McKinsey schikt met Amerikaanse overheid in opiatenzaak
Consultancybureau McKinsey & Company heeft een schikking getroffen met onder meer 47 Amerikaanse staten voor zijn adviesrol in de opiatenzaak. Het bureau betaalt $573 miljoen om de mogelijkheid van civiele procedures te vermijden.
Vorig jaar schikte Purdue Pharma al voor een bedrag van ruim $8 miljard voor zijn rol in de opiatenzaak. Purdue Pharma is de producent van OxyContin, een verslavende pijnstiller. Het medicijn (met daarin de werkzame stof oxycodon) wordt door velen gezien als het medicijn waar de Amerikaanse verslavingscrisis mee is begonnen.
Volgens schattingen van de Amerikaanse overheid zijn momenteel tientallen miljoen Amerikanen verslaafd aan een vorm van pijnstilling. Zo’n verslaving brengt tal van nadelige (gezondheids)effecten met zich mee voor de gebruikers, kost de gezondheidszorg veel geld en tot overmaat van ramp leidt het ook tot verlies van levens.
Volgens de Amerikaanse gezondheidsdienst CDC stierven tussen 1999 en 2018 bijna een half miljoen Amerikanen aan overdoses van legale of illegale pijnstillers. Het gaat onder meer om morfineachtige middelen als oxycodon en fentanyl.
McKinsey was een van de belangrijkste strategische adviseurs van Purdue Pharma in de jaren dat de farmaceut OxyContin op de markt bracht. De pijnstiller werd in 1996 geïntroduceerd met legitieme medische doeleinden, maar werd – volgens de Amerikaanse rechter door misleidende marketing van het bedrijf – te snel en te veel voorgeschreven.
De consultants van McKinsey & Company hielpen Purdue Pharma met de succesvolle lancering van de pijnstiller, en met het optuigen van een financieel vergoedingensysteem met doctoren. Hiermee wisten Purdue Pharma en McKinsey volgens de Amerikaanse rechter dat doctoren de opiaten in te grote mate zouden voorschrijven.
“De cynische en berekenende marketingtactiek van McKinsey & Company hielp om deze opiatencrisis aan te jagen”, aldus de procureur-generaal in New York.
Na eerder zijn excuses te hebben aangeboden voor zijn rol, kiest McKinsey er nu voor om de zaak voor $573 miljoen te schikken. Hiermee voorkomt het consultancykantoor een lang juridisch proces – tegen Purdue lopen nog duizenden civiele zaken. Om de claims het hoofd te bieden vroeg Purdue vorig jaar faillissementsbescherming aan. Met behulp van de zogeheten Chapter 11-faillissementsprocedure kan de onderneming doorstarten terwijl het de rechtszaken oplost.
McKinsey heeft geen schuld bekend in de zaak en erkent dus ook geen aansprakelijkheid. Het bedrijf heeft volgens topman Kevin Sneader namelijk “volgens de wet gehandeld”. Kortom, waardevolle adviezen voor de klant, maar zonder voldoende oog te hebben voor de maatschappelijke gevolgen daarvan.
McKinsey heeft de afgelopen periode onder leiding van Sneader tal van maatregelen genomen om dergelijke ethische kwesties in de toekomst te vermijden, zoals het afstoten van bepaalde klanten. In een brief aan alle collega’s wereldwijd noemt de topman de schikking “een belangrijke stap is in het accepteren van de gevolgen van een hoofdstuk in de geschiedenis van ons bedrijf waar ik niet trots op ben.”
Volgens de Financial Times is het bedrag van de schikking veel hoger dan de fees die McKinsey destijds heeft ontvangen voor zijn advies. Wereldwijd heeft het adviesbureau ruim 30.000 medewerkers, die tezamen een omzet genereren van rond de $11 miljard. Het bureau is in eigendom van de partners.
