BDO: Zorginstellingen niet klaar voor marktwerking

De zorg bereidt zich onvoldoende voor op de sterk opkomende marktwerking in de sector. Gemiddeld 80% van de onderzochte zorginstellingen blijkt nog niet klaar voor de tucht van de markt. In combinatie met de onzekerheid rond de regelgeving zorgt dit voor grote continuïteitsrisico’s. Dat blijkt uit het onderzoek “Marktwerking in de Zorg” van BDO.

AWBZ-instellingen zijn het beste voorbereid op marktwerking: 90% zegt tenminste stappen in gang te hebben gezet. Eerstelijnshulporganisaties en jeugdzorg scoren het slechts: bijna de helft moet nog grote stappen zetten om zich tegen de al ingezette marktwerking te wapenen. Het onderzoek noemt de beperkte grip van veel zorginstellingen op de eigen strategie, of de gebrekkige vertaling van die strategie in keuzes rond samenstelling van de dienstenportfolio, de grootste bottleneck voor de slechte overall score van de zorg.

“Om een goede marktpositie te behouden of te verwerven, dienen zorginstellingen strategische keuzes te maken in de activiteiten waarop ze zich concentreren. 56% van de ondervraagde zorginstellingen geeft aan die keuze voor zich uit te schuiven”, aldus Chris van den Haak en Rob Karlas, onderzoekers en verbonden aan de BDO Branchegroep Zorg.

Domino-effect
Het uitstellen van het maken van portfoliokeuzes veroorzaakt een negatief domino-effect op andere terreinen, zoals talentmanagement, innovatie en investeringsbeleid. Van den Haak: “Als een instelling niet weet waar zij in de toekomst op gaat focussen, wordt het lastig om de organisatiestructuur, het talentmanagement of investeringen goed te stroomlijnen. We zien die strategische besluiteloosheid dan ook terug in de resultaten van die kerngebieden.”

Heldere strategie en visie
Het formuleren van een heldere strategie en visie begint bij inzicht in kosten en opbrengsten per zorgproduct. Ruim de helft (51%) van de instellingen zegt dit niet in het vizier te hebben. “Zonder dat inzicht is er onvoldoende basis voor een gedegen bedrijfseconomische analyse en is adequaat portfoliomanagement op basis van bedrijfseconomisch inzicht naar onze mening onmogelijk. In de huidige transitiefase naar gereguleerde marktwerking is dit spelen met vuur”, vindt Karlas.

Faillissementen
Voor de zorginstellingen waarbij sprake is van zowel een onduidelijke strategie als een zwak financieel weerstandsvermogen, zien de onderzoekers van BDO het somber in. Karlas: “De zorgsector staat voor een grote opgave. Op het gebied van bedrijfsmatig werken, is een forse inhaalslag nodig, net als bij flexibilisering om tot substantieel lagere organisatiekosten te komen. De omvang van de organisatie zal bovendien bepalend kunnen zijn voor het succes. Onze inschatting is dat niet iedereen deze opgave met succes zal volbrengen. We verwachten dan ook een toename van het aantal faillissementen in de zorg.”