Nederlands zorgsysteem uitstekend voorbereid op coronavirus
Ondanks alle druk en kritiek op het Nederlandse zorgsysteem – dat momenteel zijn handen meer dan vol heeft aan de almaar toenemende stroom coronapatiënten – heeft ons land een van ’s werelds beste zorgstelsels voor het bestrijden van pandemieën als de huidige Covid-19 uitbraak. Dat blijkt uit een internationale vergelijking van de zorgstelsels van 195 landen.
Net als de rest van de wereld is Nederland in de ban van het coronavirus, en het einde is nog niet in zicht. Op het moment van schrijven staat de teller in ons land al op meer dan 5.500 bevestigde besmettingen en 276 doden. Intensive care-afdelingen worden overspoeld door patiënten en noodhospitalen worden ingericht.
Dit alles wekt mogelijk de indruk dat de Nederlandse zorg slecht is uitgerust voor het omgaan met een epidemie of – waar nu zelfs sprake van is – een pandemie. De situatie had echter nog veel erger kunnen zijn, zo suggereert de ‘Global Health Security Index (GHS)’ van het Johns Hopkins Center for Health Security, het Nuclear Threat Initiative en de Economist Intelligence Unit.
Op basis van een vergelijking van meer dan 80 factoren, verdeeld over 6 hoofdcategorieën (preventie, detectie & rapportage, snelle respons, gezondheidssysteem, compliance en risico-omgeving) hebben de onderzoekers in kaart gebracht welke landen het best zijn voorbereid om het coronavirus en andere pandemieën tegen te gaan. Hierbij eindigt Nederland op de derde plaats.
Binnen alle categorieën scoort ons land (ver) boven het gemiddelde. Zo wordt de preventie beoordeeld met 73,7 punten, tegenover het wereldwijde gemiddelde van 34,8, de detectie & rapportage met 86 punten (wereldwijd 42,1) en het gezondheidssysteem met 70,2 (wereldwijd 26,4). Over alle zes de hoofdcategorieën genomen komt Nederland uit op een score van 75,6.
Ons zorgstelsel wordt onder meer geprezen om de goede voorzorgsmaatregelen, het snelle ondernemen van actie bij een epidemie of pandemie, het vermogen gevaarlijke infecties in een vroeg stadium te signaleren, de goede toegang tot de zorg en de ruime behandelcapaciteit.
Bovendien worden de medische maatregelen aangemerkt als bovengemiddeld en ligt er voor noodsituaties als de huidige een helder communicatieplan klaar. Hierin is – zoals inmiddels niemand meer zal zijn ontgaan – een centrale rol weggelegd voor het RIVM, oftewel het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.
De rest van de wereld
Het zorgsysteem van de VS kan volgens het onderzoek het beste omgaan met een epidemie of pandemie. Met een score van 83,5 komen de Verenigde Staten als enige land uit boven de 80 punten. Weinig verrassend wellicht, liet president Trump dit niet ongemerkt voorbijgaan. Op een persconferentie op 27 februari hield hij een kaart in de lucht, gebaseerd op de GHS-index, waarbij hij benadrukte dat de VS “het best op een pandemie voorbereide land ter wereld is”. Het enige andere land dat volgens de index nog beter is voorbereid dan Nederland is het Verenigd Koninkrijk, dat uitkomt op een score van 77,9.
Een stuk minder goed is het gesteld met de zorgsystemen van Italië en China, de twee landen die het zwaarst zijn getroffen door de coronacrisis. Met een score van 56,2 komt Italië nog wel uit boven het wereldwijde gemiddelde van 40,2, maar dit heeft niet kunnen verhinderen dat nergens zoveel doden zijn gevallen als hier. Inmiddels gaat het al om meer dan 6.800 bevestigde overledenen, meer dan twee keer zoveel als in China.
Desondanks komt China’s gezondheidssysteem met een score van 48,2 nog iets lager uit. China is het land met de meeste bevestigde besmettingen, inmiddels meer dan 80.000. Ondanks dit hoge aantal – en de niet bijzonder hoge beoordeling van het zorgsysteem – valt het aantal besmettingen en doden in China relatief gezien enorm mee. Voor een land met bijna 1,4 miljard inwoners, waar de uitbraak bovendien begon, lijkt het een klein wonder dat er niet veel meer mensen zijn overleden. Dit lijkt grotendeels te maken te hebben met de snelle en vergaande reactie vanuit de overheid: waar veel Europese landen aanvankelijk wat afwachtend waren, gingen grote delen van China meteen op slot.
In Iran – dat met zo’n 25.000 bevestigde besmettingen en bijna 2.000 bevestigde sterfgevallen ook zwaar is getroffen door de pandemie – moet de bevolking het helaas stellen met een ondermaats zorgsysteem. Het wordt in de GHS-index beoordeeld met een score van 37,7.
Een van de weinige landen die nog verder zijn geïsoleerd dan Iran is Noord-Korea. Het is zelfs zo’n blackbox dat er weinig duidelijk is over de plaatselijke situatie. “Niemand weet wat daar echt aan de hand is, maar we horen wel dat grote delen van het leger telkens in quarantaine zijn gegaan en ook leden van de regering. Ook zijn er geruchten dat er veel mensen zijn gestorven. Het ziet er niet goed uit”, vertelde Noord-Korea-kenner Remco Breuker in radioprogramma Met Het Oog Op Morgen.
Het zal helaas ook weinigen verrassen dat het niet goed is gesteld met de zorg: met een score van 17,5 eindigt het land op de 193e plaats, alleen Somalië en Equatoriaal-Guinea staan nog lager. Breuker bevestigt dat het Noord-Koreaanse zorgsysteem weinig hoop biedt. “Buiten de hoofdstad is er nagenoeg niets. Geen artsen, geen medicijnen, geen operatiekamers, geen medische voorraden.” Er zijn alleen ziekenhuizen in Pyongyang zelf, “maar die zijn echt voor de elite en het is verreweg niet genoeg om de ruim twee miljoen inwoners van de stad te kunnen bedienen”.
