Risicovoorkeuren van pensioendeelnemers zijn veel minder uniform dan gedacht
Het risicoprofiel van pensioenspaarders is nauwelijks te voorspellen op basis van standaard kenmerken zoals leeftijd en opleiding. Dat blijkt uit onderzoek van IG&H, dat hiermee een oproep doet aan pensioenfondsen om hun rekenmethoden beter te laten aansluiten bij de wensen van het individu.
Uit het onderzoek blijkt dat slechts 15% van de risicobereidheid van pensioendeelnemers te verklaren valt met leeftijd, inkomen, opleiding en geslacht. De overige 85% komt voort uit persoonlijke drijfveren – factoren die dus heel specifiek zijn en onvoorspelbaar vanuit de standaard data die pensioenfondsen hebben.
In de praktijk telt vooral leeftijd zwaar mee in de rekenmodellen. “Pensioenfondsen hanteren vanuit de Wet toekomst pensioenen leeftijdscohorten als belangrijkste onderscheidende factor, vaak onder de aanname dat dit redelijk aansluit bij de risicovoorkeuren van de meeste deelnemers. Maar die aanname klopt niet”, zegt Paul Geurtsen, pensioenspecialist bij IG&H.
“Zelfs bij het meest homogene fonds dat we onderzochten, bleef de voorspelkracht van deze deelnemerskenmerken onder de 35%”, licht hij toe. “Bij het gros van de fondsen ligt dit tussen de 10% en 15%.”
Actiever nadenken over persoonlijke voorkeuren
Voor de partijen in de sector betekent dit dat ze meer moeite zouden moeten stoppen in het achterhalen van de individuele voorkeuren van pensioendeelnemers. Dit geldt vooral voor fondsen met een solidaire premieregeling, die gebruikmaken van een ‘one size fits all’-aanpak. “Uitgangspunt is dat de veronderstelde homogeniteit van de deelnemers dit toelaat”, aldus IG&H.
Op basis van de onderzoeksresultaten adviseert het bureau deze fondsen om realistisch te zijn over de beperkingen van hun beleggingsbeleid. “Zelfs binnen ogenschijnlijk uniforme groepen, zoals ‘hoogopgeleide vrouwen van zestig met een hoog inkomen’ blijkt de spreiding in risicopreferentie zo groot dat één lifecycle nooit passend is voor zelfs maar een meerderheid van deze groep.”
Flexibele regeling passender, mits uitgevraagd
Flexibele premieregelingen bieden meer ruimte om aan te sluiten bij de persoonlijke risicovoorkeuren van deelnemers. Maar hier geldt: die aansluiting ontstaat alleen als het fonds zich actief inzet om individuele risicovoorkeuren op te halen.
In zo’n uitvraag kunnen deelnemers kiezen. Ze geven op een schaal van 0 tot 10 aan hoeveel risico ze willen lopen met hun pensioenbeleggingen. Bij elk getal hoort een bandbreedte van het te bereiken pensioen; hoe hoger het risico, hoe groter de bandbreedte naar boven en naar beneden wordt.
“Als je de voordelen van een flexibele premieregeling echt wil benutten, dan moet je wel actief benaderen en daar ook iets mee doen”, aldus Geurtsen.
