De kracht van een bewonersarena voor werkelijke verandering

Voor Moerwijk, een wijk in Den Haag, werd in een buurthuiszaal een bewonersarena georganiseerd voor bewoners, gemeenteambtenaren en betrokken medewerkers van de welzijnsorganisatie en woningbouwvereniging in de wijk. Aanleiding was dat de samenwerking tussen ambtenaren en professionals in de wijk verbeterd moest worden.

In de eerste ronde van de bewonersarena konden de bewoners vertellen wat de afgelopen jaren hun pijnlijkste ervaringen waren met de ambtenaren en medewerkers. Neo de Bono, coördinator bij Moerwijk coöperatie, geeft aan dat dit als erg prettig werd ervaren. “We konden in een veilige omgeving delen waar wij tegenaan liepen als bewoners.”

Voorbeelden van de pijnlijke ervaringen waren een rattenplaag waar niks aan werd gedaan, medewerkers en ambtenaren die keer op keer onbereikbaar waren of grote renovatieplannen met veel impact voor de bewoners, waar ze nauwelijks invloed op hadden.

In de tweede ronde mochten de ambtenaren en professionals verdiepende vragen stellen. Daarna begrepen zij beter waarom er met de rattenplaag-melding niets was gedaan, op welke momenten zij telefonisch onbereikbaar waren geweest of waarom het voor bewoners fijn is in een vroeg stadium te weten wanneer er een renovatie gepland is of enige zeggenschap te hebben in de planning.

“Het zorgde echt voor een eerlijk gesprek waarin de bewoners gelijk stonden aan de professionals en ambtenaren”, aldus De Bono.

In de derde ronde werden de eerste acties afgesproken. Bijvoorbeeld dat bewoners voortaan direct betrokken zouden worden bij mogelijke grote veranderingen, zoals een isolatieronde die er in het kader van de energietransitie aankomt.

Confronterend

De betrokken gemeenteambtenaren zijn erg te spreken over de bewonersarena en hebben er veel van geleerd. “De bewoners durfden hun persoonlijke verhaal op tafel te leggen. Ze vertelden wat hen dwars zat, maar ook wat ze goed vonden gaan. Daardoor werd het gesprek extra persoonlijk en kon ik mij goed inleven in hun situatie”, aldus Nick van den Tol, participatieadviseur Haags Samenspel.

“Als ambtenaren zijn we gewend om te bedenken hoe een bepaalde wijk eruit moet zien en wat er moet verbeteren. Je kunt veel beter met de bewoners gaan praten. Zij weten precies wat belangrijk is in hun wijk. Tijdens een bewonersarena kun je veel opsteken van de kennis en ervaringen van de bewoners in de wijk”, vervolgt hij.

“Het zorgde echt voor een eerlijk gesprek waarin de bewoners gelijk stonden aan de professionals en ambtenaren.”

De ambtenaren en professionals vonden de arena ook confronterend. Dat hun gedrag en houding niet altijd als positief werden ervaren, was een verrassing. Saskia de Vin, community builder in Moerwijk. “Het gesprek was voor ons als ambtenaren echt een eyeopener. Door te horen hoe de bewoners de samenwerking met de gemeente hebben ervaren, realiseerden wij ons dat wij bepaalde dingen verkeerd hebben aangepakt.”

Manifest

Tot nu toe heeft de bewonersarena al veel opgeleverd, constateert Steven van den Heuvel van Unloop. Hij is als verandermanager vanaf het begin nauw bij het proces betrokken geweest en heeft de bewonersarena gefaciliteerd.

“Ik merk dat er in veel wijken nog bepaalde eilanden zijn. Door een bewonersarena te organiseren, merk je dat organisaties binnen de gemeente elkaar makkelijker vinden. Zowel tijdens het proces als daarna. Je merkt dat iedereen zich meer committeert aan de gemaakte afspraken”, aldus Karim el Boujjoufi, jongerenwerker in Moerwijk.

Van den Heuvel heeft zelf een aantal jaren in Moerwijk gewoond, dus kende de buurt en een aantal bewoners al goed. “Dit heeft ervoor gezorgd dat wij goede afspraken konden maken”, zegt El Boujjoufi.

Aan de hand van de bewonersarena is het Moerwijk Manifest opgezet. In dit manifest staan acht samenwerkingsafspraken tussen de ambtenaren, professionals en bewoners in Moerwijk. Het manifest is gevisualiseerd door een Moerwijkse kunstenaar en is te zien op wisselende plekken in de wijk en het stadhuis.

Dit artikel is eerder geplaatst in ROmagazine, een magazine over ruimtelijke ontwikkeling, infrastructuur & milieu.