Het midden- en kleinbedrijf (mkb) gaat met vertrouwen 2019 in
Er is recentelijk veel te doen geweest rondom ‘groei van het mkb’. Aan de ene kant floreren bedrijven door de aantrekkende economie. Aan de andere kant blijkt uit onderzoek dat de groei in het midden- en kleinbedrijf is afgevlakt ten opzichte van het voorgaande jaar. Daarnaast lopen de reguliere uitdagingen omtrent innovatie en digitalisering voor het mkb gewoon door. De conclusie van het rapport is duidelijk: het mkb moet opschakelen. Meer vernieuwing, productiviteitsgroei en personeel.
Het mkb groeit, maar niet hard genoeg
Een blik op de cijfers voor 2017 laat zien dat groei zeker heeft plaatsgevonden. Alleen al om het feit dat in 2017 1,4 miljoen mensen bij bedrijven werkte die in 2010 nog niet eens bestonden. Het mkb produceerde maar liefst 132.000 extra banen in 2017 ten opzichte van het jaar 2016 en is hiermee goed voor 84% van de werkgelegenheidsgroei in het bedrijfsleven. Echter, de productiviteitsgroei van het mkb nam in 2017 af van 2,3% naar 1,3%; het laagste groeipercentage in vier jaar. Mkb-bedrijven droegen in 2016 volgens het CBS nog €11,4 miljard bij aan de economische groei, terwijl dit in 2017 nog maar €9,9 miljard was.
Harold Goddijn, voorzitter van het Comité voor Ondernemerschap, geeft naar aanleiding van het rapport stevige woorden mee aan het mkb: “Nederland behoort economisch tot de top van de wereld, maar kampioen zijn en kampioen blijven is wat anders...Dat zal het uiterste vergen van ondernemers én van de overheid. We moeten productiever en slimmer worden.”
Trends en ontwikkelingen in het mkb-landschap
Zoals altijd dienen zich bij innovatie en ontwikkeling zowel uitdagingen als kansen aan. Want in hetzelfde rapport (uitgevoerd door Staat van het MKB op initiatief van het Nederlandse Comité voor Ondernemerschap) staan ook inzichten over de impact van digitalisering voor het mkb. Zo zullen naar schatting 17% van de banen verdwijnen door digitalisering. Daarentegen levert digitalisering ook 17% nieuwe type banen op. Hierbij adviseert het rapport dat werknemers flexibiliteit moeten tonen, maar ook dat mkb-ondernemingen moeten investeren in personeel en innovatie. Technologie lijkt de grootste bedreiging te zijn voor het mkb, als eveneens de grootste drijver voor groei.
Het vinden van competent personeel blijft in zowel 2018 als 2019 de grootste uitdaging voor mkb-bedrijven. Het UWV geeft aan dat er een record aan vacatures openstonden in het tweede kwartaal van 2018, en dat deze ook steeds moeilijker te vervullen zijn. Ruim 25% van de mkb-bedrijven geeft aan dat een personeelstekort de grootste bottleneck is voor groei; dit is twee keer zo veel als anderhalf jaar geleden. Het personeelstekort treft met name bedrijven met meer dan vijftig man aan personeel. Vooral de bouw kampt met stevige personeelstekorten. 39% van de activiteiten wordt hier bedreigd door een gebrek aan mankracht.
Het mkb-actieplan van Keijzer
Staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat (EZK) bracht dit jaar een plan uit – het zogeheten ‘MKB-actieplan’ – waarmee ze het mkb gaat helpen in de geformuleerde speerpunten: personeel, digitalisering en financiering. Deze drie gebieden vormen de grootste uitdagingen voor ondernemers. ‘Passende financiering voor het mkb’ vormt een belangrijk onderdeel hierin. Keijzer wil dan ook stevig inzetten op het bekender en toegankelijker maken van alternatieve financiering voor ondernemers.
Zo gaf ze in oktober het startschot aan ‘Stichting MKB Financiering’, een stichting van alternatieve financiers die zich inzet voor meer kennis over en verbreding in alternatieve financiering voor het mkb, bij zowel ondernemers als financieel adviseurs. Tot deze financiers behoren crowdfundingplatforms, financiële instellingen die zich richten op kleine/middelgrote kredieten en partijen als Spotcap, een zakelijk financier voor het mkb. Er zit volgens Keijzer voldoende potentie in het Nederlandse mkb, maar met name zakelijk lenen blijkt in de praktijk lastig te zijn voor ondernemers. De Stichting is dan ook specifiek opgericht om zakelijke financiering meer toegankelijk te maken voor het mkb.
Vol vertrouwen voor 2019
Aan het vertrouwen ligt het in ieder geval niet. Ondanks de bedreigingen van Brexit en een aankomende recessie, is het vertrouwen onder ondernemers nooit zo hoog geweest als dit jaar. Uit de kwartaal-Conjunctuurenquête Nederland blijkt dat het ondernemersvertrouwen aan het begin van het vierde kwartaal van 2018 met 13,4 als indicator iets lager ligt dan een kwartaal eerder, maar nog steeds op een historisch hoog niveau. In het eerste kwartaal van 2018 bereikte het met 18,9 het hoogste niveau in de COEN-index sinds de start van de meting in 2008.
En ook in 2019 heeft de ondernemer het volste vertrouwen. Dit melden het CBS, de KvK, het Economisch Instituut voor de Bouw, MKB-Nederland en VNO-NCW op grond van de Conjunctuurenquête Nederland. “Meer omzet, uitbreiding van het personeelsbestand en hogere investeringen”, verwachten ondernemers. Kortom, de mkb’er sluit het jaar positief af en gaat vol vertrouwen het nieuwe jaar in.