Resources: Vooruitblik op governance van de toekomst
Op 14 januari 2013 schreef Folkert Jensma in het NRC over de noodzaak voor snelrecht voor oud - en nieuw relschoppers en, in dat licht, ook de noodzaak om het zakenleven te wijzen op morele kaders. Hij verwees hierbij naar onder andere de Philips boete van december 2012 van ruim €509 miljoen wegens kartelvorming en Ballast Nedam die een boete kreeg van €17,5 miljoen wegens omkoperij in het buitenland. Een spannende opening van het nieuwe jaar 2013! Tevens was er een interessante bijdrage van prof. dr. Paul Frentrop in de NCGI nieuwsbrief van december 2012 ‘Jaaroverzicht Corporate Governance 2012: Een greep uit de opvallende gebeurtenissen’. Stof tot nadenken voor de feestdagen 2012.
Lerend vermogen
Het vakgebied ‘Corporate Governance’ is in beweging en wordt in belangrijke mate gedreven door corporate incidenten en schandalen. De bedoeling van de aandacht voor dit vakgebied door de personen en instanties die hier een rol in spelen, is mede om dit soort incidenten en schandalen te voorkomen en dat er geleerd wordt van fouten. Welke signalen worden genegeerd voorafgaand aan een schandaal en waarom wordt er niet of onvoldoende op geacteerd? Zou den wij in staat zijn geweest om de incidenten en schandalen, of zo u wilt, gebeurtenissen die in 2012 de pers domineerden, eerder te identificeren, te interpreteren en daarop adequaat te acteren?
Achteraf is goed vast te stellen waar het precies verkeerd is gegaan en waar het anders had gemoeten. De gebeurtenissen worden geanalyseerd en onderzocht en de uitkomsten daarvan dienen als basis voor de wet - en regelgeving en uitgebreide meningsvorming in de politiek. Vragen als ‘Hoe heeft het zo ver kunnen komen ?’ en ‘Waar was de accountant?’ en ‘Waar was de RvC?’ et cetera , prevaleren: het zogenaamde, maar inmiddels ook beladen, ‘zwarte Pieten’.
De signalen
Als we dan een greep doen uit een aantal corporate gebeurtenissen die in 2013 plaatsvonden, zien we het volgende (bron FD & NRC):
1. Februari: Nationalisatie SNS REAAL na SNS - vastgoed schandaal
2. Februari: Imtech meldt afwaardering van 300 miljoen aan Duitse en Poolse projecten
3. Maart: Gesjoemel met de boekhouding in Amerika bij Brunel: winstmanipulatie
4. Maart: Michael Boogerd heeft bekend doping te hebben gebruikt
5. April: NVWA roept 50 miljoen kilo rundvlees terug
6. Mei: Fraude met zorgdeclaraties komt aan het licht
7. Juni: Bekend wordt dat Jeffrey Skilling van Enron eerder vrij komt (2017)
8. Juli: Siemens onthult eigen betrokkenheid kartel in Brazilië op het gebied van spoorwegmaterieel
9. Augustus: Alpe d’HuZes - oprichter declareerde ruim twee ton bij aanverwante stichting
10. September: Corruptie bij Danone dochter Nutricia in China
11. September: RABO Liborrente fraude schandaal
12. November: Mosselhandelaren vast om fraude
Wanneer je de rapporten en analyses leest, blijkt dat achteraf ‘de signalen er altijd al waren’, maar ‘dat niemand er wat aan deed ’. De vraag is of er begin 2013 en daarvoor al geen signalen waren die genegeerd zijn door de actoren in het ‘Governance Universe’ rondom deze organisaties die, mocht er wel op zijn geacteerd, de schade hadden beperkt. Die vraag is met ‘wijsheid achteraf’ bevestigend te beantwoorden. Die signalen waren er wel degelijk!
De signalen voor 2014
We staan nu voor een nieuwe uitdaging. Hoe kunnen wij allen, met de kennis van de signalen van vandaag, de schade van op handen zijnde gebeurtenissen in 2014 beperken? De heer prof. dr. Paul Hilbers gaf tijdens het symposium ‘Organisatie - Ecologie: Survival of the fittest’ op Nyenrode van 4 december 2013 onder ander aan dat hij, in zijn hoedanigheid van ‘Divisional Director DNB’ zich meer gaat richten op ‘vooruitblikkend toezicht’. In een verdere verdieping van dat ‘vooruitblikkend toezicht’ gaat DNB zich daarbij focussen op ‘de risico’s van de toekomst’ en dan met name op de aspecten governance, belanghebbenden, cultuur en gedrag.
In het licht van ‘regeren is vooruitzien’ is dit een belangrijke stap in de goede richting , maar tegelijkertijd ook een moeilijke stap. De sceptici zullen zeggen dat vooruitblikkend toezicht onmogelijk is want hoe kan DNB of ieder ander nu in de toekomst kijken? Bovendien, zal vooruitblikkend toezicht geen “self-fulfilling prophecy ” opleveren?
Het weer
Hierbij past een klein uitstapje naar het weer. Vroeger kon men het weer moeilijk voorspellen en gaandeweg hebben wij manieren gevonden, om met een grote mate van zekerheid , het weer te ‘voorspellen’. Door steeds meer signalen structureel te identificeren, te interpreteren en daarop te acteren, is dat vakgebied ontwikkeld ondanks dat ‘niets zo veranderlijk is als het weer’.
Oproep
Aan de vooravond van de gebeurtenissen die in 2014 de corporate governance gremia zullen domineren roep ik een ieder met een verantwoordelijkheid in het vakgebied op om met de signalen van vandaag de corporate schandalen en gebeurtenissen van 2014 op een goede manier te identificeren, interpreteren en daarop te acteren: Vooruit blikkende governance op de risico’s van de toekomst!
Een artikel van Arthur Izeboud, verbonden aan adviesbureau Resources Global Professionals.
