Studenten die geld lenen zijn gestresster en vermoeider
Het leenstelsel voor studenten veroorzaakt psychische problemen. Studenten die lenen voor hun studie ervaren meer extreme vermoeidheid en prestatiedruk, en voelen zich vaak opgejaagd – zo stelt Motivaction op basis van onderzoek onder ruim vijfhonderd hbo- en universitaire studenten.
In 2015 werd in Nederland het leenstelsel ingevoerd. Vanaf toen kregen studenten niet langer basisbeurs. In plaats daarvan moeten studenten die extra geld nodig hebben voor hun studie dit lenen. Het idee van VVD, PvdA, D66 en GroenLinks was dat het hiermee bespaarde geld zou worden gebruikt om de kwaliteit van het onderwijs op te krikken. Begin vorig jaar bleek hier echter weinig van terecht te komen: onderzoek van de Algemene Rekenkamer liet zien dat hogescholen en universiteiten onvoldoende extra geld uitgeven voor verbetering van het onderwijs.
Nu blijkt het nieuwe leenstelsel volgens Motivaction ook nog te zorgen voor stress. Het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO) wilde weleens weten wat de invloed van het leenstelsel is op het welbevinden van studenten en gaf het onderzoeksbureau opdracht dit eens onder de loep te nemen.
De resultaten liegen er niet om: 60% van de lenende studenten geeft aan regelmatig stress te ervaren vanwege haar of zijn studieschuld. 40% zegt ‘emotionele uitputting’ te ervaren. Evenveel studenten stellen dat ze hun sociale leven erbij laten inschieten om kosten te drukken, en praktisch net zo’n groot deel (39%) uit zorgen over zijn of haar financiële situatie. De helft van de lenende studenten laat weten zich minimaal een keer per week overdag extreem vermoeid te voelen. Weinig verrassend, komt naar voren dat de psychische klachten toenemen naarmate het leenbedrag stijgt.
Dat de problemen samenhangen met het leenstelsel blijkt volgens de onderzoekers tevens uit de grote verschillen met niet-leners: onder hen zegt slechts 19% leenangst te ervaren en 14% angst haar of zijn schuld niet te kunnen terugbetalen. Minder dan een kwart (24%) stelt stress te krijgen door schulden.
Einde leenstelsel in zicht?
De resultaten van het onderzoek zijn natuurlijk koren op de molen van de tegenstanders van het leenstelsel. En dat lijken er steeds meer te zijn. Zo spraken CDA en ChristenUnie al de hoop uit dat het volgende kabinet het leenstelsel afschaft. Hierbij waarschuwen ze dat het stelsel jongeren ervan kan weerhouden te studeren en dat zij dit wel doen worden belast met een studieschuld die als “een molensteen om de nek hangt”.
De onvrede over het stelsel werd eind vorig jaar nog eens opgestookt toen onderwijsminister Van Engelshoven het voornemen uitte de rente op studieleningen te verhogen. Aan het begin van deze zomer werd dit plan echter terzijde geschoven toen bleek dat de Eerste Kamer het dreigde te blokkeren.
Met de resultaten van de enquête in de hand roept ISO de minister nu op het gehele leenstelsel vaarwel te zeggen: “Minister Van Engelshoven kan er nu niet meer onderuit dat het leenstelsel meespeelt bij de ervaren prestatiedruk en psychische klachten bij studenten”, aldus ISO-voorman Tom van den Brink.
