Een interactieve inkijk in de toekomst: Achter de schermen bij ‘Ai: de expo’
De snelle opkomst van AI opent een wereld vol kansen, maar óók ethische dilemma’s. Hoe maak je deze nieuwe werkelijkheid tastbaar voor een breed publiek? Voor die uitdaging sloegen Discovery Museum en IT-partner CGI de handen ineen. Het resultaat is ‘Ai: de expo’, een interactieve tentoonstelling die verder gaat dan alleen het tonen van technologie. Een blik achter de schermen bij de totstandkoming van de expositie.
Het begint meteen bij binnenkomst. Vanaf het moment dat je de expositie inloopt, volgt een onzichtbare gids je door de zalen. Kijk je langer naar een kunstwerk met dieren of dans, dan heeft dat invloed op de analyse die aan het einde van de tentoonstelling aan je wordt gepresenteerd.
Terwijl elke beweging en blik wordt omgezet in data die de ervaring vormgeeft, dringt zich een vraag op die de kern van de expositie raakt: hoe prettig voelt het eigenlijk om continu gevolgd te worden?
Het is precies deze dubbelheid die het museum wilde vangen. “Onze ambitie met ‘Ai: de expo’ is om mensen niet alleen te laten zien hoe ze AI kunnen gebruiken, maar ook wat de gevaren zijn”, vertelt Hans Gubbels, directeur van Discovery Museum. “We willen dat bezoekers verder kijken dan alleen het gebruiksgemak en kritischer omgaan met AI in het dagelijks leven.”
Om die visie te realiseren, was meer nodig dan museale expertise. Het museum zocht een technologiepartner die niet alleen de technische complexiteit aankon, maar ook de diepere maatschappelijke en ethische vragen begreep. Die vond het in CGI, een wereldwijd business- en IT-adviesbureau.
De durf om te pionieren
De experts van CGI hielpen onder meer bij het ontwikkelen van het volgsysteem dat het hart van de expositie vormt. En ja, dat systeem roept Orwelliaanse associaties op, maar is ook een indrukwekkend staaltje technologie.
“Het moment dat mij het meest is bijgebleven, was toen we het systeem voor het eerst zelf testten en zagen dat het echt werkte”, vertelt Mischa Horninge, Productmanager bij Discovery Museum. “Dat was een supertof moment.”
Het was een van de hoogtepunten in de samenwerking tussen Discovery Museum en CGI. “Het meest waardevolle was dat we samen het experiment aandurfden om een AI-volgsysteem te ontwikkelen. Dat pionieren maakte dit project uniek.”
De startupmentaliteit
Die pioniersgeest komt rechtstreeks voort uit de werkwijze van het SmartLab van CGI. Dit is namelijk geen doorsnee R&D-afdeling. Zoals Madelein Leegwater, Vice President Consulting Services, uitlegt, ontstond het lab niet vanuit een strak businessmodel, maar vanuit een diepe overtuiging.
“De overtuiging dat AI geen tijdelijke hype zou zijn, maar een blijvende gamechanger”, aldus Leegwater. “Waar veel innovatie-initiatieven vertrekken vanuit IT, kozen wij bewust voor de business. Technologie is voor ons geen doel, maar een middel. De kracht zit in het vertalen van complexe vraagstukken naar oplossingen die organisaties direct vooruit helpen.”
Deze benadering, die hand in hand gaat met de “startupmentaliteit” van SmartLab, bleek de sleutel tot het succes van de samenwerking. Het museum kwam met een uitdagende maatschappelijke en educatieve vraag, en het SmartLab bood de creatieve en technologische slagkracht om die te beantwoorden.
Gubbels bevestigt die ervaring: “We zochten een partner met expertise op het gebied van de AVG, privacy en technologische innovatie. Wat ons in de samenwerking met CGI positief verraste, was de combinatie van enorme creativiteit en een hoge mate van professionaliteit.”
Responsible AI in de praktijk
De samenwerking overstijgt daarmee de techniek. Joost van der Burg, Business Unit Leader bij CGI, ziet het als de versmelting van de educatieve missie van het museum en de visie van CGI op verantwoorde technologie. Hij benadrukt dat ‘responsible AI’ voor CGI geen modewoord is, maar een kernprincipe.
“Wij vinden dat AI-oplossingen niet alleen innovatief moeten zijn, maar ook ontwikkeld en toegepast met integriteit, transparantie en verantwoordelijkheid”, aldus Van der Burg. “Met ‘Ai: de expo’ brengen we dit tot leven op een manier die concreet, toegankelijk en tastbaar is voor iedereen.”
Door bezoekers direct te confronteren met de werking en de dilemma’s van AI, willen de partners samen invulling geven aan een cruciale maatschappelijke rol. Ze voeden de dialoog over de kansen en risico’s en stimuleren een kritische houding die almaar belangrijker wordt in een door data gedreven wereld.
Het eindresultaat is een interactief inkijkje in een mogelijke toekomst. “We hebben samen iets unieks gecreëerd dat, voor zover wij weten, nog nooit eerder in de museale wereld is gedaan”, besluit Horninge.
‘Ai: de expo’ is tot eind 2026 te bezoeken in het Discovery Museum in Kerkrade.
