KWINK en Rebel: Overheidsbudget eBooks 12.2 miljoen

Het budget dat het Rijk de komende jaren beschikbaar stelt voor de aanschaf van e-content gaat fors stijgen. Dit jaar wordt bijna €7 miljoen uitgegeven aan e-content, in 2018 is dit bedrag gestegen naar €12.2 miljoen, wat neerkomt op een stijging van maar liefst 77%. Het besluit van de overheid is gebaseerd op een strategisch onderzoek van KWINK groep, Rebel en ML Advies uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van OCW. 

In 2015 wordt de zogeheten Bibliotheekwet ingevoerd. Als gevolg van de digitale ontwikkelingen in de bibliotheeksector is de huidige wet sterk verouderd. De nieuwe wet regelt onder meer dat de Koninklijke Bibliotheek (KB) verantwoordelijk wordt voor het beheren en door ontwikkelen van de digitale openbare bibliotheek. Het idee daarachter is dat Nederlanders in aanvulling op de fysieke bibliotheek ook via digitale kanalen boeken (eBooks) en overige informatie kunnen lenen/gebruiken. Het Rijk fungeert als financier van de benodigde landelijke infrastructuur en stelt jaarlijks een budget beschikbaar voor de centrale inkoop van e-content*. 

Ter voorbereiding op de Bibliotheekwet heeft het ministerie van OCW eerder dit jaar adviesbureaus KWINK groep, Rebel en ML Advies ingeschakeld. Zij kregen de taak om te onderzoeken welk budget voor digitale media nodig is om tegemoet te komen aan de vraag van gebruikers van de openbare bibliotheken. 

Business case
Om de vraag te beantwoorden keken de consultants naar diverse factoren, waaronder de ontwikkeling van marktbehoefte, de ontwikkeling van aanbod door leveranciers en de verwachte prijsontwikkeling in de markt. Ook hielden de onderzoekers rekening met interne overwegingen, zoals beleidskeuzes, de wijze waarop bibliotheken de verschillende vormen van digitale content willen inkopen en de snelheid waarmee bibliotheken digitale content kunnen aanbieden. De bevindingen uit desk research werden getoetst en aangevuld met interviews met zo’n 20 relevante stakeholders.

Als vertrekpunt voor de berekening is de huidige begroting van de VOB Inkoopcommissie voor 2014 genomen: €6,9 miljoen**. Vervolgens is aan de hand van bovenstaande criteria en drie verschillende forecastingmodellen een inschatting gemaakt van het benodigde budget in 2018. Het gaat om een bedrag van €12,2 miljoen. Vervolgens zijn de budgetten voor de jaren 2015 t/m 2017 geïnterpoleerd. Hierbij zijn er twee alternatieven gepresenteerd: een jaarlijks gelijkblijvende absolute groei (ieder jaar een zelfde bedrag erbij) of een jaarlijks gelijkblijvende relatieve groei (ieder jaar een zelfde percentage erbij).

Vervolgstappen
Eind april werden de belangrijkste bevindingen in de Tweede Kamer behandeld. Vervolgens heeft een speciale werkgroep*** de aanbevelingen uitgebreid onder de loep genomen. Zij hebben zich positief uitgesproken over het advies en de overheid (o.a. OCW, VNG en VOB) geadviseerd te kiezen voor een scenario van relatieve groei (optie B). Inmiddels hebben de diverse overheidsorganen hiermee ingestemd en is het advies van KWINK groep, Rebel en ML Advies in de praktijk nu ook een feit.

* Inkoop wordt centraal geregeld uit efficiencyoverwegingen, ook overstijgt de aanschaf van digitale media en/of de afkoop van licenties het niveau van individuele bibliotheken. De financiering wordt bekostigd uit het gemeentefonds.

** Genoemde bedragen zijn exclusief 21% BTW.

*** De werkgroep bestaat uit Hans van Velzen, Lotte Sluyser (beiden vanuit de VOB Inkoopcommissie), Mariet Wolterbeek (vanuit de taskforce lobby bibliotheekwet), Liesbeth Vogelaar (Bibliocenter Weert) en Coen van Hoogdalem (VOB).