Gupta Strategists: Kleine groei voor verpleeghuizen

De omzet van verpleeghuizen en andere ouderenzorg instellingen is in het afgelopen jaar bescheiden gegroeid. De groei van 2,5% is een stuk lager dan de gemiddelde groei van circa 6% behaald in voorgaande jaren. Prestaties verschillen per segment - vooral de kleinere thuiszorginstellingen hebben een sterk jaar achter de rug: in dat segment van de markt steeg de omzet met 20%. Dat blijkt uit het rapport Zorg voor Later van zorg specialist Gupta Strategists.
 
Het onderzoek van het strategisch adviesbureau is gebaseerd op jaarverslagen van meer dan 400 bedrijven in verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT).
 
Fusiegolf
Vooral bij grotere instellingen is er een trend naar verdere consolidatie zichtbaar. Zo was de gezamenlijke omzet van instellingen in een fusietraject €1,75 miljard in 2010, vergeleken met €1,3 miljard in 2009. De hogere omzet is niet een gevolg van meer fusies - het aantal fusies in de sector in 2010 is licht afgenomen – maar aan een hogere gemiddelde omzet van fuserende instellingen. Dus minder maar wel grotere fusies.
 
Oorzaken voor lagere groei
Volgens Jurre de Bruin, de auteur van het rapport, zijn er verschillende verklaringen voor de lagere groei. Ten eerste kan de lagere groei deels worden verklaard door ingrijpen van de overheid in de AWBZ, het budget waaruit de ouderenzorg wordt betaald. Met als gevolg dat sommige verantwoordelijkheden zijn overgeheveld naar gemeenten, waardoor die kampten het hogere uitgaven. Daarnaast heeft het adviesbureau meerdere hypotheses uitgewerkt. Zo is het mogelijk dat de krapte in de arbeidsmarkt van de zorgsector ertoe heeft geleid dat er simpelweg niet meer zorg geleverd kon worden. Of mogelijk hebben de zorgkantoren die de zorg inkopen, de hand strakker op de knip gehouden.
 
De belangrijkste conclusies van het rapport zijn:

• Trendbreuk in de groei van omzet en kosten. In 2010 steeg de omzet van VVT-instellingen met 2,5%. Dit is een trendbreuk: in de periode 2007-2009 was de jaarlijkse groei ruim 6%.
• Consolidatie zet door, vooral bij grotere instellingen. Minder maar wel grotere fusies in 2010. De omzet van fuserende instellingen bedroeg 12% van de totale omzet in de sector.
• Sterke daling van inzet uitzendkrachten. In 2010 heeft de sector bijna 20% minder uitzendkrachten ingezet dan in 2009.
• Structureel hogere winst, waarmee vermogenspositie is versterkt. De winstmarge was 1,9%, waarmee het eigen vermogen versterkt is naar gemiddeld 20% van de omzet.
• Praktijkvariatie in de indicatiestelling. Het aantal intramurale indicaties is in bepaalde zorgregio’s tot 27% hoger of juist tot 29% lager dan het, op basis van leeftijd en geslacht, verwachte aantal. Voor extramurale indicaties loopt de variatie van 35% lager tot 40% hoger dan verwacht.
• Thuiszorginstellingen gaan zuinig om met indicatieruimte. 54 miljoen uur zorg geleverd, versus 95 miljoen uur zorg geïndiceerd.
• Nederland kan leren van elementen in Duitse zorgstelsel. Duitsland heeft andere keuzes gemaakt in de toegankelijkheid, de hoogte van eigen bijdragen en de verantwoordelijkheid van mantelzorgers en familie. Collectieve uitgaven aan ouderenzorg zijn in Duitsland dan ook ongeveer een factor twee lager dan in Nederland.