De wasstraat als basis voor een proactieve overheidsdienstverlening

01 februari 2024 Consultancy.nl

De Nederlandse overheid onderzoekt hoe ze haar dienstverlening op het gebied van werk en inkomen kan verbeteren. Uitgangspunt is om de dienstverlening pro-actiever en responsiever te maken voor burgers. Hiervoor wordt inspiratie gehaald uit België, waar betere informatie-uitwisseling de basis legt voor meerwaarde.

De Regeringscommissaris Informatiehuishouding heeft in maart 2023 verschillende organisaties actief op het domein werk en inkomen het voorbeeld van de Belgische Kruispuntbank getoond. De Kruispuntbank maakt proactieve dienstverlening aan burgers mogelijk door gegevensbronnen aan elkaar te koppelen.

De wens van de overheid is om de principes van de Kruispuntbank ook in Nederland toe te passen, maar dan in de bestaande Nederlandse context.

De wasstraat als basis voor een proactieve overheidsdienstverlening

De Bruggenbouwers (een adviesbureau uit 's Hertogenbosch) is gevraagd te assisteren bij het ontwerpen van de Nederlandse aanpak, en enkele pilots te begeleiden. Ernst Steigenga en Karli van Bakel, adviseurs bij De Bruggenbouwers, nemen ons mee in het traject en wat tot dusver gerealiseerd is:

De wasstraat

De uitwerking van de principes van de Belgische Kruispuntbank in de Nederlandse context staat bekend als de ‘wasstraat’.

De gegevensuitwisseling tussen verschillende organisaties op het werk- en inkomendomein stuit op issues die kunnen liggen op het terrein van technologie, semantiek, organisatie, samenwerking tussen organisaties, en wet- en regelgeving. De wasstraat beoogt deze kwesties te identificeren en, waar nodig, op politiek of bestuurlijk niveau te adresseren.

De wasstraat is een standaard aanpak voor het proces om te komen tot realisatie van gegevensuitwisseling en samenwerking tussen publieke dienstverleners, ten dienste van burgers. De wasstraat houdt in dat een gesprekcyclus wordt georganiseerd voor alle betrokkenen bij de inkomensondersteunende regelingen, én partijen die over data beschikken om de mogelijkheden van toepassing van die data voor proactieve dienstverlening te onderzoeken.

Het uitgangspunt in de gesprekscyclus is de behoefte van de organisatie die verantwoordelijk is voor de uitvoering van een inkomensondersteunende regeling, de zogeheten proceseigenaar. De behoefte van de proceseigenaar is gebonden aan besluiten in de gemeenteraad of Tweede Kamer over de specifieke inkomensondersteunende regeling.

Tijdens de gesprekscyclus identificeren de proceseigenaar en de partnerorganisaties die over de benodigde data beschikken hoe deze data beschikbaar is te stellen aan de proceseigenaar. De wasstraat betrekt daarbij kennis en inzichten van experts op het gebied van technologie, semantiek, organisatie en wet- en regelgeving.

De wasstraat stelt de proceseigenaar in staat de behoefte helder te formuleren en de benodigde expertise (voor het voldoen aan de behoefte) in kaart te brengen. Experts van de betrokken organisaties worden bevraagd op hun expertise in de context van de specifieke inkomensondersteunende regeling. Behoeften en taal worden op elkaar afgestemd.

Op deze manier is de gesprekscyclus in staat de issues qua techniek, semantiek, organisatie en de interpretatie van wet- en regelgeving expliciet te identificeren en op te lossen. Issues die niet direct oplosbaar zijn worden waar nodig geadresseerd bij de besluitvormers die ook daadwerkelijk een besluit kunnen nemen om de proactieve toekenning van inkomensondersteunende regelingen verder te brengen.

Pilot bij Gemeente Amsterdam

Op dit moment wordt in de praktijk getoetst of de wasstraat-methode werkt. De Bruggenbouwers begeleidt het proces bij de Gemeente Amsterdam voor hun inkomensondersteunende maatregelen. De partners in dit proces zijn het Inlichtingenbureau en BKWI (de partner voor veilige gegevensuitwisseling en keteninformatisering in het socialezekerheidsstelsel).

De eerste ervaringen met de wasstraat zijn positief. De verschillende organisaties zijn met elkaar in gesprek en onderzoeken graag welke gegevens zij met elkaar kunnen uitwisselen. Het belangrijkste blijkt echter dat de medewerkers van de verschillende organisaties elkaar daadwerkelijk ontmoeten. De kennismaking, het gesprek over elkaars werk (fysiek en online) blijken noodzakelijk om te kunnen komen tot een gesprek over de inhoud van de samenwerking, de gegevensuitwisseling.

De volgende fase is om met elkaar de noodzakelijke stappen om tot proactieve dienstverlening te komen te identificeren: Hoe maken we het mogelijk? De proceseigenaar moet inzicht bieden in behoefte aan data. De houders van de benodigde data moeten inzicht bieden in hoe en binnen welke voorwaarden de data beschikbaar is te stellen voor proactieve dienstverlening.

De intensiteit van dit gesprek vereist een fysieke bijeenkomst; bestaande instrumenten voor online vergaderen bieden te weinig ondersteuning voor de benodigde toelichting en verdieping van inzichten. De verschillende partijen stellen vragen aan elkaar, denken scenario’s uit, en resterende vragen worden genoteerd om voor te leggen aan collega’s met een andere expertise. Alle vragen die niet in onderling overleg tussen experts kunnen worden beantwoord, worden uiteindelijk gezamenlijk voorgelegd aan bestuurders en/of politiek.

De eerste resultaten van de wasstraat worden eind Q1 2024 gepresenteerd.

Reacties van de betrokken partijen

Gerhard Hagedoorn, directeur van BKWI: “BKWI en Inlichtingenbureau delen reeds een breed scala en tevens op maat gemaakte set van gegevens en informatievoorzieningen met gemeenten en uitvoeringsorganisaties. Dat doen we altijd binnen de kaders van wet- en regelgeving, met kennis van privacy by design, beveiliging, en verantwoord gebruik. Met onze expertise dragen we graag bij aan de verkenning van mogelijkheden om meer proactieve dienstverlening mogelijk te maken.”

Harro Hoogerwerf, hoofd armoedebestrijding bij Gemeente Amsterdam: “Het vergroten van de bestaanszekerheid van Amsterdammers is een doelstelling van het gemeentebestuur waar we elke dag hard aan werken. We zijn zeer gemotiveerd om secuur te bespreken of nieuwe dienstverlening, technologische en/of juridische inzichten onbekende mogelijkheden aan het licht brengen voor proactieve dienstverlening aan de mensen die recht hebben op inkomensondersteuning.”

More on: De Bruggenbouwers
Netherlands
Company profile
De Bruggenbouwers is not a Netherlands partner of Consultancy.org
Partnership information »
Partnership information

Consultancy.org works with three partnership levels: Local, Regional and Global.

De Bruggenbouwers is a not a partner of Consultancy.org.

Upgrade or more information? Get in touch with our team for details.