Nederlandse semiconductorsector loopt miljarden mis door ‘monocultuur’
De Nederlandse semiconductorsector loopt het risico miljarden euro's aan inkomsten mis te lopen door een groeiende monocultuur, waarin toeleveranciers te afhankelijk worden van ASML en andere grote spelers. Dit blijkt uit onderzoek van adviesbureau PwC.
Nederland speelt een cruciale rol in de wereldwijde halfgeleiderindustrie, een sector die essentieel is voor de productie van computerchips, aanwezig in talloze apparaten, van smartphones tot auto’s.
Ons land blinkt vooral uit in de productie van gespecialiseerde machines voor chipfabricage, met bedrijven als ASML en ASM die geavanceerde lithografie-apparatuur leveren. Daarnaast maken bedrijven zoals NXP en Nexperia chips voor specifieke toepassingen en is Nederland voorloper in fotonica, een technologie die licht gebruikt voor snellere en energiezuinigere chips.
In totaal is de Nederlandse chipsector goed voor zo’n 60.000 banen en een kleine €30 miljard aan omzet. De sector bestaat uit meer dan 300 bedrijven. Veruit het grootste deel daarvan zijn kleinere spelers die onderdelen en diensten leveren aan de grote chip(machine)producenten.
Lees ook: Meegroeien met ASML: Het bijzondere verhaal achter de verkoop van HQ Pack.
Waar zij daarmee zeker profiteren van ASML en de andere reuzen, maakt deze afhankelijkheid van enkele spelers de sector ook kwetsbaar, waarschuwt PwC. Bovendien laten toeleveranciers grote kansen liggen in andere sectoren. Dit heeft deels te maken met de schaarste waar bedrijven mee kampen, zowel aan personeel als aan ruimte en energie.
“Veel toeleveranciers hebben moeite om in Nederland te groeien, omdat ze geen stroomaansluiting kunnen krijgen, geen ruimte hebben om uit te breiden of geen talent kunnen vinden”, zegt Joost Eyck, manager bij PwC en een van de auteurs van het rapport, in het FD. “Door deze belemmeringen moeten bedrijven keuzes maken in hoe ze hun beperkte capaciteit inzetten, wat hen dwingt zich te concentreren op de halfgeleiderindustrie.”
Deze focus resulteert volgens PwC steeds meer in een “monocultuur”. Momenteel halen deze bedrijven 38% van hun omzet uit de chipsector, waar dat vijf jaar terug nog 28% was. Tenzij er een andere koers wordt ingezet, dreigt dit percentage snel te blijven oplopen, tot 60% in 2030 en zelfs 80% in 2035.
Kansen in andere sectoren
Dit terwijl er meer dan genoeg kansen liggen in andere sectoren. “Voor elke euro die ze verdienen in de chipsector verdienen ze twee euro in aanpalende markten, zoals medische technologie, energie of automotive”, aldus Eyck in het FD.
In deze sectoren kunnen de bedrijven bijvoorbeeld profiteren van Nederlands voorlopersrol op het gebied van fotonica. Deze technologie kan worden toegepast in sensoren voor zelfrijdende auto’s, datacommunicatie en gezondheidszorg, wat veel potentie biedt voor groei buiten de chipsector.
PwC stelt dat als bedrijven in deze aanpalende markten zouden kunnen meegroeien, dit in 2030 zou kunnen resulteren in extra inkomsten tot wel €6 miljard en nog eens €800 miljoen aan R&D-investeringen.
Overheidssteun?
Om deze kansen te grijpen, is het volgens PwC wel nodig om te blijven investeren in de sector. De onderzoekers roepen de overheid op om hierin een actieve rol op te pakken.
“Voor een sector die zo hard gegroeid is, is een oproep tot ondersteuning wellicht ongebruikelijk”, stelt PwC-partner Steven Pattheeuws. “Maar de groei van de afgelopen jaren heeft de beperkingen zichtbaar gemaakt van vele kleinere partijen. Het rijke ecosysteem van de semiconductor-industrie staat nu al op het spel.”
