20% van bankiers houdt zich voornamelijk bezig met witwascontroles
De strijd tegen witwassen heeft de bankensector nog steeds behoorlijk in zijn greep. Maar liefst een vijfde van alle bankiers in Nederland houdt zich vooral bezig met het bestrijden van financiële criminaliteit, zo blijkt uit onderzoek van adviesbureau Proud Experts.
Al jaren is de overheid bezig de teugels binnen de bankensector steviger aan te halen. Het resultaat: uitgebreide wet- en regelgeving die erop gericht is de sector transparanter, veiliger en aantrekkelijker te maken voor consumenten en investeerders.
De bekendste regelgeving op dit gebied is de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Deze wet verplicht banken en andere financiële instellingen om verdachte transacties te monitoren, ongebruikelijke activiteiten te melden bij de Financial Intelligence Unit (FIU) en klanten grondig te screenen via customer due diligence (CDD).
En dat uiteindelijk met één belangrijk doel: voorkomen dat financiële instellingen worden misbruikt voor witwaspraktijken of de financiering van terrorisme.
Explosieve groei in compliance
Sinds 2021 is het compliance-domein met maar liefst 39% gegroeid, meldt Proud Experts, een adviesbureau gespecialiseerd in datagedreven werken.
Volgens de experts is de sterke groei in compliance een direct gevolg van strengere regelgeving, zoals de Wet Plan van aanpak Witwassen. Ter illustratie: banken hebben momenteel zo’n 13.000 medewerkers in dienst om transacties te monitoren en verdachte patronen op te sporen, wat neerkomt op maar liefst 20% van het totale bankpersoneel.
De enorme toename van compliance-activiteiten is grotendeels toe te schrijven aan de boetes die meerdere banken in het verleden hebben gekregen voor het onvoldoende naleven van antiwitwasregels. Financiële instellingen willen deze risico’s minimaliseren en nemen liever het zekere voor het onzekere. Dit heeft echter een hoge prijs: banken besteden gezamenlijk naar schatting €1,4 miljard per jaar aan witwascontroles.
Compleet vastgelopen
Hoewel strikte regelgeving bedoeld is om de financiële sector veiliger te maken, heeft ze ook ongewenste neveneffecten. De uitvoerige controles maken het voor bedrijven en consumenten steeds lastiger om een bankrekening te openen. Dit leidt tot frustratie bij zowel klanten als medewerkers.
“De noodzaak van een grondige CDD-aanpak staat buiten kijf”, zegt Annemarie Berns, CEO van Proud Experts. “Maar de sector is compleet vastgelopen op dit vlak. Als processen niet efficiënter worden ingericht, zetten we financiële professionals klem. Dat is niet de bedoeling.”
Efficiëntie en technologie als oplossing
Veel banken hanteren een standaardprocedure waarbij alle klanten op dezelfde strikte manier worden gecontroleerd, zonder onderscheid te maken in risico’s. Dit leidt volgens Berns tot onnodige vertragingen en extra kosten. De oplossing ligt in een slimmere aanpak, legt ze uit: “Automatisering waar mogelijk, en een gerichte, handmatige controle waar echt risico’s spelen.”
“Het gaat erom dat we efficiënt blijven en de werkbaarheid voor financiële professionals niet uit het oog verliezen.”
Niet alleen banken, maar ook verzekeraars en andere financiële instellingen zoeken naar manieren om hun compliance-processen efficiënter te maken. De vraag naar outsourcing groeit, omdat veel bedrijven zelf niet over de capaciteit en expertise beschikken om deze complexe regelgeving na te leven. “Door te automatiseren en gespecialiseerde teams in te zetten, zorgen we dat professionals zich kunnen focussen op hun kernactiviteiten”, aldus Berns.
De sector bereikt een keerpunt
Ondanks de voortdurende groei van compliance-activiteiten, lijkt de sector een keerpunt te bereiken. Consolidatie en herstructurering nemen toe, omdat financiële instellingen op zoek zijn naar manieren om compliance beheersbaar te houden.
“Strenge controle is nodig, maar de sector moet oppassen dat we geen bureaucratisch moeras creëren”, waarschuwt Berns. “Het gaat erom dat we efficiënt blijven en de werkbaarheid voor financiële professionals niet uit het oog verliezen.”
Kritiek op de regelgeving groeit
Al langer klinkt de kritiek dat de regels rondom witwascontrole doorschieten en hun doel voorbijschieten. Zo klagen banken en de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) bijvoorbeeld over de hoge kosten en de impact op hun dienstverlening.
Ondertussen zijn veel medewerkers in de KYC- en CDD-afdelingen dan ook ontevreden: het werk wordt onder meer vaak als eentonig en weinig bevredigend aangemerkt.
AI als gamechanger
Toch gloort er volgens Berns hoop aan de horizon: kunstmatige intelligentie, waaronder generatieve AI, wordt steeds vaker gezien als belangrijke oplossing voor het compliance-probleem. De snel opkomende technologie kan veel repetitieve taken overnemen en processen efficiënter maken. AI-agents kunnen automatisch patronen herkennen en verdachte transacties signaleren, waardoor menselijke controleurs zich kunnen richten op complexe gevallen.
“De inzet van AI biedt daarmee een enorme kans om de sector te ontlasten en compliance duurzamer en werkbaarder te maken”, besluit Berns.
