Klimaatverandering is nu ’s werelds grootste extreme risico
Na jaren van toenemende waarschuwingen, is klimaatverandering inmiddels verworden tot ’s werelds belangrijkste extreme risico. In een nieuw onderzoek naar de meest nijpende extreme risico’s die bestuurders en investeerders in overweging zouden moeten nemen, staat klimaatverandering met stip bovenaan, een stijging van zes posities in tien jaar tijd.
Het onderzoek, dat is uitgevoerd door zakelijk dienstverlener Willis Towers Watson, evalueerde de waarschijnlijkheid en impact van ‘extreme risico’s’. Het gaat hierbij niet om risico’s die onderdeel zijn van de dagdagelijkse bedrijfsvoering, maar juist om risico’s die, wanneer ze zich ontvouwen, een grote of zelfs verwoestende impact kunnen hebben op economische groei en de prestaties van bedrijven.
Tien jaar geleden werd het onderzoek eveneens uitgevoerd en werd de lijst niet al te verrassend gedomineerd door onderwerpen die nauw verbonden waren met de wereldwijde financiële crisis die op dat moment plaatsvond. Destijds bestond de top vijf van extreme risico’s voor leidinggevenden en beleggers uit: economische depressies, hyperinflaties, grote schulden, en een nieuwe valuta- en bankencrisis.
Verschuiving van risico’s
In zo’n tien jaar tijd is het beeld dat de onderzoekers in 2009 afleverden flink veranderd. Zo is de wereldeconomie in de tussenliggende jaren hersteld, net zoals vele lokale economieën, met die van de Verenigde Staten (VS) voorop. Deze ontwikkelingen hebben de visie van Willis Towers Watson op extreme risico's radicaal doen veranderen. Volgens de experts is de kans op financiële risico’s momenteel afgenomen, terwijl de kans op een aantal niet-financiële extreme risico’s juist is toegenomen.
In de meest recente editie van het onderzoek staat het risico op wereldwijde temperatuurverandering bovenaan, deels omdat de kans erop is toegenomen, maar ook omdat de gevolgen ervan zeer drastisch zijn. In een scenarioschets van de onderzoekers kan klimaatverandering de hele planeet “stukken minder bewoonbaar” maken, wat weer vele andere extreme gevolgen met zich meebrengt, zoals hongersnood, grootschalige migratiestromen en zelfs oorlog.
Politieke spanningen tussen landen en regio’s – denk aan de VS en China, het Westen en Iran en aan Europa en het Verenigd Koninkrijk – zijn volgens de onderzoekers de oorzaak waarom het ineenstorten van de wereldhandel het op één na extreemste risico is. Op de derde plaats staat digitale oorlogsvoering, met name omdat het aantal cyberaanvallen de afgelopen jaren flink is toegenomen, terwijl de wereld steeds meer verbonden met en afhankelijk van het internet is geraakt. Tien jaar geleden stond dit risico niet eens in de top twintig. “Het risico dat het internet een oorlogsterrein wordt is aanzienlijk toegenomen”, zegt onderzoeker Tim Hodgson van Thinking Ahead Group (een dochteronderneming van Willis Towers Watson).
Een ander extreem risico dat in deze versie van het onderzoek een plek bovenin de lijst heeft bemachtigd, is de ineenstorting van wereldwijde biodiversiteit. Denk hierbij aan het verlies van flora en fauna, zoals diersoorten die uitsterven en regenwouden die massaal worden gekapt.
De opkomst van alternatieve valuta, zoals digitale valuta, is weer een ander extreem risico waar rekening mee dient te worden gehouden. De reden: bij dit soort betaalmiddelen – in tegenstelling tot onder meer de euro en dollar – is er vrijwel geen overheidscontrole, waardoor gigantische koersfluctuaties niet kunnen worden afgewend, wat veel financiële risico’s met zich meebrengt.
Volgens de berekeningen van de onderzoekers zijn extreme risico’s over de hele linie de laatste jaren ‘minder extreem’ te noemen – oftewel, ze komen inmiddels vaker voor dan voorheen werd gedacht. Dat betekent volgens Hodgson beslist niet dat bestuurders nu op hun lauweren kunnen rusten. “Om niet ten prooi te vallen aan de complexiteit van de wereld waarin wij leven, adviseren we beleggers om risico’s te spreiden. Daarnaast doen ze er verstandig aan actief te letten op vroege waarschuwingssignalen, zich voortdurend aan de veranderende wereld en omstandigheden aan te passen en zich altijd voor te bereiden op het worst-case scenario.”
