Vooral landbouw- en chemiesector de klos door brexit

13 november 2018 Consultancy.nl

Het akkoordarme brexitscenario kan Nederlandse exportbedrijven een financiële tik van circa €4,5 miljard bezorgen. Iets minder dan de helft van dat bedrag komt voor rekening van de landbouw- en de chemiesector. In deze sectoren centreert de pijn zich met name in de provincies Zuid-Holland, Zeeland, Noord-Brabant en Limburg.

Zeer recent sprak premier Theresa May het Britse parlement toe met de boodschap dat brexitdeal voor 95% rond was, maar dat de grens tussen Noord-Ierland en Ierland “nog steeds een aanzienlijk knelpunt” betrof. In eerste instantie was gepland om het akkoord rond te hebben in oktober, toen november, maar nu wordt zelfs rekening gehouden met dat de voorwaarden pas in december definitief op tafel liggen. De tijd begint dus echt te dringen voor het Verenigd Koninkrijk (UK).

In het bijzonder omdat het niet om een paar dagen eerder of later gaat: het Europese parlement heeft namelijk tenminste zes weken nodig om de stemming over het akkoord te kunnen voorbereiden, het Britse parlement mogelijk zelfs langer. Daarmee lijkt de brexitdeadline – 29 maart 2019 – officieus te zijn verschoven naar medio februari 2019. Europese regeringsleiders voeren daarom de druk extra op, zoals premier Mark Rutte na de afgelopen Europese top in Brussel over brexit: “Het moet in elk geval ruim voor het einde van het jaar rond zijn.”

Als de door premier Rutte genoemde deadline niet wordt gehaald, zijn de Europese Unie (EU) en de UK voor elkaar slechts ‘een derde land’ volgens het regime van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Die wederzijdse status is voor zowel personen als het bedrijfsleven niet erg gunstig. Zo zal het reizen van en naar de UK extra tijd in beslag gaan nemen en meer geld gaan kosten. Daarnaast zullen de WTO-tarieven voor import en export en non-tarifaire handelsbarrières tussen de UK en de hele EU van kracht zijn, waardoor bedrijven worden geconfronteerd met extra douaneformaliteiten en sectorspecifieke markttoegangsvereisten.

Volume export van Nederland naar VK per sector (€ / miljard)

In een recente studie van advies- en onderzoeksbureaus Clifford Chance en Oliver Wyman komt naar voren dat het akkoordarme brexitscenario het zakenleven in totaal een slordige €70 miljard gaat kosten*. Britse exportbedrijven krijgen ongeveer €32 miljard van deze extra kosten voor hun rekening, Europese exportbedrijven circa €37 miljard. Het Nederlandse bedrijfsleven zal ruim 12% van het Europese bonnetje aftikken, oftewel €4,5 miljard. De verschillende bedrijfssectoren uit ons land betalen echter niet allemaal een even groot deel van deze niet zo feestelijke taart.  

Sector- en regioafhankelijkheid

In het bijzonder zijn de chemie- en de landbouwsector in Nederland zogezegd de klos: zij zullen opdraaien voor iets minder dan de helft (43%) van het bedrag, wat neerkomt op circa €2 miljard. Ter vergelijking: de landbouw- en de chemiesector zijn opgeteld verantwoordelijk voor circa 31% van de Nederlandse export naar de UK. Tegelijkertijd generen ze slechts 9% van het BNP van ons land. Dit betekent dat deze sectoren relatief zeer zwaar worden belast met nasleep van de Britse uittocht.

Bedrijven in de chemiesector hebben doorgaans hun waardeketens wijdverspreid over heel Europa en de UK. Ze krijgen daarom – door nieuwe importtarieven en non-tarifaire handelsbarrières – met hoge extra logistieke kosten te maken. De Nederlandse landbouwsector krijgt het echter zwaarder te verduren. Allereerst hebben veel bedrijven die actief zijn in deze sector tot nu toe maar weinig ervaring met handel buiten de EU. Bij een harde brexit zullen deze organisaties dus geconfronteerd worden met flinke extra logistieke kosten.

Daarbovenop heeft de Nederlandse landbouwsector van alle EU-lidstaten het meest te vrezen voor de gevolgen van brexit. In een recent onderzoek stelde het European Committee of Regions vast welke twintig EU-landbouwregio’s het meest getroffen zullen worden door een akkoordarm Britse vertrek. Maar liefst twaalf regio’s uit deze top twintig zijn Nederlands. Zuid-Holland zal in deze beslist niet worden bespaard: maar liefst 25% van het BNP dat in ons land door de landbouwsector wordt genegeerd komt uit die provincie. 

Impact harde Brexit op chemie- en landbouwsector per provincie

De chemiesector in Zuid-Holland mag eveneens ernstige hopen dat het nieuwe handelsakkoord tussen de EU en de UK tijdig wordt gesloten. Bij elkaar opgeteld dekken de Zuid-Hollandse landbouw- en chemiesector namelijk meer dan 10% (€482 miljoen) van de totale kosten waarmee Nederlandse exportbedrijven na een harde brexit worden geconfronteerd. Ook de landbouw- en chemiesectoren uit de zuidelijke provincies – Noord-Brabant (€350 miljoen), Limburg (€310 miljoen) en Zeeland (€121 miljoen) – worden niet ontzien: bij elkaar opgeteld zijn ze verantwoordelijk voor ruim 17% van de totale extra kosten die voor Nederlandse exportbedrijven op de loeren liggen.

Hoewel de landbouw- en de chemiesectoren in Noord-Brabant en Zuid-Holland in absolute termen het meest moeten aftikken, is de relatieve impact gematigder. Als percentage van het Bruto Provinciaal Product (BPP), lopen de kosten van een harde brexit in die provincies op tot zo’n 0,37%. In de Limburgse en Zeeuwse chemie- en landbouwsectoren is de relatieve impact daarentegen stukken hoger: daar kunnen de kosten wel oplopen tot 0,92% (Limburg) en zelfs tot 1,12% (Zeeland) van het desbetreffende BPP. De zuidelijke provincies mogen er dus op hopen dat er toch nog op tijd overeenstemming wordt bereikt over het vertrek van de UK uit de EU. 

De onderzoekers hebben tijdens hun onderzoek gebruik gemaakt van data van het Europese statistiekbureau Eurostat (2016). 

More on: Oliver Wyman
Netherlands
Company profile
Oliver Wyman is a Global partner of Consultancy.org
Partnership information »
Partnership information

Consultancy.org works with three partnership levels: Local, Regional and Global.

Oliver Wyman is a Global partner of Consultancy.org in Middle East, Africa, Asia, South Africa, Australia, Europe, India, Latin America, Netherlands, United Kingdom, Canada and United States.

Upgrade or more information? Get in touch with our team for details.