Dataecosysteem van CBS draagt bij aan effectiever lokaal beleid
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft een data-ecosysteem opgezet om lokale en regionale overheidsinstanties te helpen datagedreven te werken. Hiermee wil de instelling tot effectiever beleid komen en zorgen voor een efficiëntere uitvoering daarvan.
Volgens Vera de Witte, directeur Beleidsstaf CBS en één van de drijvende krachten achter het data-ecosysteem, kan data van het CBS als basis dienen voor goed bestuur en publiek vertrouwen. Voorbeelden daarvan zijn er legio. Door betere data-inzichten kunnen gemeenten nieuwe producten uitdenken die beter aansluiten bij de wensen van de consument anno nu. En door patronen in het publieke domein beter te begrijpen, kunnen thema’s in het social domein – zoals bijvoorbeeld zorg en welzijn – beter worden behandeld.
Een ander voorbeeld is het gebruik van mobiele telefoniedata. Grote steden in Nederland ondervinden regelmatig problemen als gevolg van drukte in de stad. Met behulp van geanonimiseerde mobiele telefoondata is het mogelijk om te bepalen hoeveel mensen zich op een bepaald moment op een bepaalde locatie bevinden. Gemeenten kunnen op andere plekken in het land putten uit dergelijke beschikbare data en deze gebruiken om hun mobiliteit, veiligheid en toerisme te verbeteren.
Landelijke aanpak
Terwijl grote overheidsinstanties zoals ministeries doorgaans de financiële armslag hebben om hier zelf een voortrekkersrol in te spelen, is het voor kleine gemeenten en andere lokale partijen lastiger. Hen ontbreekt het veelal aan de middelen om bijvoorbeeld te investeren in nieuwe technologie, of zij hebben de benodigde data scientists niet in huis om dit vervolgens te trekken. Bovendien kan uit gemeente-overstijgende analyses veel meer waarde worden ontsloten. Lessen uit een bepaald gebied dienen als inspiratie voor anderen. En zo is lokaal Nederland gebaat bij een landelijke aanpak,
Doelstelling van het data-ecosysteem van het CBS is om te zorgen voor betere ondersteuning van overheden, meer hergebruik van data en meer samenhangende informatie. Hiermee kan beter beleid worden gevormd en kunnen gerichte investeringen worden gedaan. “Objectieve, actuele cijfers zijn bij het nemen van beslissingen en bij het formuleren van beleid cruciaal”, stelt Astrid Boeijen van het CBS.
Bart Drewes, gemeentesecretaris van Bronckhorst, een plaats in de Achterhoek, erkent de waarde die data kunnen opleveren. “Data zijn cruciaal voor goede besluitvorming, dienstverlening en uitvoering.” Hij benadrukt dat veel geleerd kan worden van grote gemeenten die reeds datagedreven werken, zoals Den Haag, Amsterdam en Eindhoven. Uit hun ervaringen kunnen inzichten worden opgedaan die direct opgepakt kunnen worden, in plaats van opnieuw het wiel te moeten uitvinden.
Hij heeft recentelijk kennisgemaakt met het data-ecosysteem-initiatief: “Het is een goed en breed platform waar je hoort wat er allemaal speelt rond datagedreven werken en waar je van elkaar kunt leren. Daarnaast geloof ik in het maatschappelijk rendement van het netwerk.”
Overheid – bedrijfsleven – academia
Centraal in het netwerk staat de driehoek overheid, bedrijfsleven en de academische wereld. “Het betrekken van al deze partijen is noodzakelijk om complexe maatschappelijke problemen aan te pakken”, zegt Magchiel van Meetere, managing director bij het CBS. De Witte voegt toe: “Geen enkele partij heeft een allesomvattende oplossing. We hebben elkaars expertise, producten en diensten nodig om datagedreven werken structureel naar een hoger plan te tillen. Samen bereiken we meer dan alleen.”
“Objectieve, actuele cijfers zijn bij het nemen van beslissingen en bij het formuleren van beleid cruciaal.”
– Astrid Boeijen, CBS
Een van de private sectororganisaties die is aangesloten op het data-ecosysteem is BMC, een advies- en onderzoeksbureau. Rob van ’t Zand, senior adviseur bij BMC: “Wij werken uitsluitend voor de publieke sector, zoals gemeenten, provincies en ministeries. Ook onderwijs- en zorginstellingen behoren tot onze klanten. Naast het geven van advies verrichten wij onderzoek. Wij adviseren over datagedreven werken, maar we merken dat ze niet altijd weten waar ze de data vandaan moeten halen. Het CBS kan hen daarbij helpen en wij kunnen de verbinding leggen tussen het primaire proces en de techniek.”
Andere partijen die zich vanuit de advieswereld hebben verbonden aan het data-ecosysteem zijn ABF Research, Berenschot, KokxDeVoogd, Totta Data Lab (een dochterbedrijf van Totta Research) en Ynformed (onderdeel van Royal HaskoningDHV).
Vanuit de academische wereld heeft onder meer de Faculteit Governance and Global Affairs van de Universiteit Leiden zich aangesloten. Bernard Steunenberg, hoogleraar bestuurskunde aan deze faculteit: “Het biedt mogelijkheden voor alle partijen die bezig zijn met datagebruik. Het is een plek waar we concrete vragen aan de orde kunnen stellen, bijvoorbeeld: hoe gaan wij om met kunstmatige intelligentie of machine learning? Of: hoe gaan we bijscholing van personeel op het terrein van data science inregelen? Antwoorden op deze vragen dragen bij aan verantwoorde maatschappelijke ontwikkelingen en zijn van belang voor de publieke waardes, die ondersteunend moeten zijn aan de democratische rechtstaat.”
