'Besteed meer wetenschappelijke aandacht aan Friese taal en cultuur'
Er is te weinig wetenschappelijke aandacht voor de Friese taal en cultuur. Dat zegt het adviesorgaan van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.
Naast het Nederlands, kent ons land sinds 1956 nog een officiële rijkstaal: het Fries. Op dit moment spreken ongeveer 450.000 mensen in Nederland deze taal. Dat zijn er best wel wat als je je bedenkt dat Friesland slechts 650.000 inwoners telt: omgerekend is bijna 70% van de Friese bevolking de taal machtig.
Op andere vlakken gaat het echter minder goed met het Fries, stelt de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Volgens het adviesorgaan van de KNAW gaat het wetenschappelijk gezien dan ook niet de goede kant op met het Fries.
Zo zijn alle zelfstandige, universitaire opleidingen in de frisistiek de afgelopen decennia verdwenen. Daarnaast bestaat er in ons land momenteel nog maar één leerstoel voor onderzoek naar de Friese taal en cultuur.
“Op universiteiten worden bij andere opleidingen nog wel vakken gegeven over de Friese taal en cultuur, maar de studentenaantallen liggen erg laag. Dat maakt de financiering van dit onderwijs dus problematisch”, schrijft het adviesorgaan in zijn rapport.
Zet een zelfstandige bacheloropleiding op
Volgens de KNAW kan het tij echter worden gekeerd, onder andere als één zelfstandige, universitaire bacheloropleiding Friese taal en cultuur wordt opgezet. “Daarvoor zijn ook wetenschappers nodig, waaronder minimaal één hoogleraar”, meent het adviesorgaan.
“Zij moeten zowel tijd hebben voor het geven van onderwijs als voor het doen van onderzoek…Een volwaardige bacheloropleiding geeft zichtbare erkenning van de waarde van de Friese taal en cultuur.”
Volgens de KNAW moet de bacheloropleiding “duurzaam gefinancierd worden door de Rijksoverheid”. Ook moet de opleiding “geen reservaat” worden: het adviesorgaan acht het belangrijk dat studenten uit andere studierichtingen eveneens vakken kunnen volgen van de bachelor Friese taal en cultuur.
De provincie Friesland kent zelf geen universiteit. Daarom ligt de Rijksuniversiteit Groningen als standplaats voor de hand, geeft de KNAW aan.
Lees ook: Het digitaliseren van de bedrijfsvoering bij Rijksuniversiteit Groningen
“Het onderwijs kan waar mogelijk onder andere verrijkt worden vanuit de Fryske Akademy en via samenwerking met de hogeschool NHL Stenden. Het Fries moet ook een plek krijgen in aansluitende masterprogramma’s.”
Raad voor de Frisistiek
Verder beveelt de KNAW aan om een Raad voor de Frisistiek (RVDF) op te zetten. Die moet erop toezien dat de samenwerking tussen de betrokken onderzoeks- en onderwijsinstellingen wordt verbeterd. “De RVDF is een niet-vrijblijvend overlegorgaan waarin alle onderzoeks- en onderwijsinstellingen vertegenwoordigd zijn.”
De KNAW heeft ook zorgen over het fundamentele onderzoek naar het Fries, dat aan universiteiten bijna is verdwenen en aan de Fryske Akademy onder druk staat. “We pleiten ervoor dat financiers van de Fryske Akademy op zijn minst zorgen voor stabiliteit en indien mogelijk voor versterking.”
