McKinsey: Obesitas kost maatschappij 2 biljoen per jaar

Obesitas is één van de top drie sociale lasten die door de hedendaagse sociale levensstijl van de mensheid gegenereerd wordt. De wereldwijde kosten die met overgewicht of obesitas geassocieerd worden zijn significant, maar liefst $2 biljoen. Er zijn ook sociale kosten; jaarlijks zijn 2,8 miljoen van de in totaal 59 miljoen sterfgevallen verbonden aan obesitas. Deze economische en sociale lasten zullen naar verwachting verder stijgen – tegen 2030 wordt verwacht dat 41% van de wereldwijde bevolking overgewicht of obesitas heeft, waarschuwt een nieuw rapport van McKinsey & Company.

De kosten van ponden
Zoals het er nu voor staat vertegenwoordigen rokers, zowel actuele als historische rokers, de grootste gezondheidskostenpost. De totale kosten worden berekend op $2,1 biljoen, 2.9% van het wereldwijde BBP. Daarna komt gewapend geweld, oorlog en terrorisme, goed voor circa 2,8% van het wereldwijde BBP. Obesitas staat vlak daarna op de derde plek, met een kostenpost van $2,0 biljoen.

Terwijl obesitas over de hele linie derde staat in termen van zijn sociale en economische last, zijn er tussen landen significante verschillen zichtbaar. Voornamelijk rijke, ontwikkelde landen dragen hoge BBP-kosten van aan obesitas gerelateerde condities. In de UK bijvoorbeeld wordt de economische en sociale schade van obesitas geschat op $70 miljard per jaar in 2012, of 3% van het BBP. In de Verenigde Staten is obesitas, na gewapende conflicten, de grootste factor voor het BBP; obesitas genereerde een impact van $663 miljard per jaar in 2012, of 4,1% van het BBP. In ontwikkelende landen is obesitas een significant kleinere last ten aanzien van het BBP: in China is de impact op de economie bijvoorbeeld 1,1%, terwijl het in Nigeria een kleine 0,7% betreft.

De toekomst
Naar de toekomst kijkend verwachten de onderzoekers dat de kostenpost van obesitas de komende decennia alleen maar verder zal toenemen. Voornamelijk gedreven door slechte levensstijlen, veranderende voedselpatronen en minder beweging, verwacht het adviesbureau dat tegen 2030 41% van de wereldwijde populatie geconfronteerd zal worden met een vorm van obesitas – of mensen nou overgewicht hebben of in obesitas klasse 3 vallen, de meest extreme vorm van ‘ziekte’.

McKinsey poogt daarnaast de belangrijkste factoren van stijgende obesitas te ontrafelen. Het bureau erken allereerst dat de redenen achter de verhoging van obesitas “erg complex” zijn, en dat er een groot aantal evolutionaire, biologische, psychologische, sociologische, economische en institutionele factoren ten grondslag liggen aan het fenomeen. McKinsey presenteert echter een aantal interessante, correlerende factoren met obesitas, waaronder de beroepsstatus van de ouder, onderwijsprestaties en sekse. Wat opvalt is dat het gemiddelde huishoudinkomen ook een rol speelt. Een analyse van G-20 landen met een BBP per hoofd van de bevolking van meer dan $8.000 toont dat alleen Japan en Zuid-Korea prevalentiecijfers hebben onder de 16%. “Het is opvallend hoe weinig landen aan het patroon ontsnappen”, schrijven de adviseurs.

Holistische interventie
Gebaseerd op de enorme economische en maatschappelijke kosten die met obesitas gepaard gaan, en de grimmige vooruitzichten, waarschuwt McKinsey dat vechten tegen de ziekte de belangrijkste strategische prioriteit moet zijn voor de publieke en private sector. De consultants zouden uiteraard geen consultants zijn als zij geen aanbevelingen zouden doen – volgens McKinsey ligt de sleutel in het implementeren van een integrale aanpak. “Een reeks van interventies die individuen aanmoedigt en in staat stelt om de benodigde gedragsveranderingen door te voeren, zal nodig zijn”, ondersteund door een “uitgebreid portfolio aan interventies per populatiesegment.” De strategie vereist samenwerking op alle niveaus van de maatschappij, waaronder nationale en lokale overheden, retailers, restaurants, FMCG bedrijven, werknemers, mediaorganisaties, opvoeders, gezondheidszorgaanbieders, en individuen.

In het onderzoek (‘Overcoming obesity: An initial economic analysis’) identificeren de auteurs in totaal 74 mogelijke interventies, die breed gecategoriseerd kunnen worden in 18 groepen. De meest kosteneffectieve en efficiënte wijze van het reduceren van de last van obesitas is portiecontrole. Dit is simpelweg de reductie van calorie-inname middels het verkleinen van portiegroottes. De tweede meest effectieve methode is herformulering, waarbij de calorie-inhoud van sterk verwerkt ‘geprefabriceerd’ voedsel wordt verminderd. Veel van de andere interventiegebieden met hoge impact – opleiding van de ouders, het introduceren van gezonde maaltijden op scholen en werkplekken, er veranderingen in het schoolcurriculum om meer lichaamsbeweging in te voeren – zijn ook zeer kosteneffectief*.

“Onze lijst van interventies dient gezien te worden als een startpunt in een brede inspanning om een significante verandering te realiseren in individueel gedrag, het voedsel en drinken en de lichaams-beweging die nodig is om de verhoogde prevalentie van obesitas om te draaien”, aldus McKinsey.

* Een groot effect dat obesitas op de BBP heeft is het verlies van economische productiviteit. De productiviteit wordt geanalyseerd in termen van ‘disability-adjusted life years’ (DALY’s), wat het aantal jaren meet die verloren zijn gegaan of economisch onproductief waren vanwege ziekte.