De zin en onzin van agile. Hoe zorg je dat het werkt?

20 februari 2020 Consultancy.nl

Veel IT-afdelingen van grote bedrijven beweren tegenwoordig ‘agile’ te werken. Maar vaak doen ze volgens William Owen maar alsof. “Ze werken volgens de oude watervalmethode, en voegen daar wat scrum of stand-ups aan toe. Dat is niet agile, dat is meer een soort versiering van een bestaande manier van werken.” De founding partner van Made by Many legt uit.

In plaats van echt overgaan op een agile manier van werken, blijven bedrijven producten op een lineaire manier na elkaar ontwikkelen. Volgens een vooraf vastgelegd plan, dat een jaar in de maak is en daarna een jaar kost om uit te voeren. Dit alles gebeurt in de veronderstelling dat de wereld aan het begin van die twee jaar precies hetzelfde is als aan het einde. Grote bedrijven lijken te vergeten wat agile betekent. Of erger nog: ze hebben nooit echt geweten wat het inhoudt.

Wat houdt agile development eigenlijk in?

‘Agile’ was oorspronkelijk een methode om software te ontwikkelen, en verwijst naar zelforganiserende teams die zich bezighouden met evolutionaire ontwikkeling en adaptieve planning. Het was een meer pragmatische manier om software op tijd en binnen het budget af te krijgen dan de ouderwetse watervalmethode of voorspellende planning, waarin verschillende fases elkaar netjes opvolgen. Enorme stukken software worden daarbij in grote delen opgeleverd en als er achteraf iets niet blijkt te werken, heb je dus een probleem.

In vergelijking daarmee beperkt een agile manier van werken het risico. Je komt tenslotte niet aan het eind van het proces tot de ontdekking dat je een waardeloos product hebt, omdat er regelmatig controles in het proces zijn ingebouwd.

Hoe zorg je dat Agile echt werkt?

Toen agile ontwikkeling voor het eerst opkwam, waren grote bedrijven geïnteresseerd. Hun IT-afdelingen worstelden regelmatig met te veel complexe, onderling afhankelijke variabelen en aanhoudend falen van projecten. Agile kon hen helpen de tekortkomingen van deze logge afdelingen te overwinnen.

De onzin: ‘Agile werkt niet voor ons’

Je zou toch zeggen dat als grote organisaties deze methode adopteren, hun IT-afdelingen zonder twijfel beter af zijn. Maar toch zijn veel bedrijven er bang voor. Waarom? Omdat een agile manier van werken betekent dat je onzekerheid omarmt. Natuurlijk heeft het wel een duidelijke strategische visie nodig, maar het doet niet alsof het kan voorspellen hoe de wereld er over twee jaar uitziet. En tegenwoordig is dat laatste essentieel.

Bij bedrijven die agile in hun DNA verweven hebben, zijn de teams interdisciplinair en nemen zelf beslissingen. De organisatie is zo ingericht dat cross-functioneel werken aangemoedigd wordt. De planning is flexibel en de teams kunnen deze aanpassen op basis van wat ze leren tijdens het maken en testen van echte dingen. Niet op basis van wat besproken wordt tijdens meetings. 

En daar zit dus het probleem: bepaalde aspecten van agile staan haaks op de conventionele manier van werken. Een succesvolle manier van agile ontwikkeling betekent dat producten midden in een project compleet herzien kunnen worden. Code wordt opnieuw geschreven, beslissingen worden opnieuw genomen, allemaal op basis van verzamelde feedback. Dat kan schuren. Maar als agile niet hier en daar voor wrijving zorgt, dan is het niet goed aangepakt.

Uiteindelijk zullen alle bedrijven die in de kern digitaal werken, agile zijn of worden. Agile gaat niet meer weg. En bedrijven die denken dat het een tijdelijke trend is, een bevlieging of iets om ‘mee gezien te worden’, zullen falen. 

Zo pak je agile goed aan

Agile werken betekent meer dan dagelijkse stand-up meetings en scrum. Het is een complete herziening van het besluitvormingsproces. Het vereist een ongekende mate van eerlijkheid, en doorlopend vragen blijven stellen. Er wordt samengewerkt door de hele organisatie heen en de hiërarchie wordt een stuk platter. 

“Met agile kunnen organisatie beter reageren op de behoeftes van de klant, op een manier die duurzaam en zinvol is voor het bedrijf zelf.”
– William Owen, Made by Many

Veel bedrijven hebben de neiging om een ‘light’ versie van agile te implementeren. Zo kunnen ze de noodzakelijke veranderingen vermijden. En om agile toe te passen op gebieden waar innovatie en verandering helemaal niet gepast zijn. In een sterk gereguleerde, procesgebaseerde omgeving kan agile echt disruptief zijn.

Daarom moeten CIO’s en CTO’s zich in de eerste plaats afvragen: “Moeten we wel agile werken. En zo ja: in welk deel van de organisatie moet ik beginnen?” Als je alleen maar een handjevol workshops over agile krijgt aangeboden, dan heb je nog maar het topje van de ijsberg te pakken. Agile werken betekent een compleet andere denkrichting. Er moet nieuw talent aangenomen worden, een ander besluitvormingsproces komen en nieuwe vaardigheden worden bijgebracht.

Het houdt veel meer in dan een stand-up en een scrumcoach. Maar het daadwerkelijk implementeren van agile is een mooi doel. Het betekent dat een organisatie beter in staat wordt om snel te reageren op de behoeftes van de klant, op een manier die duurzaam en zinvol is voor het bedrijf zelf.

Wanneer is agile geen goede oplossing?

Toch is het goed om ook even de keerzijde te belichten. Er zijn namelijk situaties te bedenken waarin agile niet de juiste oplossing is. Denk aan een organisatie of afdeling waarin repetitief werken en bekende kwaliteiten juist heel belangrijk zijn. Je wilt bijvoorbeeld een callcenter niet agile maken, het zou een drama worden. Je wilt daar juist dat mensen een strak protocol volgen.

Agile werkt ook niet als je op zoek bent naar incrementele efficiëntiewinst. Dan doet het meer kwaad dan goed. Dit zie je bijvoorbeeld bij banken en verzekeringsmaatschappijen. Afdelingen waarin het ‘business as usual’ is, totdat er iemand binnenkomt met het idee om agile te gaan werken. Agile is het tegenovergestelde van ‘business as usual’, omdat het er juist om gaat doorlopend te innoveren. En dat is niet altijd en overal nodig, zeker niet als de winst juist in de kleine marges gemaakt kan worden.

Wat betekent het om agile te zijn?

Uiteindelijk is de grote vraag: wat betekent het voor een bedrijf om echt agile te zijn? Het proces vergt een verandering van mentaliteit, van organisatiestructuren en vaardigheden en kan alleen geleerd worden door het te doen. Door een nieuwe houding aan te nemen ten opzichte van investeringen, risicobeperking en afstand te doen van een ‘doe wat ik zeg’ mentaliteit. Als dat allemaal goed gedaan wordt, hebben bedrijven de sleutel in handen om dynamisch en snel te groeien.

Bedrijven die echt agile werken, hebben daarmee de juiste denkwijze en vaardigheden in huis voor het nieuwe postmoderne tijdperk.