KPMG: Data analyse biedt megakansen voor zorgsector

26 mei 2014 Consultancy.nl

Incidenten met (veronderstelde) foutieve declaraties door zorgverleners (of zorgaanbieders) veroorzaken keer op keer veel maatschappelijk rumoer. De hele zorgsector wordt neergezet als frauduleus en het gevolg is dat het controlesysteem verder uitdijt. Dat is in niemands belang. Hoe kan het tij worden gekeerd en welke rol kan data-analyse hierin spelen? Een gesprek tussen een bestuurder van een ziekenhuis, een bestuurder van een zorgverzekeraar, een accountant en een adviseur. “Data-analyse is veelbelovend voor verbetering van de administratieve processen en de zorg zelf. Maar het concept komt pas goed tot zijn recht als er meer vertrouwen is.”

Toeval bestaat niet. Op de dag van het gesprek kopt Het Financieele Dagblad “Noodkreet bestuurders in de zorg”. De essentie: de overmatige controledrang leidt volgens de krant tot veel frustratie en zelfs tot burgerlijke ongehoorzaamheid nu sommige bestuurders aangeven dat ze niet langer wensen mee te werken aan het controlecircus omdat er onwerkbare situaties ontstaan. Arno van Son, bestuurder bij zorgverzekeraar CZ en Jacques Moors, bestuurder bij Ziekenhuis Amstelland (Amstelveen), ervaren zelf elke dag aan den lijve hoe verstikkend het zorgsysteem kan zijn. En dat valt niet los te zien van het thema van het gesprek – data-analyse als middel om de (controle op de) zorg te verbeteren.

Data analyse als breekijzer - KPMG

Weeffouten 
Moors wijst erop dat het zorgsysteem eigenlijk niet de kans krijgt zich te bewijzen: “We hebben al vele jaren te maken met een systeem dat voortdurend in ontwikkeling is. Wijzigingen worden zo laat aangekondigd dat er geen tijd meer is voor voorbereiding. Ik zou eigenlijk liever een systeem hebben waarvan we accepteren dat het niet meteen perfect is en dat wat tijd krijgt zich te ontwikkelen dan een systeem dat steeds verandert. Bovendien zijn we erg gericht op schuld en boete bij incidenten. Dat zie je telkens weer zodra er ergens mogelijke fraude of misbruik in het zorgsysteem opduikt: we hebben dan de neiging om vooral goed uit te zoeken hoe groot de schade is en wie de schuldigen zijn. Maar we kijken nauwelijks naar wat de onderliggende oorzaken zijn.

Van Son kan zich wel vinden in de woorden van Moors en ziet ook nog een ander aspect: “Bovendien worden we op deze manier vooral gedwongen bezig te zijn met het verleden in plaats van het heden. In het ideale controlesysteem voeren we de controles uit aan de voorkant en in het heden. Dan kunnen die controles ook bijdragen aan verbetering.”

Dat kan rekenen op instemming bij KPMG’ers Gert Meijerink – adviseur – en Arvid de Bruin – accountant – die beiden in hun praktijk steeds vaker inzetten op data-analyse. De laatste: “Data-analyse is niet nieuw. We doen het al jaren. Maar door de combinatie van een exponentiële groei van de beschikbare data en het gemak waarmee we grote rekenkracht toepassen is het potentieel vergroot. Een van de belangrijkste aspecten van data-analyse is dat het niet alleen een heel krachtig concept is om allerlei fouten op te sporen, maar dat het ook een middel is om het lerend vermogen te vergroten. Als we het goed inzetten, kunnen we het gedrag ermee beïnvloeden. Dialoog is daartoe het sleutelwoord.” Meijerink: “Dan moeten we data-analyse niet zien als een controle achteraf door een politieagent, maar als een middel om samen het gedeelde belang – een goede en betaalbare zorg - te bereiken.

Data servers - KPMG

NZa 
De schets van deze ideale wereld staat behoorlijk ver af van de realiteit van dit moment, waarin een stevige wind van ‘zero-tolerance’ door de sector waait. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) verwacht van zorgverzekeraars dat zij ziekenhuizen ‘een handje helpen’ om te zorgen dat het proces van registreren en declareren zorgvuldiger verloopt. Zorgverzekeraars zetten dan ook in op meer controles en bestrijding van fraude door datamining en risicoanalyse, mede gedreven door de wensen van de Nza die boetes kan opleggen als dat niet goed gebeurt. Het doel van deze controles is helder: tegen gaan van misbruik en oneigenlijk gebruik van zorggelden. Meijerink: “Maar de data-analyse komt nu vooral voort uit de drang tot verantwoording. Terwijl het vooral zou moeten leiden tot verbetering.” Dat valt niet los te zien van het feit dat wantrouwen een hoofdrol speelt. Het zit beide bestuurders dwars dat de sector al gauw als overwegend frauduleus wordt neer gezet.

Van Son: “Er circuleren cijfers over zorgfraude die totaal uit het verband zijn getrokken. En er worden conclusies getrokken over mis bruik die bij nadere analyse op een misverstand berusten. We moeten dan ook uit de sfeer van wantrouwen komen om echt tot verbetering te komen. Overigens speelt dat wantrouwen in mijn optiek niet tussen zorgverzekeraar en ziekenhuis. Het komt vooral voort uit politiek en toezicht waar men geen vertrouwen heeft in de goede bedoelingen van de sector.” Moors: “Er is ook veel om trots op te zijn, als we de zorgsector in internationaal perspectief zien. Qua kwaliteit draaien we mee in de top. En qua kosten zitten we in de middenmoot.”

Analyses-maken-over-charts-en-grafieken

Samenwerking 
Wat is er nodig om dit wantrouwen te lijf te gaan en daarmee ook een goede basis te leggen voor data-analyses waar we echt maatschappelijk beter van worden? Moors: “Politieke moed om niet steeds meer controles op te tuigen. En te accepteren dat er af en toe wat misgaat. Niet achter elk incident aanhollen.” Van Son: “En meer inzetten op samenwerking om problemen op te lossen. Op dit moment vraagt de NZa databestanden van ziekenhuizen op en we stellen die beschikbaar via Vektis – het informatie centrum zorgverzekeraars. Vektis voert echter zelf ook analyses uit op die bestanden. Het zou toch veel logischer zijn als we de krachten dan zouden bundelen?”

Meijerink: “Hoe kijken jullie aan tegen het potentieel van een derde partij die op basis van data-analyse een certificaat afgeeft bij de declaratiedata?” Moors: “Dat voelt toch een beetje alsof ik moet bewijzen dat ik niet slecht ben.” De Bruin: “Begrijp ik, maar dat is wel de tijdgeest van dit moment.”

Eigen kracht 
Moors wijst er ook op dat de zorgsector zelf ook kan bijdragen aan het tegengaan van het wantrouwen. “We zitten teveel in de reactieve hoek. We moeten meer van ons laten horen vanuit eigen kracht.” Van Son onderschrijft dat en wijst er daarbij op dat data-analyse ook daarbij een rol kan spelen. “Want als we data op de juiste manier kunnen ontsluiten, kunnen we ook helder en snel inzicht in de feiten krijgen. Als er ergens onterechte conclusies worden getrokken over ons – bijvoorbeeld over hoeveel geld we uitgeven aan marketing – dan kunnen we daar direct de feiten tegenover stellen.

KPMG - Cutting Through- Complexity.jpg

Tot slot
Laat er geen misverstand bestaan: er is wel degelijk veel enthousiasme over wat data-analyse kan brengen en beide partijen lopen dan ook voorop in de toepassing ervan. Moors: “Doordat we beter inzicht krijgen in onze bedrijfsdrukte kunnen we beter prospectief beleid maken. En het is ook in de primaire processen een prima concept om verbeteringen door te voeren. We kunnen onnodige behandelingen (deels) voorkomen. De uitdaging waar we onder meer voor staan is om meer verbindingen tussen partijen en databronnen te maken. Hoe meer we dat doen, hoe meer we van de data- analyse kunnen leren.” Van Son: “We staan nog maar aan het begin van de toepassing van data-analyse in de zorg. De zorg kan met veel meer precisie worden uitgevoerd. Een concreet voorbeeld is de operatie om een galblaas te verwijderen. In ongeveer de helft van de gevallen helpt die operatie niet om de klachten weg te nemen. Door slimmer om te gaan met data-analyse kunnen we vooraf beter in kaart brengen wanneer zo’n operatie wel en niet zinvol is.

Moors: “De analyses op de praktijkvariatie – die nu gemeengoed zijn – bieden een prachtig uitgangspunt om medisch specialisten met elkaar in dialoog te laten gaan en te leren van elkaars ervaringen. Dat leren moet het uitgangspunt zijn. En pas als dat goed werkt kunnen we het gaandeweg meer dwingend maken: dat er sancties volgen als een bepaald ziekenhuis zich te weinig inzet op verbeteringen en daardoor onvoldoende blijft scoren. In die volgorde.

Dit artikel is eerder geplaatst in de Financial Services Update Magazine van KPMG (#16 2014).

More on: KPMG
Netherlands
Company profile
KPMG is a Netherlands partner of Consultancy.org
Partnership information »
Partnership information

Consultancy.org works with three partnership levels: Local, Regional and Global.

KPMG is a Local partner of Consultancy.org in Middle East, Netherlands.

Upgrade or more information? Get in touch with our team for details.