Coronacrisis: Lijst van cruciale beroepen en vitale sectoren

07 april 2020 Consultancy.nl

Medio maart kwam de Rijksoverheid met twee lijsten: eentje met cruciale beroepen en eentje met vitale processen. De twee lijsten geven inzicht in welke beroepen Nederland draaiende houden ten tijde van de huidige coronacrisis en vormen de basis voor ouders om te bepalen of zij hun kinderen, ondanks de sluiting van scholen en kinderdagopvanglocaties, alsnog daar kunnen laten opvangen.

De coronacrisis en de daarmee gepaarde maatregelen vanuit de overheid blijven voortduren en houden ons land en de rest van de wereld in hun greep. Naast het leed en de tienduizenden slachtoffers die het virus wereldwijd reeds heeft veroorzaakt, heeft de pandemie ook grote effecten op het werk- en privéleven van mensen. Zo zal tot tenminste eind april werkend Nederland voor een groot deel zoveel mogelijk thuis moeten werken, als gevolg van de beperkingen en richtlijnen die de overheid bedrijven en burgers heeft opgelegd om de impact en verspreiding van het COVID-19 virus zo goed mogelijk in te dammen.

Bedrijven hebben hun bedrijfsvoering de afgelopen weken en masse moeten aanpassen, om hun werknemers zo goed of kwaad al dat gaat thuis of remote te laten werken. Voor sommige bedrijven een gemakkelijke omschakeling, voor anderen een bijna onmogelijke opgave. Aangezien scholen en kinderdagopvangcentra het beleid van de overheid volgen, zitten kinderen van alle leeftijden al meer dan drie weken thuis, en is het aan de ouders om in samenspraak met de school het onderwijs van hun kinderen zo goed mogelijk voort te zetten.

Verlenging coronamaatregelen tot eind april

De maatregelen vanuit de overheid (waaronder het dichtblijven van de scholen en opvangcentra) zijn op 31 maart met vier weken verlengd, tot 28 april. Minder positief nieuws voor de vele gezinnen waarbinnen beide ouders werken. Zij zien zich genoodzaakt om in overleg met hun werkgevers te zorgen dat ze enerzijds zo goed mogelijk hun werk kunnen blijven doen, en tegelijkertijd hun kinderen (thuis of anderszins) kunnen onderbrengen. Voor veel ouders blijkt dit in de praktijk een pittige opgave.

Niet al het werkleven heeft de verschuiving naar thuiswerken gemaakt. Logischerwijs zijn bepaalde beroepen nu eenmaal niet thuis uit te voeren. Bovendien is het voor veel werkzaamheden essentieel dat deze ondanks de virusuitbraak gewoon uitgevoerd kunnen blijven worden. Het zijn in dat kader vooral de zorg en aanverwante sectoren die nu, meer dan ooit, de focus en aandacht behoeven om de crisis zo goed mogelijk door te komen.

Om het coronacrisis en de gevolgen ervan te kunnen bestrijden, maar tegelijkertijd ook ouders tegemoet te komen, heeft de overheid medio maart daarom een lijst van cruciale en vitale beroepen opgesteld. Het betreft beroepen die van essentieel belang zijn om de samenleving draaiende te houden tijdens de coronacrisis. Mensen die werkzaam zijn binnen deze beroepen of in vitale segmenten en die kinderen hebben, mogen bij uitzondering gebruik blijven maken van opvangmogelijkheden via scholen en kinderdagopvangcentra*.

Overzicht van cruciale beroepen

De door de overheid opgestelde lijsten van cruciale beroepen en vitale processen zien er op het moment van schrijven als volgt uit:

Lijst van de cruciale beroepen

  • Zorg, jeugdhulp en (maatschappelijke) ondersteuning, inclusief productie en transport van medicijnen en medische hulpmiddelen
  • Leraren en personeel benodigd op school, zoals voor afstandsonderwijs, opvang van kinderen en examens
  • Openbaar vervoer
  • Voedselketen
  • Transport van brandstoffen zoals kolen, olie, benzine en diesel, et cetera
  • Vervoer van afval en vuilnis
  • Kinderopvang.
  • Media en communicatie: ten behoeve van informatievoorziening aan de samenleving die van noodzaak is om op de hoogte te blijven van wat er speelt
  • Continuïteit hulpverleningsdiensten zoals politie, defensie, meldkamerprocessen, brandweerzorg, ambulancezorg, GHOR en crisisbeheersing van de veiligheidsregio’s
  • Noodzakelijke overheidsprocessen (Rijk, provincie en gemeente), bijvoorbeeld betalen uitkeringen en toeslagen, burgerzaken, consulaten en ambassades, justitiële inrichtingen en forensische klinieken
  • Boeren en mensen werkzaam in de uitvaartbranche

Vitale processen

Daarnaast heeft de overheid een lijst van processen opgesteld die als vitaal worden gezien. In totaal zijn zo’n 100 Nederlandse bedrijven betrokken bij de uitvoer van deze processen. Enkel mensen die een ‘onmisbare functie’ uitvoeren met betrekking tot onderstaande vitale processen, maken aanspraak op opvang:

  • Elektriciteit: landelijk en regionale transport en distributie van elektriciteit
  • Gasproductie: landelijk en regionale transport en distributie van gas
  • Betalingsverkeer: toonbankbetalingsverkeer, massaal giraal en interbancair betalingsverkeer
  • Internet: Internet- en datadiensten, internettoegang en dataverkeer
  • Telecom: telecom, spraakdienst en SMS
  • Veiligheid: Inzet politie en defensie
  • Olievoorziening
  • Plaats- en tijdsbepaling middels GNSS
  • Water: drinkwater en drinkwatervoorziening
  • Keren en beheren waterkwantiteit
  • Vlucht- en vliegtuigafhandeling
  • Scheepvaartafwikkeling
  • Grootschalige productie/verwerking en/of opslag (petro)chemische stoffen
  • Opslag, productie en verwerking nucleair materiaal
  • Hoogwaardig betalingsverkeer tussen banken
  • Effectenverkeer
  • Communicatie met en tussen hulpdiensten middels 112 en C2000
  • Basisregistraties personen en organisaties B Digitale overheids-processen
  • Interconnectiviteit (transactie-infrastructuur voor informatie uit basisregistraties)
  • Elektronisch berichtenverkeer en informatieverschaffing aan burgers
  • Identificatie en authenticatie van burgers en bedrijven
  • inzet defensie
  • Vervoer van personen en goederen over (hoofd)spoorweginfrastructuur
  • Vervoer over (hoofd)wegennet 

Continue updates

De lijsten zijn een belangrijke informatiebron voor ouders met kinderen om vast te stellen of zij hun kinderen alsnog naar school of naar kinderdagverblijven mogen brengen, ook al zijn deze tot eind april dicht voor de algemene bevolking. Sinds de aankondiging van de twee lijsten door de overheid op 15 maart zijn deze de afgelopen weken aangevuld en verscherpt met enkele beroepen, die als cruciaal zijn bevonden voor het optimaal kunnen bestrijden van de coronapandemie.

Zo zijn op 18 maart sociaal werkers toegevoegd aan de lijst met cruciale beroepen. Hiertoe behoren bijvoorbeeld mensen met rollen als ouderenwerkers, jongerenwerkers, gezinswerkers, opbouwwerkers, et cetera. Sociaal werkers vallen onder de zogeheten Jeugdwet en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en omvatten ook professionals met beroepen als ‘veilig thuismedewerkers’, ‘jeugdhulp medewerkers’, ‘jeugdbeschermingsmedewerkers’, ‘opvangmedewerkers in de maatschappelijke ondersteuning, beschermd wonen, vrouwenopvang en opvang slachtoffers mensenhandel’, ‘wijk- en jeugdteam medewerkers’, ‘medewerkers in de dagbesteding’, en ‘thuiszorgmedewerkers en huishoudelijke hulpen’.

En zo werd een dag eerder ook de schoonmaaksector – hoewel niet expliciet toegevoegd aan de lijst van cruciale beroepen – door de overheid aangemerkt als een onmisbaar onderdeel van de vitale processen. “De schoonmaaksector heeft een breed werkpakket als reguliere- en specialistische reiniging -calamiteiten en reconditionering- in vitale sectoren als de zorg, vervoer, onderwijs, kinderopvang, voedingsmiddelenindustrie”, zo werd aangegeven.

Boeren, als onderdeel van het bredere voedselketensegment, behoren sinds 16 maart specifiek tot de lijst van cruciale beroepen. Daarover zei het kabinet: “De voedselketen moet breed worden gezien. Deze bestaat uit supermarkten, de aanlevering van supermarkten, de verwerkende industrie en de transporten van deze industrie maar ook het ophalen van producten bij boeren, het aanleveren van bijvoorbeeld veevoer en andere producten bij boeren, de toegang van arbeiders voor de oogst.”

Ook de uitvaartbranche werd op diezelfde dag toegevoegd aan de lijst met cruciale beroepsgroepen. Zo liet een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid destijds weten: “Uitvaartondernemers vallen onder de zorg. Het proces om de zorgsector aan de praat te houden, met alle beroepen die daarbij horen, is op dit moment cruciaal.”

Hoewel de lijsten zijn gepubliceerd en waar nodig geactualiseerd worden, leven er onder werkende Nederlanders met kinderen vaak nog genoeg vragen over wat nu wel en niet onder de cruciale beroepen en vitale processen valt.

Op het moment van schrijven zijn er in ons land meer dan 1.700 personen overleden als gevolg van de Covid-19 uitbraak, en zijn er 17.800 mensen besmet bevonden. Wereldwijd komt het aantal geregistreerde coronabesmettingen al boven de 1,3 miljoen uit, en zijn er bijna 75.000 mensen overleden aan de gevolgen van het coronavirus.

* Als in een gezin 1 ouder een cruciaal beroep heeft of in een vitaal bedrijf werkt, verzoekt de overheid wel om zelf de kinderen op te vangen als dat kan. Als dat niet lukt, kunnen ouders toch een beroep doen op de noodopvang. Het is dus geen harde eis dat beide ouders een cruciaal beroep uitoefenen of in een vitale sector werken.