Adviseurs brengen reisgids uit voor diepgaande verandertrajecten
Drie consultants van AMI Consultancy – Woody van Olffen, Raymond Maas en Wouter Visser – hebben het boek ‘Engage!’ uitgebracht. In het boek gaan ze in op hoe teams en individuen succesvol complexe en ingrijpende verandertrajecten kunnen doorvoeren.
Veel organisaties moeten zichzelf vandaag de dag diepgaand ‘heruitvinden’ – of het nou banken, retailers, gemeenten of zorgaanbieders zijn. Door trends zoals onder meer digitalisering, robotisering, veranderend klantgedrag en globalisering zien organisaties zich vaak genoodzaakt hun businessmodellen grondig te herzien en de wendbaarheid van hun bedrijfsvoering te vergroten.
Het doorvoeren van een dergelijke transitie is doorgaans geen gemakkelijke – organisaties moeten hiervoor leren ‘op avontuur’ te gaan, waarvoor ze van nature meestal niet zijn uitgerust. In hun nieuwe boek ‘Engage’ bieden auteurs Woody van Olffen, Raymond Maas en Wouter Visser een praktische reisgids voor veranderagenten, waarbij de focus van het boek ligt op diepe organisatieveranderingen. “Het gaat hier dus niet over oppervlakkige heroriëntaties, reorganisaties of een beetje ‘meer of minder van hetzelfde’. Zulke projecten kunnen meestal min of meer planmatig worden uitgetekend en geïmplementeerd. Je kunt er in alle standaard managementboeken handleidingen voor vinden. ‘Planned change’, heet dat dan”, zegt Van Olffen, hoogleraar Organisatieverandering en -ontwikkeling aan de TIAS School for Business and Society van Tilburg University en als associate verbonden aan AMI Consultancy.
Diepe verandering gaat volgens Van Olffen over transformatie en een (gedeeltelijke) gedaanteverwisseling. “Hierbij moeten oud gedrag, oude zienswijzen en oude waarden worden losgelaten en nieuwe worden aangeleerd. Met veel vallen en opstaan. Zo wordt een productiebedrijf ‘klantgericht’, een dienstverlener ‘innovatief’ en gaat een bouwbedrijf co-creëren met toekomstige bewoners. Dat is geen klein bier: om zulke radicale ‘omslagen’ te doorstaan moet echt een hele nieuwe mentaliteit wortel schieten bij iedereen in de organisatie.”
Weinig zekerheden
Kenmerkend van de diepe verandering is dat het een ‘leeravontuur’ is met weinig zekerheden. “Klassieke managers die willen plannen en organiseren bijten zich er daarom vaak op stuk”, legt Van Olffen uit. Bij zulke diepe verandering gaat het wat hem betreft namelijk eerder over het bewust en gericht opzoeken van de ‘open ruimte’, van ‘deep space’. “Over het aangaan van een echt avontuur, gedreven door noodzaak of door passie. Over beweging dwars door onzekerheid en angst op zoek naar echte vernieuwing, met een kompas dat vaak maar tijdelijk bruikbaar is. Een kompas dat mag en moet worden bijgesteld omdat de koers ook tussentijds moet kunnen worden veranderd”, aldus Van Olffen. Randvoorwaarden voor succes zijn onder andere een stabiele ambitie, gedeelde visie, en overtuiging en vastberadenheid rondom de eindbestemming van de reis: een betere toekomst – hoe die er ook precies uit moge zien.
Een andere factor die belangrijk is bij het realiseren van diepe verandering is het centraal stellen van een gezamenlijk leerproces. “De directe consequenties van zulke veranderingen maken namelijk vaak tegenstrijdige gevoelens los. Gevoelens van opwinding en hoop, maar ook van onzekerheid, twijfel en angst. Dan heb je vooral elkààr heel hard nodig om stoom af te blazen, om feedback te geven en te ontvangen en om weer dóór te pakken. Het boek benadrukt dan ook dat een veranderavontuur boven alles een gezamenlijk leerproces is”, aldus Van Olffen.
In ‘Engage!’ nemen de auteurs verandermanagers mee langs de stappen en onderdelen die nodig zijn om tot diepe organisatieverandering te kunnen komen. “Het boek biedt een mix van theorie, achtergronden, praktijkvoorbeelden en praktische tools om veranderavonturen beter te begrijpen en aan te leren gaan, waardoor het in hun ogen een soort ‘Lonely Planet’ is voor wie het veranderavontuur wil aangaan en er, soms ten dele, leiding aan moet zien te geven”, besluit de auteur.
