Boek Managing the Networked Organization uitgebracht
Rick Aalbers, Assistant Professor Strategy & Innovation aan de Radboud Universiteit Nijmegen en voormalig consultant en manager bij Deloitte Consulting, heeft samen met Wilfred Dolfsma, Professor Strategy & Innovation aan de Universiteit van Groningen, het boek ‘Innovation Networks: Managing the Networked Organization’ uitgebracht. Het boek, bedoeld voor zowel business- en management studenten als managers en bestuurders, duikt in de wereld van netwerkorganisaties en legt uit hoe managers en organisaties zich op dit snijvlak kunnen bewegen om zo tot succesvolle strategische innovatie te kunnen komen.
Het wereldwijde bedrijfsleven is aan het evolueren. CEO’s en bestuurders die vooruitkijken, bevinden zich niet langer in een markt waarin ze een toekomstige strategie bepalen en daar in alle rust naar toe kunnen werken. Met de enorme snelheid van globalisering, toenemende concurrentie en marktverstorende technologieën, moeten corporates overal ter wereld zich aanpassen aan de wetten van ‘het nieuwe normaal’. De vraag blijft: hoe?
Tal van onderzoekers hebben zich gewaagd aan deze vraag van wat er nodig is binnen de nieuwe marktrealiteit, en hoewel er absoluut geen heilige graal bestaat kan één ding wel met zekerheid worden gesteld. Er zijn diverse belangrijke eigenschappen die toekomstbestendige businessmodellen typeren, waaronder: een heldere gedifferentieerde strategie, wendbaarheid, innovatie, het omarmen van digital, en een DNA die in lijn ligt met gedeelde visie en doelstellingen.
Innovation
Kijkend naar het snijvlak van innovatie is dit alles behalve een nieuwe succesfactor. Al in de 60’er en 90’er jaren dichtten managers en wetenschappers innovatie een belangrijke rol toe voor succesvol ondernemerschap, maar met de opkomst van bovenstaande trends is het belang van innovatie de afgelopen jaren enorm versneld. Het belang wordt nog duidelijker wanneer gekeken wordt naar de stijgende investeringen door organisaties – zo stegen tussen 2005 en 2014 de innovatie-uitgaven van 1000 van ’s werelds grootste corporate organisaties van $400 miljard naar $650 miljard. Het draait echter niet alleen om het grote geld – een analyse van Strategy& laat zien dat de ‘big spenders’ niet per se het meest innovatief zijn, wat de discussie opent welke andere belangrijke elementen het succes bepalen van interne R&D of corporate venturing activiteiten.
Om de zaken nog ingewikkelder te maken laten diverse onderzoeken zien dat – ondanks alle kennis, theorie en best practices in de markt ten aanzien van innovatiemanagement – een groot deel van programma’s dat gelinkt is aan innovatie mislukt, of niet alle beoogde doelstellingen behaalt. Ook hieraan liggen tientallen factoren ten grondslag, die doorgaans verschillen per regio, organisatietype en -grootte en innovatie product/service, en ook hier hebben onderzoekers de belangrijkste factoren kunnen identificeren, voor het niet slagen van programma’s. Met andere woorden, voor succesvolle innovatie moeten, volgens velen, niet alleen de juiste contextuele en programmafactoren kloppen, maar ook moet worden gezorgd dat bekende drempels voor innovatie worden weggenomen. Met zoveel zaken om over na te denken, is het geen verrassing dat Cxo’s en managers dagelijks worstelen met dit fenomeen.
Innovation Networks: Managing the Networked Organization
Om professionals te helpen innovatie succesvol te managen heeft Rick Aalbers, Assistant Professor Strategy & Innovation aan de Radboud Universiteit Nijmegen, samen met Wilfred Dolfsma, Professor Strategy & Innovation aan de Universiteit van Groningen, een jarenlang onderzoeksprogramma op poten gezet*. Gestart in 2004 hebben ze een omvangrijk aantal modellen en onderzoeken over het onderwerp gereviewd, en keken ze naar de dynamiek binnen tientallen organisaties. Hun onderzoek focust zich op innovatie binnen organisaties, waarbij ze voortbouwen op theorieën uit social network analysis en systeemtheorie. “Organisaties bestaan uit lagen van (overlappende) sociale systemen, die samen een complex netwerk vormen dat niet gemakkelijk te begrijpen is”, zegt Aalbers. “Voor innovatie die van binnenuit succesvol is, is het essentieel dat de juiste netwerken worden geactiveerd en dat de communicatiestromen, zowel formele als informele, worden geoptimaliseerd. Dit geldt voor grote organisaties, maar net zo goed voor het MKB.
Bedrijven hebben grofweg twee redenen tot reorganiseren, legt Aalbers uit. “De eerste komt voort uit de wens om te innoveren. De tweede speelt op als het niet goed gaat en er mensen uit moeten: hoe kunnen we de schade beperken?” In beide gevallen is het verstandig om het innovatie-DNA van het bedrijf in kaart te brengen. “Verbetering – altijd het streven – begint met nieuwe ideeën. En alleen als je weet waar die ideeën de organisatie binnenkomen en hoe ze zich verspreiden, kun je ze verzilveren.” Het gebruik van een Organizational Network Analyse (ONA) biedt hierbij uitkomst: het model laat zien waar ‘iets’ en waar ‘niets’ gebeurt.
In hun boek illustreren de auteurs hoe managers – met behulp van organisatie network analytics – de belangrijkste processen en informatiestromen kunnen identificeren, en hoe zij met die informatie drempels binnen organisaties kunnen wegnemen die innovatiedoelstellingen en de implementatie van nieuwe ideeën belemmeren. Het verwijderen van deze drempels kan worden bewerkstelligd door veranderingen aan te brengen aan de organisatiestructuur, maar ook door het inzetten van specifieke interventie methoden. Zo kunnen bijvoorbeeld mensen worden samengezet die normaliter niet communiceren, of zo kan de introductie van een ‘geforceerde communicatie governance’ leiden tot “enorme sprongen” in innovatieactiviteit en resultaten, aldus Aalbers en Dolfsma.
“Dit boek beschrijft netwerken, en hoe managers en organisaties zich daartussen kunnen bewegen om zo succesvolle strategische innovatie te kunnen bewerkstelligen. Hoewel managers steeds meer op de hoogte zijn van het belang van sociale betrekkingen voor de innere werking van een organisatie, missen ze vaak de inzichten en tools om deze te analyseren, te beïnvloeden of zelfs te creëren”, aldus Aalbers.
De middels organisatie network analytics verworven informatie kan statistisch geanalyseerd worden, maar is ook te vangen in een network graph: een beeld dat sterk doet denken aan de weergave van een complexe molecuul – vandaar dat Aalbers spreekt over het innovatie-DNA van een organisatie. Uit de combinatie van graph en analyse kun je een hoop aflezen. Gezamenlijke gerichte interpretatie biedt hierbij al snel resultaat. Waar zitten de knelpunten? Waar vallen gaten? Wie zijn formeel en informeel de kernspelers? Waarom lopen mooie en nuttige ideeën voor procesverbetering of product introducties toch telkens weer spaak? “Formeel weten de meeste managers wel hoe de hazen lopen, maar het informele contact tussen werknemers is minstens zo belangrijk. Daar hebben leidinggevenden nauwelijks of geen vat op. Met een netwerkanalyse komen ook die relaties boven drijven. Nu is informeel contact niet op te leggen, maar wel te sturen; je kunt er ruimte voor inbouwen, zo stellen de auteurs.
Het boek is wereldwijd uitgegeven, en is zowel bedoeld voor business- en management studenten als managers en bestuurders. De boekintroductie heeft tot dusver geleid tot positieve feedback van critici. Zo omschrijft Pieter Hofman, Partner bij Deloitte Consulting, het boek als een “goede manier om je kennis op het snijvlak van innovatie en sociale netwerken snel bij te spijkeren”, terwijl Mark Granovetter, een leidende Professor aan Stanford University, aangeeft dat het “zelden voorkomt dat een boek zowel waardevol is voor theoretici als voor mensen in de praktijk”. Hij besluit: “Het boek weerspiegelt in mijn ogen een invloedrijke bijdrage aan de onmisbare hulp voor bedrijven op zoek naar innovatie.”
Het boek ‘Managing the Networked Organization’ is te bestellen via de website van Bol.com.
* Rick Aalbers en Wilfred Dolfsma zijn daarnaast beide verbonden aan de Centre for Organization Restructuring, een research instituut gericht op het onderzoeken van best practices tijdens reorganisaties en herstructurering, en welke impact dergelijke transities hebben op prestaties en innovatiekracht.
