Professionals in ICT, onderwijs, finance en transport maken meeste overuren

Van de totale Nederlandse beroepsbevolking werken ICT-professionals gemiddeld het meest over. Ook professionals in het onderwijs, de transportsector en de financiële sector maken veel overuren, blijkt uit onderzoek van onderzoeksinstituut TNO. In totaal wordt in Nederland jaarlijks ruim €21 miljard aan onbetaald werk verricht.

Als een werknemer meer uren werkt dan er in zijn of haar contract staan, omdat de werkgever hem of haar gevraagd heeft langer te werken, dan is er sprake van overwerk of overuren. Over de tijd die werknemers extra aan hun werk besteden zijn vaak regels vastgelegd in de cao van de werknemers. In sommige cao’s worden overuren gewoon uitbetaald als normale uren, terwijl andere cao’s het aantal overuren verrekent in de vakantie-uren die een werknemer tegoed heeft. Maar in veel gevallen worden overuren ook niet uitbetaald.

Overwerk in Nederland

Om erachter te komen hoeveel er in Nederland wordt overgewerkt, werden verschillende vragen over overuren en overwerk meegenomen in de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden. Uit het onderzoek, dat werd uitgevoerd door TNO in opdracht van vakbond FNV, blijkt dat van alle sectoren in het Nederlandse bedrijfsleven er procentueel het meest wordt overgewerkt in de ICT-sector. 76% van de ICT-professionals geeft aan over te werken, gevolgd door 75% van de professionals in het onderwijs. Voor zowel de financiële sector als de transportsector blijkt 72% van de werknemers over te werken, 2 procentpunt hoger dan het aandeel overwerkende professionals in de zorg. Volgens het onderzoek wordt in de horeca het minst overgewerkt, maar zelfs hier geven nog bijna zes op de tien werknemers (57%) aan over te werken.

Hoewel ICT’ers percentueel meer overwerken, ligt in de transportsector het gemiddelde aantal overuren dat gewerkt wordt het hoogst. Gemiddeld maken werknemers in deze sector 6 overuren per week, terwijl in de ICT-sector gemiddeld 4 overuren per week worden gedraaid. Andere sectoren waarin het gemiddelde aantal overuren relatief hoog ligt zijn het onderwijs (3,9), de bouw (3,8) en de landbouw (3,7 uren), waarbij moet worden vermeld dat op de vervoerssector na de meeste sectoren relatief dichtbij elkaar liggen in gemiddeld aantal overuren per week.

Onbetaalde overuren

Over de hele linie blijkt dat iedere week 51% van de overuren die door werknemers worden gemaakt onbetaald blijft. Vooral het onderwijs komt er slecht vanaf, met 89% van de werknemers waarvan de overuren niet worden uitbetaald. Opnieuw scoren de financiële dienstverlening en de ICT-sector hoog, met elk 68% waarvan de overuren niet uitbetaald worden. Verder komt alleen het bestuur boven de 60% uit, met een aandeel van 62% van de respondenten uit deze branche die hun overuren niet uitbetaald krijgen. In de landbouw en de vervoerssector worden overuren juist voor het overgrote deel wel uitbetaald – respectievelijk 24% en 28% van de werknemers in deze sectoren krijgen hun overuren niet uitbetaald.

TNO heeft in zijn onderzoek berekend hoeveel loonkosten Nederlandse werkgevers in totaal kwijt zouden zijn als alle onbetaalde overuren volledig werden uitbetaald. Uit de berekening blijkt dat werknemers jaarlijks €21,5 miljard mislopen door onbetaald over te werken. Van dat geld zouden ongeveer 292.000 extra banen kunnen worden gecreëerd, aldus de onderzoekers. Van het totaalbedrag wordt er het meest op lonen bespaard door middel van onbetaald overwerk in de zakelijke dienstverlening, een van de drie grootste sectoren in Nederland qua aantal werknemers. Als alle onbetaalde overuren in de zakelijke dienstverlening zouden worden uitbetaald komt dit neer op een totaalbedrag van €4,1 miljard. Verder zijn het voornamelijk het onderwijs en de handel die bijdragen aan het onbetaalde loon voor overuren – beide liggen rond de €2,7 miljard.

Gerelateerd: Werkgevers en managers moeten meer doen tegen burn-out.