Logica: ICT strategie van overheden varieert per land

Overheden in heel Europa zijn koortsachtig op zoek naar manieren om te bezuinigen en de dienstverlening aan de burger te verbeteren door creatief gebruik te maken van ICT. Een nieuw onderzoek laat zien dat er opvallende verschillen zijn in aanpak en instelling in de verschillende landen. Transforming Government – uitgevoerd door Pierre Audoin Consultants (PAC) in opdracht van Logica - is het eerste toonaangevende onderzoek naar structurele veranderingen in de Europese openbare sector. Er is gekeken naar best practices in heel Europa, met name naar lopende projecten, en de visie van meer dan 180 ambtenaren en beleidsmakers uit Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk, Zweden, Nederland en Finland. Daaruit blijkt dat alle Europese landen een strategie hebben om de overheid te veranderen, maar de manier waarop loopt sterk uiteen.

• Frankrijk is bezig met de implementatie van Chorus, een financieel systeem voor de hele overheid, dat is gebaseerd op SAP. 
  
  
• Nederland heeft een strategie om diverse vormen van samenwerken – tussen overheden maar ook op beperkte schaal tussen overheden en marktpartijen - te stimuleren. 
  
  
• Finland werkt aan shared service centra en richt zich op strategieën die economische groei mogelijk maken. 
  
  
• Duitsland heeft allerlei projecten in gang gezet om processen te vereenvoudigen. 
• Groot-Brittannië gaat erg pragmatisch te werk en laat allerlei voorbeelden zien van uitbesteding aan de private sector. 
  
  
• Zweden wil zijn concurrentievermogen verbeteren met digitale vaardigheden en banen. 

“De meeste landen willen ongeveer hetzelfde bereiken, maar de manier waarop is anders. Algemeen gesteld heeft Frankrijk grote projecten, mikt Duitsland op vereenvoudiging, wil Groot-Brittannië uitbesteden, probeert Zweden zijn concurrentievermogen te verbeteren met digitale vaardigheden en banen, terwijl de ICT in Finland vooral economische groei moet brengen en in Nederland wordt vooral gezocht naar diverse vormen van samenwerken.”, aldus Philip Carnelley, onderzoeksdirecteur bij PAC. Monique Mulder, Global Director Public Sector van zakelijk en technologisch dienstverlener Logica, verklaart: “Interessant zijn de vele verschillende voorbeelden die we in Europa hebben aangetroffen van overheden die ‘meer doen met minder’. ICT maakt dit allemaal mogelijk. Samen met innovatie, beleid en meer inspraak voor de burger leidt dit tot een versnelling van transformatie.”
 
Mantra: meer met minder
De algemene behoefte om ‘meer te doen met minder’ zet overheden in Europa op twee manieren aan tot verlaging van de kosten: bredere inzet van ICT om automatisering mogelijk te maken, zoals selfservice-portals en verschillende vormen van sourcing, bijvoorbeeld outsourcing naar de private sector, shared service centers of nauwer samenwerken met andere overheden.
 
Niet alle landen zijn even ver in hun transformatie en overal in Europa wordt druk geïnnoveerd. Nederland werkt aan open platformen en er wordt geïnnoveerd in de dienstverlening naar burgers. De Nederlandse overheid heeft bijvoorbeeld en shared service centre (P-Direkt) dat HR diensten verzorgt van en voor (bijna) alle ministeries. Finland houdt zich vooral bezig met shared service centers en wil het grote aantal kleine gemeenten integreren. Frankrijk is bezig met de implementatie van Chorus, een financieel systeem voor de hele overheid. In Duitsland loopt P23R, een project voor het automatisch genereren van processen om bedrijven die zaken willen doen met de overheid te helpen.
 
De dienstverlening verandert
De senior beleidsmakers die zijn ondervraagd, zijn sterk van mening dat de betrokkenheid van de burger in de toekomst groter moet worden. 44% van de ondervraagde ambtenaren is er echter niet van overtuigd dat hun overheid de burger meer inspraak wil geven. Zij zien tal van obstakels: in de eerste plaats het gebrek aan vaardigheden bij het publiek, gevolgd door geldtekort en weerstand tegen veranderingen, zowel bij het publiek als bij zichzelf.
 
Er zijn al enkele mooie voorbeelden van betrokkenheid van de burger. Zo heeft de Duitse gemeente Münster een open web-gebaseerd platform – ‘Burgerhaushalt’ – om ideeën uit te wisselen. Langs deze weg kan iedereen laten weten wat de gemeente met de beschikbare middelen zou moeten doen. Het Londense district Lewisham heeft ‘Love Lewisham’, een project voor de inwoners om vandalisme of andere problemen online te melden. Deze innovatieve oplossing is ondertussen door veel meer gemeenten overgenomen, tot in Jamaica toe.
  
Alle overheden zeggen dat ze de dienstverlening aan de burger veranderen. 29% van de ondervraagde ambtenaren denkt dat over vijf jaar selfservice online de belangrijkste vorm van interactie tussen de burger en de overheid zal zijn. Voor persoonlijke gesprekken, post en e-mail ligt dat cijfer rond de 20%. Sociale netwerksites en mobiele applicaties scoorden vreemd genoeg allebei minder dan 10%.
  
De ondervraagde ambtenaren zijn sceptisch over de betrokkenheid van de private sector. Volgens de ambtenaren hebben bedrijven vooral commerciële doelstellingen voor ogen Wel is vrijwel iedereen het erover eens dat werken met de private sector voordelen heeft. 74% noemt de hogere efficiëntie, kort daarop gevolgd door servicekwaliteit, betere ondersteuning voor inspraak van de burger en het vrijmaken van middelen. Een grote meerderheid, 86%, vindt eerdere samenwerking met commerciële ondernemingen geslaagd. Verder is aangegeven dat de private sector meer moet communiceren en transparanter moet werken, en dat dit zou helpen om de kloof tussen perceptie en realiteit te dichten.