Grant Thornton: Anti-corruptie gaat verder dan compliance
Corruptie-incidenten bij Philips, SBM Offshore of de Nederlandse politie maken duidelijk dat corruptie bepaald niet denkbeeldig is en dat het gaat om grote bedragen. Door toenemende handhaving op grond van internationale regelgeving is corruptie een onderwerp van advies en onderzoek geworden van advocaten. Anti-corruptieprogramma's kunnen veel succesvoller zijn als naast het opzetten van een compliance-organisatie wordt geïnvesteerd in operationele processen.
Omkopen mag niet. Helaas blijken mensen toch te zwichten voor niet toelaatbare handelspraktijken om omzet, winst en werkgelegenheid veilig te stellen. Daar veranderen een compliance-programma, een nieuwe gedragscode, een heidag met de board of een dilemmatraining heel weinig aan, maar wat dan wel?
Corruptie voorkomen vereist een ingrijpend andere strategie. De meest eenvoudige strategie: geen zaken meer doen met oneerlijke partijen. Dat lukt vaak niet doordat u toch dikwijls zaken moet doen met oneerlijke partijen. Doe dit dan wel op uw voorwaarden. De operationele organisatie moet op de schop. Niet slechts regels, procedures en trainingen waarin van alles van medewerkers wordt geëist (“gij zult integer zijn”), maar medewerkers die anders handelen omdat het vanzelfsprekend is.
Het geheim ligt in het raamwerk waarbinnen de organisatie functioneert, de wijze waarop werkzaamheden worden aangestuurd en uitgevoerd en hoe daarover verantwoording wordt afgelegd. Op basis van regelmatige risicoanalyses, waaraan sleutelpersonen fysiek meedoen, worden de vanuit corruptie perspectief risicovolle situaties onderkend. Vervolgens worden deze ingebed in specifieke maatregelen van beheersing. Op die manier wordt het werk voor iedereen veiliger. Er worden duidelijke beslismomenten ingebouwd en slechts de ‘schone’ oplossing wordt beloond. Medewerkers in gevoelige processen worden beschermd en krijgen daartoe rugdekking van de organisatie. De context waarbinnen de medewerkers opereren wordt anders en als de context verandert, verandert het handelen. Op die manier toont een organisatie haar verantwoordelijkheid en durven de individuen makkelijker ‘nee’ te zeggen tegen compromitterende voorstellen.
Het op de schop nemen van een organisatie is een complex veranderingsproces, waarbij wenselijk gedrag van werknemers wordt gestimuleerd door dat gedrag expliciet te maken, te volgen en te waarderen. Uiteindelijk leidt dat ertoe, dat het gedrag van de organisatie als geheel wordt gezien als wenselijk. En dat ‘schone’ gedrag kan commercieel succesvol worden ingezet. Dat is niet alleen een juridisch proces, maar betreft vooral een operationeel proces op basis van een strategische keuze, waarbij ervaren consultants een belangrijke rol spelen.
Kortom, een juridische compliance-aanpak van corruptie biedt in beginsel soelaas, maar geen duurzame oplossing. Daarom, legt uw oor te luisteren bij een partij die ervaring heeft met operationele advisering. Samen helpen wij onze cliënte verder.
Een artikel van Peter Schimmel, adviseur bij Grant Thornton Forensic & Investigation Services.