Schiphol presteert boven stand in EU luchtvrachtmarkt

Nederlands belangrijkste luchthaven, Schiphol, heeft een handel-marktaandeel van 14% in de top 10 belangrijkste Europese vliegvelden. Daarmee presteert Schiphol ten opzichte van de omvang van de economie ver boven zijn stand, blijkt uit een recent onderzoek van adviesbureau Seabury Group in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Kansen voor uitbreiding van het marktaandeel liggen voornamelijk in de farmaceutische en machineonderdeel sectoren.

Luchtvracht en -handel zijn van kritisch belang voor de Europese economieën en veel industriële sectoren in Europa. Meer dan 50% van de non-bulk import en export van en naar Europa gaat via de lucht. Voor West-Europa alleen gaat het al om 8.9 miljoen ton vracht met een totale waarde van zo’n $1.234 miljard in 2013. En als de trend van de afgelopen jaren zich voortzet wordt luchthandel de komende jaren alleen maar belangrijker. Zo groeide het totale vrachtgewicht met 1,2% over de periode 2005-2013 en nam de totale waarde toe met 5,1%.

Nederlands marktaandeel
Nederland blijkt succesvol te zijn op het gebied van handel via de luchtvaart. Ons van oudsher op handel gerichte land heeft een zeer indrukwekkende marktpositie ten opzichte van de rest van West-Europa: goed voor 7% van de export (rond de $48 miljard) en maar liefst 17% van de import (ongeveer $80 miljard). Afgezet tegen het economisch belang van onze economie – 5% van het West Europese BBP – een sterke prestatie, aldus Seabury Group*, een adviesbureau met veel expertise op het gebied van lucht- en ruimtevaart en transport. Via Schiphol werd in 2013 in totaal meer dan 1,5 miljoen ton aan vracht verhandeld.

Nederlands belangrijkste luchthaven heeft daarmee een marktaandeel van 14% in de top 10 van Europa’s belangrijkste luchtvracht vliegvelden. Een diepere analyse van de 1,5 miljoen ton aan vracht die door Schiphol heen vloeit toont aan dat bijna alle inkomende goederen bestemd zijn voor Nederlands gebruik, maar de export bestaat daarentegen voor bijna de helft (48%) uit niet-Nederlandse goederen. Schiphol wordt dus ook veel gebruikt als exporterende luchthaven voor goederen uit het buitenland.

Bloemen en hightech
De adviseurs keken ook naar de concurrentiepositie van Schiphol per bedrijfstak. Nederland staat er vooral sterk voor in de markt van bederfelijke goederen (Perishables) – voor Nederland voornamelijk bestaande uit bloemenhandel – en hightech producten. Voor bederfelijke goederen heeft Nederland een marktaandeel van 26%. Voor hightech is het marktaandeel iets kleiner, namelijk 21%. In andere handelssectoren ligt het Nederlandse marktaandeel tussen de 6% (kapitaalgoederen) en 9% (industriële verbruiksgoederen), alleen het marktaandeel in de automotive handel ligt lager met 4%.

KLM is met afstand de belangrijkste vracht vervoerder, goed voor iets meer dan 300.000 ton vracht, gevolgd door KLM-dochter Martinair. De concurrentiepositie van de Nederlandse koplopers staat echter op de tocht, stelt Seabury Group, enerzijds door de strategische keuze van AirFrance-KLM om zijn verliesgevende cargo-tak in te krimpen, en anderzijds door de toegenomen concurrentie van carriers uit het Midden Oosten en het Verre Oosten. Zo beschikken luchtvaartmaatschappijen als China Southern, Emirates en Qatar Airways over een veel modernere vloot, daarnaast zien ze cargo als een van de strategische pijlers voor het realiseren van verdere penetratie in de West Europese markt.

Marktkansen
Kansen voor uitbreiding van het marktaandeel van Schiphol liggen voornamelijk in de chemische (vooral farmaceutische) sector en de handel in machine onderdelen. In beide goederensoorten is de Europese handel gegroeid de afgelopen jaren. Hoewel dit niet de enige sectoren zijn waarin de handel groeit, is handel in farmaceutische goederen en machine onderdelen volgens het onderzoek van Seabury Group het meest lucratief vanwege hun hoge waarde-volume ratio. Chemicaliën hebben gemiddeld een waarde van $268 per kg en machine onderdelen $107 per kilo, daarmee hoger dan alle andere goederen. Uitzondering is de $388 per kilo voor hightech goederen, waar Nederland reeds een stevige marktpositie in heeft. Bederfelijke goederen, hoewel laag in waarde-volume ratio, blijven belangrijk voor Schiphol vanwege het grote marktaandeel.

Verdere uitbreiding in overige sectoren zal echter niet eenvoudig zijn. De consultants merken op dat luchthavens in omringende landen elk een eigen export/import mix ‘profiel’ hebben waardoor het afsnoepen van marktaandeel veel investeringen zullen vergen. Zo is Frankrijk van oudsher sterk in machine onderdelen, terwijl België naar verhouding een grote rol speelt in de logistiek rondom chemicaliën.

Beste luchthavens
Het succes van Schiphol in de vrachtwereld is niet onopgemerkt gebleven. Zo staat de Nederlandse luchthaven al jaren steevast in de top 10 beste luchthavens ter wereld. De hoogste plaatsing was een #3 plek in 2013. Afgelopen jaar, 2014, stond Schiphol op de vijfde plaats – voorbijgestreefd door de luchthavens van Munchen en Hong Kong.

* Seabury Group werd in 1995 opgericht en is gevestigd in New York. De zakelijke dienstverlener heeft meer dan 275 professionals in dienst met expertise in meerdere sectoren (o.a. luchtvaart, ruimtevaart en defensie, transport en financial Services) en is actief in 14 landen verdeeld over 5 continenten.