KPMG onderzoekt gedrag van Gelderse commissaris van de koning
De Provincale Staten van Gelderland heeft KPMG ingeschakeld voor een onderzoek naar het handelen van John Berends (CDA), commissaris van de koning in Gelderland.
Afgelopen september publiceerde De Gelderlander een artikel over een angstcultuur op het provinciehuis in Arnhem. Het stuk gaat in het bijzonder over de afdeling van commissaris Berends. Volgens de regionale krant maakt Berends zich al een behoorlijke tijd schuldig aan grensoverschrijdend gedrag tegenover zijn medewerkers.
In 2019 wordt Berends benoemd tot commissaris. Verschillende ambtenaren hebben sindsdien hele dubbele ervaringen gehad met hem, meldt De Gelderlander. “Er bestaan twee versies van John Berends. De ene is aimabel en toegankelijk, de ander kan zomaar in woede ontsteken en zich te buiten gaan aan scheldpartijen.”
Afgelopen augustus krijgt De Gelderlander een anonieme brief binnen van twee ambtenaren die zich beklagen over het gedrag van Berends. Ze schrijven dat sommige collega’s zich zelfs huilend hebben gemeld bij de ondernemingsraad.
Journalisten van de Gelderse krant gaan naar aanleiding van de brief op onderzoek uit. Ze spreken met tientallen ambtenaren van de provincie Gelderland. Uit die gesprekken komt volgens De Gelderlander een vergelijkbaar beeld naar voren zoals beschreven in de anonieme brief.
Onafhankelijk onderzoek
Een kleine twee weken na de publicatie van het nieuwsartikel in De Gelderlande, volgt op het provinciehuis in Arnhem een vergadering. Daarin besluit de meerderheid van Gelderse provinciale statenleden een onderzoek te starten naar het handelen van Berends.
Voor het onderzoek worden verschillende uitgangspunten vastgesteld door de statenleden. Zo moet de partij die het uitvoert “geen directe of indirect belangen” hebben met de provincie Gelderland. “Zorgvuldigheid bij totstandkoming van de resultaten én in de omgang met betrokkenen, zijn essentieel”, is tevens te lezen.
Kort daarop volgt een aanbestedingsprocedure. Statenlid Mark Smits (VVD) is hierbij betrokken. Hij laat enkele weken geleden weten dat kleinere bureaus niet te porren zijn voor dit onderzoek. Om die reden zoekt de Provinciale Staten van Gelderland ook contact met grotere organisaties.
Meer tijd
Begin deze maand wordt bekendgemaakt dat KPMG het onderzoek naar het handelen van commissaris Berends op zich zal nemen. Volgens de initiële planning zou het onderzoek in februari 2024 moeten worden afgerond.
Enkele dagen geleden wordt echter duidelijk dat KPMG zijn eindrapport pas in juni volgend jaar zal presteren aan de Provinciale Staten van de Gelderland. “Kwaliteit staat boven tijdsdruk”, vertelt Smits tegen een journalist van Omroep Gelderland.
Een goed beeld schetsen
De komende maanden praat KPMG met Berends en andere betrokkenen die een “goed beeld kunnen schetsen van de ontstane situatie”. Daarna wil het bureau praten met “mensen die een gesprek willen”. Vervolgens wordt het eindrapport geschreven en krijgen alle betrokkenen de ruimte voor wederhoor.
Nadat KPMG zijn eindrapport heeft afgerond, gaat de Provinciale Staten van Gelderland in debat. De vraag die dan centraal staat: heeft commissaris Berends zich schuldig gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag (en heeft hij dus een integriteitscode geschonden)? Het rapport vormt de basis voor dit debat.
Dat het onderzoek langer gaat duren, betekent dus ook dat Berends langer buiten functie is. Per 2 oktober is hij vervangen door Henri Lenferink (PvdA), voormalig burgemeester van Leiden en ex-wethouder en gemeenteraadslid van Arnhem.
