Productiviteitsgroei nodig voor herstel groei Scandinavië

Om de Scandinavische landen weer op te laten bloeien, zoals enkele tientallen jaren geleden, moet tot aan 2030 hun productiviteitsgroei verhoogd worden met 1,6% per jaar. Dat blijkt uit onderzoek van The Boston Consulting Group. Volgens het strategy consultancybureau moet de regio zijn personeelsbestand uitbreiden met 1,7 miljoen meer mensen en moet het zijn meest productieve sectoren stimuleren. Om de gewenste groei te realiseren zal de focus op digitalisering moeten liggen. 

The Boston Consulting Group (BCG) heeft recentelijk een vervolgonderzoek uitgevoerd van het in 2014 uitgebrachte ‘Nordic Agenda’-onderzoeksrapport. Dit rapport is er op gericht om de Scandinavische regio van advies te voorzien om zijn economische groei terug op niveau te brengen. In de 2015 editie van de strategische agenda, getiteld ‘Bringing Growth Back To Focus’, doet het consultancybureau opnieuw onderzoek naar de Scandinavische economische groei en identificeert een aantal belangrijke uitdagingen voor de regio (bestaande uit Denemarken, Finland, Noorwegen en Zweden), evenals enkele belangrijke focusgebieden om groei terug te brengen in deze landen. 

De analyse van BCG toont aan dat de regio, net als in het voorgaande jaar, te maken heeft met steeds meer uitdagingen voor concurrentie- en innovatievermogen. Hoewel Finland, Zweden en Denemarken in 2006/2007 alle drie in het bovenste gedeelte van de Global Competitive Index te vinden waren, zijn Finland en Zweden qua concurrentievermogen inmiddels teruggezakt naar het tweede deel van de index, respectievelijk naar de zesde en zevende plek. Denemarken is nog verder gezakt en is nu te vinden in het derde deel van de index, op de tiende plek, net onder buurland Noorwegen. Ook het innovatievermogen van de regio is gedaald; was Zweden in 2009-2010 nog de wereldleider op het gebied van innovatie, zo moet het Scandinavische land het in 2015 afleggen tegen Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. Denemarken daalde de afgelopen periode van de derde naar de zevende plek, Finland van de vierde naar de zesde en Noorwegen van de zesde naar de dertiende plek. Door het wegvallen van de Scandinavische landen staat Nederland inmiddels in beide rankings op de vierde plaats.

Voor een lange tijd kwam het grootste deel van de economische groei in Scandinavië voort uit het verbeteren van de productiviteit, die tussen 1980 en 2007 gemiddeld met 2,3% per jaar groeide. Sinds de financiële crisis is de groei in productiviteit echter afgenomen tot slechts 0,1% per jaar, voor de periode tussen 2007 en 2014. Het onderzoek laat zien dat sinds 1980 de arbeidsmarkt in de regio slechts met 0,4% per jaar gegroeid is, goed voor 1,6 miljoen extra arbeidsplaatsen.

Volgens het onderzoek moeten de Scandinavische landen zich op twee belangrijke gebieden gaan focussen: het aanpakken van de arbeidskloof die ontstaat door een vergrijzende populatie en het stimuleren van de meest productieve industrieën om concurrentievermogen terug te krijgen. De onderzoekers stellen dat voor een voortzetting van de welvaart en het welzijn in de regio tot aan 2030 een jaarlijkse productiviteitsgroei nodig is van 1,6% per jaar. Daarnaast zullen de landen 1,7 miljoen extra professionals nodig hebben om de voorspelde kloof in de arbeidsmarkt te overbruggen. De groei van de bevolking van de landen zal hiervan slecht een half miljoen voor zijn rekening nemen.

De analyse toont daarnaast aan dat het noodzakelijk is om de meest productieve sectoren in de regio te stimuleren en productiviteitsverbeteringen door te voeren, door middel van vergaande digitalisering en innovatie. Momenteel groeien de Scandinavische dienstensectoren alleen in grootte en niet in productiviteit, terwijl de meer productieve industriële sectoren krimpen. De zeer productieve digitale en financiële bedrijfssectoren blijven relatief klein.

Het consultancybureau identificeert vier acties die de Scandinavische landen kunnen nemen om hun groei te stimuleren:

• Het versterken van de vraag naar binnenlandse dienstverlening; deze levert na de publieke sector de grootste bijdrage aan het Scandinavische BBP.
• Groei verhogen in de digitale sector; de Scandinavische landen zijn goed gepositioneerd om een groot aandeel te veroveren in de groeiende digitale markt. Het investeren in digital kan daarnaast ook groei in andere sectoren stimuleren.
• Investeren om de maakindustrie terug te brengen naar Scandinavië; in de afgelopen jaren zijn veel producenten naar het buitenland vertrokken. Scandinavië moet volgens de consultants juist in de maakindustrie investeren en de productiviteit verhogen door middel van industry 4.0.
• Productiviteit van de publieke sector verhogen; de publieke sector in Scandinavische landen is relatief groot ten opzichte van andere Europese landen. In Noorwegen werkt bijvoorbeeld 33% van de beroepsbevolking in de publieke sector, ten opzichte van gemiddeld 19% in alle OECD landen.