag bij Van Doorne de leverage nog op 2,6.

Dat de top van de advocatenbranche gerund wordt door mannen is goed zichtbaar in de onderzoeksresultaten. Van de top tien spelers zijn er maar twee kantoren bij wie minder dan 75% van de partners mannelijk zijn: Pels Rijcken (63% mannen) en Van Doorne (71% mannen). Twee kantoren komen zelfs boven de 90% mannelijke partners: bij AKD is 97% van de 35 partners mannelijk en bij Clifford Chance 92%. 

De grootste notariskantoren van Nederland

Loyens & Loeff mag zich met 72 notarissen veruit de grootste speler van het notariële landschap noemen. De lijst van top 30 notariskantoren van Nederland bevat zowel advocatenkantoren als kantoren die zich volledig richten op het notariaat. Na de andere top 10 advocatenkantoren NautaDutilh (40 notarissen), Houthoff Buruma (39), De Brauw (35) en Van Doorne (27), is VBC het grootste ‘pure’ notariskantoor van Nederland, eveneens met 27 (kandidaat-)notarissen. De rest van de top 10 notariskantoren bestaat uit HVG, Stibbe, Actus en Daamen de Kort van Tuijl. Stibbe groeide het hardst, met een versterking van de notaristak met maar liefst 8 (kandidaat-)notarissen, terwijl NautaDutilh en HVG elk 5 nieuwe professionals toevoegden aan hun notariaat-afdelingen.

De laatste speler in de lijst met 20 (kandidaat-)notarissen of meer, is Het Notarieel op #11. De rest van de top 30 heeft tussen de 13 en 18 (kandidaat-)notarissen, waarbij het aantal volwaardige notarissen varieert tussen de 3 en 9. #17 Hoekstra & Partners maakte van de onderkant van de lijst de grootste groei door met 4 nieuwe aanvullingen. Ook Abma Scheurs en Pels Rijcken breidden flink uit met beide netto 3 nieuwe (kandidaat-)notarissen. Vier van de top 11-30 notariskantoren vertoonden een krimp.

Gerelateerd: De 10 belangrijkste M&A adviseurs en advocaten van dit jaar.

* De peildatum die gebruikt is voor de analyse is 1 januari 2017. Sinds die datum hebben zich verschillende wijzingen voorgedaan. Zo zag Kennedy Van der Laan een team van vijf advocaten en notarissen vertrekken (zij hebben samen de Nederlandse vestiging van Fieldfisher opgezet), is Höcker opgesplitst en is Boekel per 1 april verder gegaan als Dentons Boekel. Deze wijzigingen zijn niet in de grafieken verwerkt.