De (on)duidelijkheid van de nieuwe AMvB reële prijs Jeugdwet
Op 1 juli 2024 trad de langverwachte algemene maatregel van bestuur (AMvB) prijs Jeugdwet in werking. Hiermee legt het Rijk de verplichting op aan gemeenten om te zorgen dat er sprake is van een reële prijs bij het inkopen van jeugdhulp. Volgens Niek Blonk, aanbestedingsjurist en senior consultant bij AevesBenefit, schiet de huidige wetgeving zijn doel voorbij.
Tot de komst van de AMvB reële prijs Jeugdwet was het juridisch kader voor het vaststellen van de reële prijs vooral neergezet in jurisprudentie. De AMvB reële prijs Jeugdwet heeft niet de lijn gevolgd die in de jurisprudentie is uitgezet en komt ook niet overeen met de lijn die vanuit de AMvB reële prijs Wmo 2015 is uitgezet. Een gemiste kans van de regering om duidelijkheid te scheppen met deze maatregel.
Opvallende keuzes
Het is goed om te zien dat er uitgebreid de moeite is genomen om een toelichting op de AMvB te schrijven. Dat geeft duidelijkheid. Ook blijkt uit de toelichting dat vaak besloten is om aan te sluiten bij de AMvB reële prijs Wmo 2015. Echter is hier niet overal voor gekozen, de AMvB reële prijs Jeugdwet heeft duidelijk een eigen richting.
Op termijn zal dit betekenen dat de manier waarop de reële prijs berekend wordt zal verschillen tussen de twee wetten. Gemeenten zullen in hun kostprijs en tarievenonderzoeken nu meer dan eerst moeten differentiëren naar jeugd- en wmo-tarieven. Dit leidt tot onwenselijk situaties en meer administratieve lasten voor gemeenten die voor beide wetten rekening moeten houden met verschillende kostprijselementen of mogelijk verschillende interpretaties daarvan.
Het opvallendste punt op dit gebied is hoe er gerekend moet worden met overheadkosten in het algemeen. In de AMvB reële prijs Wmo 2015 wordt gesproken over redelijke overheadkosten, maar in de AMvB reële prijs Jeugdwet staat alleen overheadkosten. Hiermee lijkt de wetgever gemeenten te verplichten om alle overheadkosten mee te nemen in het tarief voor jeugdcontracten. Dit zal leiden tot ongelijkheid, zeker bij partijen die zowel jeugd- als wmo-aanbieder zijn.
Afwijking van jurisprudentie
In de AMvB reële prijs Jeugdwet komt het kostprijselement specifieke omstandigheden in de regio waarin de hulp wordt verleend niet terug. In de jurisprudentie was dit een van de elementen waarmee gemeenten rekening moesten houden. Nu de AMvB dit niet heeft overgenomen, lijkt het daarmee ook niet meer van toepassing te zijn.
Ook spreekt de AMvB niet over wat er moet gebeuren met bepaalde organisatie-specifieke aspecten, zoals kosten van vastgoed, beschikbaarheid van voldoende gekwalificeerd personeel of zorginhoud.
Deels komen deze punten terug in de kostprijselementen, maar de toelichting spreekt zich niet specifiek uit over deze zaken. Het is daarmee ook de vraag of deze elementen nu zijn vervallen of dat bij het vaststellen van het tarief deze elementen moeten worden meegenomen als bij het bepalen van het tarief.
Op basis van jurisprudentie gold als maatstaf voor een reëel tarief dat een redelijk efficiënt handelende aanbieder met het tarief uit de voeten kon. De vraag is of die maatstaf nog geldt nu alle overheadkosten betaald moeten worden. Hierdoor gaan niet alleen de kostprijselementen maar ook de toets van jeugd en wmo-tarieven mogelijk steeds verder uit elkaar lopen.
Scherp of wazig
De AMvB reële prijs Jeugdwet was een geweldige kans voor het Rijk om gemeenten en aanbieders goed te helpen om duidelijke kaders te scheppen. Dat is helaas maar deels gelukt en het lijkt er zelfs op dat het Rijk voor meer onduidelijkheid heeft gezorgd door zich niet uit te spreken over de jurisprudentie. Dat had mijns inziens wel gemoeten omdat het nu lijkt alsof ze het links laten liggen.
Het Rijk scheept gemeenten hier niet alleen op met meer administratieve lasten maar maakt wat gemeenten dan moeten doen ook niet scherper. Het is nu afwachten hoe een rechter omgaat met deze nieuwe regels uit de AMvB jeugd. Tot die tijd zitten gemeenten in meer onzekerheid dan voor deze regelgeving.
