Robot vervangt meeste banen in maak- en techindustrie

Robots zijn in opkomst. Maar liefst 43% van de fabrikanten wereldwijd verwacht meer dan 5% van zijn werknemers te vervangen door robots in de nabije toekomst. Dat blijkt uit onderzoek van Grant Thornton. Terwijl er meer en meer R&D budget naar automatisering en robotisering gaat, lijkt de kloof tussen voor- en tegenstanders van technologie aanzienlijk groter te worden. Momenteel geeft meer dan de helft van de bedrijven aan zijn werknemers in dienst te willen houden. 28% van hen wil werknemers inzetten om de machines te besturen die hun functies hebben overgenomen.

In een recent onderzoek onder 2.571 leidinggevenden uit 36 landen, onderzoekt Grant Thornton hoe bestuurders de rol van automatisering voor hun sector zien. De onderzoekers keken onder andere naar de verwachte effecten voor werknemers die worden vervangen door robots, en naar hoeveel procent van het personeelsbestand per sector zijn of haar baan zal gaan verliezen als gevolg van de technologische innovaties.

Industrie automatiseert
De onderzoeksresultaten tonen aan dat de maakindustrie de sector zal zijn waar de meeste bedrijven robots zullen inzetten. 43% van de respondenten verwacht dat binnen de maakindustrie meer dan 5% van het personeel zal worden vervangen door robots. Op de tweede plek komt de hernieuwbare energiesector met 39%, gevolgd door de technologische sector (35%) en de voedingsmiddelenindustrie (35%). In het onderwijs, de gezondheidszorg en de horeca zullen naar verwachting de minste bedrijven hun personeelsbestand verruilen voor robots – 9% van de respondenten verwacht meer dan 5% van zijn staf te zullen vervangen.

Steven Perkins, Global Leader for Technology bij Grant Thornton, zegt over de aankomende veranderingen: “In dit digitale tijdperk kijken bedrijven in steeds grotere mate in de richting van technologie. Na de financiële crisis blijven bedrijven streven naar betere efficiëntie en een hogere productiviteit. Maar vijftig jaar na de massale productie van PC’s zijn de kosten van kapitaal laag, terwijl personeelskosten stijgen. Bedrijven die afwegen of zij zullen investeren in personeel of in machines, kiezen daarom in veel gevallen voor de laatste, meer kosteneffectieve optie.”

Meer automatisering
Het onderzoek benadrukt dat de huidige trends op R&D-gebied de ontwikkeling van geautomatiseerde processen versnellen. Het percentage bedrijven dat in automatisering investeert is van 23% in 2011 gestegen naar 26% in 2014, en zal een recordhoogte bereiken in 2015, aangezien de investeringen nog eens met 29% zullen stijgen. De vraag of zeer creatieve mensen momenteel de technologie creëren om niet-creatieve – maar toch intelligente – banen overbodig te maken in de nabije toekomst, is volgens Perkins nog niet beantwoord.

“Staan robots op het punt om het personeelsbestand te vervangen? Daar is het mogelijk nog te vroeg voor; technologie wordt al sinds de industriële revolutie geïntroduceerd op de werkvloer en de rollen van medewerkers hebben zich altijd daaraan aangepast. In feite is het waarschijnlijk de verkeerde vraag. We zouden ons moeten afvragen: ‘Welke menselijke vaardigheden worden hierdoor meer waard?’ Het mag duidelijk zijn dat de opkomst van kunstmatige intelligentie, supercomputers en sensoren, hiervoor alleen mogelijk in science fiction, serieuze consequenties zullen hebben voor bedrijfsfuncties, salarissen en de samenstelling van het personeelsbestand.”

Een van de gevolgen die deze trend mogelijk veroorzaakt is dat de verschuiving van mensen van goed- naar minder goedbetaalde banen, de inkomensongelijkheid verder zal vergroten. Perkins zegt: “Dit gaat gepaard met aanzienlijke maatschappelijke uitdagingen. Dat technologie zo’n groot onderdeel van ons leven zou gaan vormen, konden we ons twintig jaar geleden nog niet voorstellen, van de opkomst van Big Data tot de app-revolutie. Die trend zal zich blijven voortzetten en dat betekent dat de samenstelling en omvang van personeelsbestanden er in de toekomst radicaal anders zullen uitzien dan vandaag de dag. Hoe bedrijven en overheden omgaan met deze veranderingen zal van kritisch belang zijn voor de economische groeivooruitzichten op lange termijn”, aldus Perkins.

De ondervraagde werkgevers zijn echter niet van plan meteen personeel te ontslaan. Meer dan de helft van de bedrijven is van plan de getroffen werknemers in een andere functie opnieuw aan te stellen. 28% van de bedrijven verwacht dat de oud-werknemers zullen worden ingezet om de machines te bedienen die hen hebben vervangen. Toch benadrukt Perkins dat de lange termijn effecten van verdere automatisering onzeker blijven: “De functies die zijn weggelegd voor mensen kunnen er over een aantal jaar heel anders uitzien dan nu, en sommigen zullen meer van de effecten merken dan anderen. De automatisering van de eerste industriële revolutie maakte ons sterker, in de tweede maakte het ons sneller, en in de derde zal het ons aanzienlijk grotere inzichten geven. De mogelijkheden zijn enorm.”

Grant Thornton is niet het enige consultancybureau dat zich recentelijk over de dreigingen van automatisering heeft gebogen. Uit onderzoek van Deloitte bleek in het najaar van vorig jaar dat in Nederland de komende jaren zo’n 2 tot 3 miljoen banen zullen verdwijnen als gevolg van automatisering en robotisering. Consultancybureau Alsbridge maakt zich daarentegen op om klanten te helpen tot 60% te besparen op hun IT-diensten via zijn nieuwe robotiseringsadviespraktijk.