Bedrijfsopvolging in familiebedrijven, hoe zit dat eigenlijk?
Familiebedrijven vormen een belangrijke pijler van de Nederlandse economie. Meer dan twee derde van de familiebedrijven haalt de opvolging naar de tweede generatie echter niet. Wat kunnen familiebedrijven doen om meerdere generaties te overleven? In een nieuwe whitepaper belicht Grant Thornton de complexe en delicate kwestie van bedrijfsopvolging.
De continuïteit van een familiebedrijf hangt sterk af van een goed geplande opvolging. Voor veel familiebedrijven blijkt de voorbereiding en uitvoering hiervan een behoorlijk obstakel.
Hoewel veel ondernemers binnen afzienbare tijd de leiding willen overdragen aan de volgende generatie, blijkt slechts een klein percentage daadwerkelijk een goed uitgewerkt opvolgingsplan te hebben. Dit gebrek aan planning kan leiden tot onzekerheid, conflicten binnen de familie en zelfs het uiteenvallen van het bedrijf.
De whitepaper van Grant Thornton identificeert diverse uitdagingen bij de opvolging. Zo ziet het accountants- en adviesbureau dat emotionele factoren vaak een grote rol spelen. De huidige generatie moet afstand nemen van iets dat zij vaak hun hele leven hebben opgebouwd, terwijl de nieuwe generatie zich soms onvoldoende voorbereid voelt om de leiding over te nemen.
Daarbij blijken ook communicatieproblemen binnen de familie geregeld een belangrijke hindernis. Opvolging wordt vaak pas laat besproken, wat kan leiden tot misverstanden en onenigheid. Ook de financiële en juridische complexiteit mag niet worden onderschat. Zonder deskundig advies kunnen ongunstige fiscale consequenties en juridische complicaties ontstaan.
Begin op tijd
Grant Thornton komt met verschillende aanbevelingen om de opvolging soepel te laten verlopen. Ten eerste is het verstandig om ver vooruit te kijken: “We kunnen niet genoeg benadrukken dat u de bedrijfsopvolging op tijd op de agenda moet zetten. 70% van de familiebedrijven haalt de opvolging naar de tweede generatie niet.”
Dit komt volgens Grant Thornton veelal door een onzorgvuldige aanpak. “Het is cruciaal om op tijd te inventariseren of eigenaar en bedrijfsopvolger op één lijn zitten qua visie, verwachtingen over verantwoordelijkheden, de wijze van samenwerking en de beoogde rolverdeling. Door een vroegtijdige inventarisatie van de mogelijkheden en wensen bij een familiaire bedrijfsopvolging zorgt u ervoor dat úw bedrijfsopvolging en opvolger(s) slaagt.”
Zekerheid voor de toekomst
Ten tweede mag een gedegen financiële planning nooit ontbreken. “Het is natuurlijk cruciaal dat u als bedrijfsoverdrager voldoende financiële zekerheid heeft voor de toekomst”, aldus Grant Thornton.
“In hoeverre heeft u gespaard voor uw oude dag? Of zitten benodigde middelen voor een onbekommerde oude dag nog vast in de onderneming? Het is geen overbodige luxe een goede financiële planning te maken.”
Raadpleeg hulp van buiten
Daarnaast wordt aangeraden om externe adviseurs in te schakelen voor hulp bij de juridische, fiscale en financiële aspecten van de bedrijfsopvolging. “De regelingen voor bedrijfsopvolging zijn complex,” stelt het bureau. “Net als de vele specifieke voorwaarden en de correspondentie met de fiscus. U doet u er goed aan in een vroegtijdig stadium een bedrijfsopvolgingsspecialist in te schakelen.”
Dit kan veel problemen voorkomen en zorgt voor een objectieve blik op de zaken. Regelmatige familievergaderingen om de opvolging te bespreken en afspraken vast te leggen, ziet het adviesbureau ook als cruciaal. Openheid over verwachtingen en plannen kan veel misverstanden voorkomen.
Investeer in de toekomst
Tot slot kan het volgens Grant Thornton nodig zijn om te investeren in de opleiding en ontwikkeling van de toekomstige leiders binnen het bedrijf. Dit kan door middel van interne trainingen, maar ook door hen ervaring op te laten doen buiten het familiebedrijf. Op deze manier kunnen zij zich beter voorbereiden op hun toekomstige rol.
