Onderzoek: ‘Lelystad maakt een zooitje van jeugdhulp’
De samenwerking in de jeugdhulp in Lelystad is de afgelopen jaren tekortgeschoten en daardoor is de uitvoering van de jeugdhulp ontspoord. Dat concludeert de Rekenkamer van Lelystad op basis van een onderzoek dat werd uitgevoerd door PROOF Adviseurs.
De opdracht voor het onderzoek kwam voort uit een motie (2020) binnen de gemeente van enkele collegepartijen, mede ondersteund door enkele oppositiepartijen. Deze hadden vastgesteld dat besluiten met betrekking tot de jeugdzorg en de bestuurscultuur rondom het betreffende dossier ‘niet transparant’ zouden zijn. Het gevolg? “Verstoorde relaties” tussen de betrokken organisaties in de stad.
Wat achtergrond: Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Dit bleek, net als voor veel andere gemeenten, ook voor gemeente Lelystad een grote opgave te zijn.
Minder financiële middelen vanuit de overheid, evenals het feit dat Lelystad gemiddeld genomen meer kinderen en gezinnen telt die complexe en kostbare zorg behoeven, hebben ervoor gezorgd dat de gemeente de afgelopen jaren flinke financiële tekorten opbouwde binnen de jeugdzorg. Met als gevolg dat de gemeente de jeugdzorg/-hulp samen met zorginstanties niet naar behoren heeft kunnen faciliteren.
Op 10 november 2020, volgend op een aangenomen motie, besloot de gemeenteraad van Lelystad om de Algemene Rekenkamer te verzoeken een onderzoek te doen naar de bestuurlijke aansturing en informatievoorziening rond het dossier jeugdzorg.
Voor het uitvoeren van het onderzoek werd een beroep gedaan op PROOF Adviseurs, een organisatieadviesbureau gespecialiseerd in samenwerking in de publieke sector. Het bureau heeft voor de periode 2014-2020 onderzocht op welke manier de bestuurlijke aansturing, verantwoording en informatievoorziening rond de jeugdhulp in Lelystad heeft plaatsgevonden.
De onderzoekers keken daarbij naar de mate waarin de raad, het college, de ambtelijke organisatie en extern betrokken partijen sturing en invulling gaven aan jeugdhulp in de betreffende periode.
Systeemfalen
Over het algemeen concludeert de Rekenkamer, op basis van de onderzoeksbevindingen, dat de uitvoering van de jeugdhulp in gemeente Lelystad (in de bewuste periode) is ontspoord. Zo wordt er gesproken van “algemeen systeemfalen” en luidt een van de conclusies: “De samenwerking tussen de extern belegde uitvoeringsorganisatie, het ambtelijke apparaat en college verliep vaak niet goed.”
Ook valt bijvoorbeeld te lezen: “De keuzes die de gemeente Lelystad na de decentralisatie heeft gemaakt voor de inrichting en organisatie van de jeugdhulp in Lelystad, hebben er uiteindelijk toe geleid dat het gemeentebestuur meer op afstand kwam te staan, minder grip en steeds minder sturingsmogelijkheden had.”
De onderzoekers hebben diverse aanbevelingen aan de gemeente. Zo reiken de adviseurs zeven handvatten aan, waarmee de gemeente volgens de adviseurs de interne samenwerking kan verbeteren. Met als doel dat “een optimaal evenwicht tussen de samenwerkingsvorm, het juiste proces, uitstekende relaties en heldere en tijdige communicatie over proces en inhoud ontstaat.”
