Contracteren van energietransitie-projecten: EPC of EPCM?
In het kader van de energietransitie worden enorm veel nieuwe programma’s en projecten opgestart. Veelvoorkomende contractvormen voor deze projecten zijn EPC en EPCM. Hoewel ze op het eerste gezicht op elkaar lijken, zijn er fundamentele verschillen tussen de twee contractvormen. Experts van Vijverberg geven uitleg.
Het succesvol uitvoeren van (mega)projecten in de energietransitie vereist nauwe samenwerking tussen de verschillende partijen in de keten, waaronder asset owners, aannemers en adviseurs. Dit vraagt om een weloverwogen contractstrategie.
EPC staat voor engineering, procurement, construction, terwijl EPCM staat voor engineering, procurement, construction management. Wat zijn de verschillen en wanneer moet welke contractvorm worden toegepast?
Wat is EPC?
In een EPC-contract (ontwerp, inkoop en bouw) gaat de EPC-aannemer een resultaatsverbintenis voor het behalen van specifieke resultaten aan. Zo moet de EPC-aannemer het project voltooien binnen de gestelde tijd en het vastgestelde budget.
In internationale projecten worden hiervoor vaak FIDIC-voorwaarden gebruikt. Voor Nederlandse projecten worden hier vaak de Uniforme Administratieve Voorwaarden voor Geïntegreerde Contractvormen (UAV-GC) gebruikt. Dit is een geïntegreerde contractvorm waarbij de aannemer verantwoordelijk is voor het ontwerp en de uitvoering daarvan.
De EPC-aannemer draagt de volledige verantwoordelijkheid voor het ontwerp, inkoop van materialen en de bouw. De EPC-aannemer is het centrale aanspreekpunt binnen het project. Dit principe zorgt voor een duidelijke risicoverdeling waarbij de EPC-aannemer maar beperkte mogelijkheden heeft om extra kostenvergoeding en/of termijnsverlenging te vorderen.
De opdrachtgever heeft een minimaal aandeel in het dagelijkse projectmanagement. Ondanks dat de EPC-aannemer een premie in rekening brengt, biedt deze aanpak een grote mate van zekerheid voor de opdrachtgever (en financiers).
Wat is EPCM?
Binnen het EPCM-model (ontwerp, inkoop en bouwmanagement) neemt de EPCM-aannemer niet direct deel aan de bouw- of constructiewerkzaamheden. In tegenstelling tot het EPC-model, waar één enkele aannemer verantwoordelijk is, worden in het EPCM-model namens de opdrachtgever verschillende leveranciers en aannemers ingeschakeld om specifieke taken uit te voeren.
Een EPCM-contract kenmerkt zich als een dienstenovereenkomst, waarbij de EPCM-aannemer een inspanningsverplichting heeft. De EPCM-aannemer verricht doorgaans de volgende diensten:
- Het ontwerp (dit omvat het produceren van ‘basic engineering’ en het ontwikkelen van het gedetailleerde ontwerp).
- Het inkopen van materiaal en aannemen van werk namens de opdrachtgever.
- Bouwtoezicht en de coördinatie tussen de aannemers en leveranciers.
De EPCM-aannemer verleent projectmanagementdiensten zonder zelf een risicodragende hoofdrolspeler te zijn in het contract voor de bouw van het project. In tegenstelling tot EPC, geeft de EPCM-vorm zowel de EPCM-aannemer als opdrachtgever meer flexibiliteit om wijzigingen van het ontwerp en/of uitvoeringsmethoden tijdens de uitvoering door te voeren.
Er bestaat in Nederland tot op heden geen standaard set algemene voorwaarden die specifiek toegespitst zijn op het EPCM-model. Internationaal is dit aanbod ook beperkt. Voor de onderliggende contracten voor de uitvoerende aannemers worden internationaal vaak FIDIC-voorwaarden gebruikt. In Nederland worden hier ook de standaard Uniforme Administratieve Voorwaarden 2012 (UAV) voor toegepast.
Belangrijkste verschillen tussen EPC- en EPCM-contracten
EPC
- Volledige projectverantwoordelijkheid ligt bij de EPC-aannemer. De EPC-aannemer draagt het financiële risico voor de bouw zelf.
- Eén aanspreek- en communicatiepunt.
- Minimale betrokkenheid vanuit de opdrachtgever, maar er geldt een hoge premie op het doorvoeren van aanpassingen/wijzigingen.
- Technische scope moet zoveel mogelijk worden gedefinieerd in het EPC-contract, anders is de kans op overschrijding van het budget en de deadlines groot.
EPCM
- Financiële risico voor de bouw ligt bij de opdrachtgever.
- Opdrachtgever behoudt meer controle over projectmanagement.
- EPCM-aannemer fungeert als adviseur en coördinator voor engineering, inkoop en constructie.
- Meer invloed en controle in elke fase van de uitvoering door de opdrachtgever, maar een hoger risico op claims als gevolg van interfaces tussen aannemers.
De beste keuze per project?
Elk project is uniek, dus er is geen universele regel voor het kiezen van de beste aanpak in een contractstrategie. De keuze tussen EPC of EPCM hangt af van de specifieke projectbehoeften, het gewenste betrokkenheidsniveau van de opdrachtgever en de gewenste risicoverdeling.
Projecten met veel variabelen en specialisaties kunnen baat hebben bij het flexibele karakter van het EPCM-model, terwijl gestandaardiseerde projecten waarschijnlijk beter passen bij het EPC-model. Bovendien is de keuze tussen de twee contractvormen afhankelijk van de robuustheid van de eigen organisatie en de capaciteit van de opdrachtgever om alle fasen van het project te beheersen.
Het maken van de juiste keuzes in een contractstrategie is van cruciaal belang en kan aanzienlijke gevolgen hebben voor het succes van het project. Het is daarom van groot belang om de voor- en nadelen te begrijpen, omdat dit de basis vormt voor een geslaagd verloop van het project.