De top 100 grootste familiebedrijven van Nederland
Bierbrouwer Heineken, conglomeraat SHV, zakenreisbureau BCD, autodealerbedrijf Pon Holdings en supermarktketen Jumbo zijn de vijf grootste familiebedrijven van ons land. Samen zijn de honderd grootste familiebedrijven van Nederland goed voor een omzet van €130 miljard.
Familiebedrijven maken een belangrijk deel uit van het Nederlandse bedrijfsleven. Hoewel het precieze aantal familiebedrijven in ons land afhangt van de definitie die gebruikt wordt, is volgens het CBS zo’n 70% van alle bedrijven in Nederland een familiebedrijf. Gezamenlijk zijn zij goed voor circa 53% van het BBP. Uit recent onderzoek van PwC bleek dat familiebedrijven de afgelopen jaren zelfs voor aanzienlijk meer werkgelegenheid hebben gezorgd dan het landelijk gemiddelde.
Elsevier voert jaarlijks onderzoek uit naar de grootste familiebedrijven van Nederland. Voor dit onderzoek hanteren de auteurs de definitie van de European Family Businesses, een lobbyclub van grote familiebedrijven. In deze definitie worden familiebedrijven onderscheiden van andere bedrijven doordat onder meer de meerderheid van de zeggenschap (direct of indirect) in handen is van één of meer natuurlijke personen of bloedverwanten die de onderneming hebben opgericht of verworven. Daarnaast hebben de onderzoekers zelf de criteria toegevoegd dat minimaal de tweede generatie betrokken moet zijn bij een familiebedrijf en dat zij zelf moeten produceren, handelen of diensten moeten verlenen, en niet alleen investeren in andere bedrijven. Dit zorgt ervoor dat grote investeringsmaatschappijen die in handen zijn van families, zoals bijvoorbeeld HAL Trust van de Rotterdamse havenfamilie Van der Vorm, niet in de lijst staan.
Uit het onderzoek blijkt dat Heineken, net als in 2014 en 2015, het grootste familiebedrijf van Nederland is. De wereldwijde bierbrouwer heeft het afgelopen jaar een omzet gedraaid van €20,5 miljard, en is daarmee het enige bedrijf in de lijst dat boven de €20 miljard omzet uitkomt. De organisatie is sinds het overlijden van vader Freddy Heineken in 2002 in handen van Charlene de Carvalho-Heineken.
Op de tweede plek volgt SHV, het energieconglomeraat van de familie Fentener van Vlissingen. In 2013 stond SHV nog bovenaan de lijst, maar door de verkoop van een aantal bedrijfsonderdelen heeft Heineken de troon gegrepen. Door de overname van visvoerproducent Nutreco is SHV in 2015 al weer iets dichterbij de bierbrouwer gekomen, met een omzet van €18,1 miljard. Ook de nummer 3, zakenreisbureau BCD is in handen van de rijke familie uit Utrecht, opgericht in 1975 door John Fentener van Vlissingen. In 2015 heeft het bedrijf een omzet gerealiseerd van €12,2 miljard, en is daarmee de laatste speler in de lijst met een omzet van boven de €10 miljard.
De top vijf wordt gesloten door Pon Holdings en Jumbo Groep Holding. Pon is een conglomeraat van een groot aantal bedrijven dat onder meer actief is in de automotive branche, fietsenindustrie, de elektrotechniek en de productie van scheepsmotoren. Met een omzet van bijna €6 miljard staat Pon nog net boven Jumbo Groep, die in 2015 een omzet van bijna €5,5 miljard realiseerde. De supermarktketen, die in handen is van de familie Van Eerd, en heeft sinds 2005 een snelle groei doorgemaakt. De keten nam onder meer honderden Super de Boer en C1000 filialen over, en is anno 2016, op Albert Heijn na, de grootste supermarktketen van Nederland.
De rest van de top 10 bestaat uit bouwconcern Koninklijke VolkerWessels, Sligro Food Group, zuivelproducent Hoogwegt Groep, industriële speler VDL Groep en Hunter Douglas Group, een wereldwijde speler op het gebied van raambekleding en andere bouwproducten. De nummers 7 tot en met 10 hebben allemaal een omzet van tussen de €2,3 miljard en €2,7 miljard. VolkerWessels loopt met een omzet van €4,4 miljard ver op hen voor.
Op #11 staat diervoerproducent De Heus uit Ede met een omzet van ruim €2,2 miljard. Het bedrijf werd in 2015 uitgeroepen tot ‘Familiebedrijf van het Jaar’. De onderneming is een van de vele Agri bedrijven die in de top 100 grootste familiebedrijven staan. Branchegenoot Denkavit staat op de 37ste plek met een omzet van €635 miljoen, aardappelverwerkers Lamb Weston/Meijer (LWM) en Farm Frites staan respectievelijk op de 38ste en 70ste plek. Andere agrarische bedrijven in de lijst zijn onder meer zaadhandels Rijk Zwaan (#67), Bejo Zaden (#92) en Enza Zaden (#96), kalfslachterij VanDrie Groep (#12), veehandel PALI Group (#58), zuivelverwerker Vreugdenhil (#34) en veevoerproducent Fransen Gerrits (#99).
Op zowel #13 als #15 staan offshorebedrijven. Op de 13de plek staat Heerema Group, een producent en transporteur van offshore faciliteiten voor de olie- en gasindustrie, die in 2015 een omzetgroei van 34% realiseerde. Twee plaatsen lager staat Van Oord, een van de grootste baggermaatschappijen ter wereld, die in 2015 eveneens dubbelcijferige groei (+28%) realiseerde. Op plek 33 staat de veel kleinere offshore-speler Vroon Group met een omzet van €654 miljoen. Scheepswerf Damen Shipyards daalde sinds 2015 een plek en staat in de 2016-lijst op #16.
De Retailsector kent een groot aantal vertegenwoordigers in de top 100 grootste familiebedrijven. Naast top 5-speler Jumbo Groep, staan er nog zeven andere supermarktketens in de lijst, waaronder DetailResult Groep (onder andere Dirk van de Broek en DekaMarkt) op #17, Deen Supermarkten op #29, en Hoogvliet of #31. De 14de plek is dit jaar voor Blokker, die met een omzetdaling van 15% uit de top 10 is verdwenen. Keukenretailer De Mandemakers Groep staat op #53 en textielsuper Zeeman staat zeven plaatsen hoger op #46.
Verder zijn drie van de grootste schoonmaakbedrijven van Nederland als familiebedrijf opgenomen in de ranking: Vebego, Facilicom Services, en ADG Dienstengroep (o.a. Asito). Naast de eerder genoemde bedrijven telt de lijst vier metaalbedrijven, vier bedrijven uit de transport & logistiek (onder andere Raben Group), vier spelers uit de bouw (o.a. Dura Vermeer) en maar liefst zeven bedrijven uit de automotive branche, onder wie #25 Autobinck en #27 Louwman Group.
Naast Sligro staan er in de top 100 nog een groot aantal andere Food-bedrijven. Het hoogste, na Sligro, staat A-ware Food Group op de 19de plek met een omzet van €1,1 miljard uit de productie van kaas en andere versproducten. Enkele andere voorbeelden zijn tuinder Vroegop Ruhe (#62), Remia (#82) en Hessing Supervers (#98).
