Wendbare strategie op één A4 met het Wendbaarheidscanvas

Managementadviseur Sjors van Leeuwen heeft een nieuw boek uitgebracht over een ‘Wendbare strategie op één A4’. Het boek is gebaseerd op een wendbaarheidscanvas met 11 bouwstenen en 43 wendbaarheidsknoppen om aan te draaien. Met het canvas krijgen managers snel inzicht in welke factoren van belang zijn en hoe hun organisatie met een wendbare strategie het verschil kan maken in een concurrerende markt.

Auteur Sjors van Leeuwen is er duidelijk over: “Wendbaarheid is allang geen hype meer. Het is één van de belangrijkste thema’s van de 21e eeuw. De wereld om ons heen verandert voortdurend en de impact van die veranderingen is steeds groter. Bedrijven en instellingen moeten zich steeds sneller aanpassen aan veranderende omstandigheden en dat betekent continu verbeteren en vernieuwen. Laat je dat na, dan krijg je het moeilijk.”

Tot zover niets nieuws. Deze boodschap wordt door experts al jarenlang verkondigd, en de agile-hype waart al enkele jaren rond. Zo bleek bijvoorbeeld uit een onderzoek van The Boston Consulting Group dat technieken als agile en lean een strategisch voordeel opleveren, zowel op het gebied van bedrijfsresultaten als innovatievermogen.

Niet geheel verrassend zijn de afgelopen jaren veel organisaties gestart met het wendbaarder maken van de organisatie. Denk aan de invoering van nieuwe organisatieprincipes en werkmethoden als agile werken, zelfsturing of ‘scrummen’ in projecten. Volgens Van Leeuwen zijn dit maar een paar stukjes van de puzzel. “Wat vaak ontbreekt is een totaalvisie en een onderliggend strategisch plan. Willen organisaties écht wendbaar worden, dan komt er veel meer bij kijken. Dan moet er ook gekeken worden naar aspecten als het kompas van de organisatie, verbindend leiderschap, externe gerichtheid, rolling strategy, permanente innovatie, modulair businessmodel, flexibele werkorganisatie, digitale transformatie en een merk-klantrelatie die soepel meebeweegt met veranderingen in de koers van het bedrijf.”

Het boek ‘Wendbare strategie op één A4’ pakt volgens de auteur al die thema’s mee. Van Leeuwen: “Ik zie dat er veel boeken zijn over wendbaarheid, maar dat die vaak maar één thema beschrijven. Agile werken, teamwork, leiderschap agility, technologie, noem maar op. Ook is er binnen organisaties vaak spraakverwarring, want wat verstaan we onder wendbaarheid, hoe wendbaar moet je zijn en wat betekent dat voor de organisatie? Er was nog geen boek dat een totaaloverzicht biedt. Daarvoor heb ik een canvas ontwikkeld, dat niet alleen overzicht biedt met de meest belangrijke elementen van wendbaarheid, maar ook een mooie discussieplaat is voor organisaties.”

Wendbaarheidscanvas

Het wendbaarheidscanvas laat volgens Van Leeuwen ook de samenhang zien tussen de verschillende onderdelen. “Je kunt wel agile werken in teams of zelforganisatie invoeren, maar als je je strategieproces niet versnelt, je managementstijl niet aanpast, het businessmodel niet flexibiliseert of niks aan je ondersteunende ICT doet, dan schiet het weinig op. Aan des te meer ‘knoppen’ je op een goede manier weet te draaien, des te wendbaarder de organisatie. Als adviseur merk ik dat juist die helikopterview vaak ontbreekt. Vandaar dat het boek 11 bouwstenen beschrijf met 43 ‘wendbaarheidsknoppen’ om aan te draaien. Met als doel een ‘levend systeem’ te worden dat ogenschijnlijk als vanzelf snel en goed op nieuwe ontwikkelingen en kansen weet in te spelen.”

Dat vraagt volgens Van Leeuwen wel een andere manier van kijken, denken en doen dan tot nu toe het geval is. Hij licht toe: “Sinds de industriële revolutie hebben managers ondernemingen en instellingen op een bepaalde manier georganiseerd en daar zijn de afgelopen jaren pleisters op geplakt met reorganisaties en verandertrajecten. Daar is de rek nu uit, daarvoor gaan in veel sectoren de ontwikkelingen te snel en zijn ze te onvoorspelbaar. Denk aan wat er nog gaat komen aan digitalisering, duurzaamheid, kunstmatige intelligentie, nieuwe businessmodellen en robotisering. Wendbaar ondernemen zal nooit ophouden, omdat vrijwel iedere organisatie te maken heeft met een omgeving die continu verandert. Managers moeten daar snel en goed op kunnen inspelen voor een duurzaam bedrijfsmodel, en dat vraagt een hele andere manier van organiseren, managen en ondernemen.”

Van Leeuwen heeft ter afsluiting nog wel advies: “Het aloude spreekwoord ‘bezint eer ge begint’ is hier zeker op zijn plaats. Snel scoren is er niet bij en een ‘one size fits all’-aanpak bestaat niet. Leiders moeten dus op zoek gaan naar een aanpak die voor hun organisatie het beste is en ook daarin moeten ze zich wendbaar opstellen. Kies geen blauwdrukoplossing maar ‘practice what you preach’. Het boek en het wendbaarheidscanvas kunnen daarbij helpen.”