Scenter partner Sicco Santema onderzoekt passagiersstromen in PASSME-project

Sicco Santema, partner bij adviesbureau Scenter, geeft sinds medio 2015 leiding aan het PASSME-project – een initiatief dat erop is gericht de reistijd voor vluchten binnen Europa flink in te korten. Nu het onderzoeksprogramma twee jaar onderweg is, presenteren de initiatiefnemers de eerste inzichten en mogelijke oplossingen.

Tijdens vakantieperiodes is het op Schiphol en andere Europese luchthavens zeer druk. Dit leidt tot veel vertragingen en zorgt bovendien dat reizigers naast de tijd die ze in de lucht doorbrengen ook erg veel tijd kwijt zijn voor en nadat ze in het vliegtuig zitten. Om hier iets aan te doen heeft de Europese Commissie de aanzet gegeven voor het PASSME-project, waarin ook wordt samengewerkt met de Europese vereniging Airports Council International*. Het is de bedoeling dat het project, waarvoor de EU €4,6 miljoen heeft uitgetrokken (in het kader van het innovatieprogramma Horizon 2020), leidt tot een aanzienlijke efficiëntieslag die veel tijdswinst oplevert. Zo moet de totale reisduur naar Europese bestemmingen, van nu gemiddeld zes tot acht uur omlaag gebracht worden naar gemiddeld vier uur. 

PASSME

Het driejarige project, dat in 2015 van start ging en mede wordt uitgevoerd door wetenschappers van TU Delft, staat onder leiding van coördinator Sicco Santema, mede-oprichter van organisatieadviesbureau Scenter en hoogleraar ketenmanagement aan de TU Delft. Hij geeft leiding aan een team van 35 mensen uit allerlei verschillende Europese landen en met uiteenlopende achtergronden: van design tot ICT, van logistiek tot techniek. Twee jaar na de start van het project zijn de eerste resultaten inmiddels naar buiten gebracht. Hieruit blijkt onder meer dat alleen al door het in- en uitstappen efficiënter te laten verlopen, er een uur kan worden gewonnen.

Wachtrijen

De onderzoekers geven aan dat oplossingen hierbij vaak zitten in de kleine dingen. Als voorbeeld wordt het scheiden van reizigers genoemd. Reizigers zijn te verdelen in groepen, gezinnen en ‘losse’ reizigers. Het zou de efficiëntie verhogen om groepen en gezinnen in aparte rijen te laten staan, aangezien zij over het algemeen minder opschieten dan ‘losse’ reizigers. "Processen zijn nu niet goed op elkaar afgestemd. Het is eigenlijk gek dat je als je op Schiphol aankomt, in een rij moet gaan staan en daar een uur moet staan wachten. Dat is zo bij de paspoortcontrole, maar met name bij de security-check", stelt Santema tegenover NOS.

Hij vervolgt: "Dat inkorten gaat niet gebeuren door het vliegtuig harder te laten vliegen, maar kan wel door alle processen daaromheen te optimaliseren." Een andere simpele aanpassing die bij kan dragen aan snellere passagiersstromen, is het verplaatsten van de borden met de vertrektijden. Doordat deze nu midden in de hal staan, belemmeren ze reizigers die snel door willen lopen. 

Ook kan de wachtrij virtueel worden gemaakt door reizigers een specifieke tijd mee te geven waarop ze bij de security-check worden verwacht. Als ze er inderdaad op die tijd zijn, kunnen ze direct doorlopen. In een virtuele wachtrij kan er ook beter rekening worden gehouden met persoonlijke omstandigheden. Zo kan een reiziger die in de file staat bijvoorbeeld aangeven te laat te zullen komen en kunnen mensen die niet willen eten in het vliegtuig dit ook vast doorgeven zodat er geen overbodig maaltijden worden meegenomen.

Bagageloos reizen

Een grotere aanpassing wordt voorgesteld met betrekking tot de afhandeling van bagage. Het gesleep met grote koffers is een van de grootste ‘reisvertragers’. Daarom hebben de onderzoekers van het PASSME-project gekeken naar de mogelijkheid om koffers voorafgaand aan de vliegreis bij mensen thuis te laten afhalen, waarna de bagage voor hen wordt uitgestuurd naar de vakantiebestemming en daar al klaarstaat wanneer de eigenaar arriveert. Deze dienst wordt momenteel al aangeboden door verschillende bedrijven en zorgt ervoor dat het hele inchecktraject kan worden overgeslagen, wat veel tijd scheelt. Ook Santema maakt hiervan al graag gebruik: "Op de dag van vertrek ga ik op pad met een heel klein tasje en een boekje om te lezen", merkt hij op in gesprek met NOS. 

Er lopen op dit gebied ook al experimenten met het aanbieden van geïntegreerde pakketten: "We doen tests met luchthavens, luchtvaartmaatschappijen en met bestemmingen zoals hotels en all inclusive-parken, die het vooruit bezorgen als een service aanbieden", aldus Santema tegenover NOS. Op termijn ziet Santema zelfs geheel bagagevrije luchthavens voor zich. "Mensen realiseren het zich niet, maar alleen al door bagage ben je heen en weer ongeveer een uur extra kwijt. Dat uur kunnen we besparen."

Overige proeven

Als onderdeel van het onderzoek heeft TU Delft ook een vliegtuigromp opgezet in een proefopstelling. Zo kan het instapgedrag van mensen worden geanalyseerd en gekeken hoeveel tijd zij nodig hebben voordat ze op hun plek zitten, waarop de afhandeling van de handbagage ook een grote invloed heeft. De opstelling stelt de onderzoekers in staat te bekijken wat de effecten zijn van aanpassingen aan de indeling van vliegtuigen. Is het bijvoorbeeld nuttig om iedereen een eigen opbergvak te geven, of werkt het beter om het gangpad te verbreden?

Ook zijn er experimenten op het gebied van gezichtsherkenning, waaronder een proef op Schiphol om te boarden via gezichtsherkenning. Santema toont zich tegenover NOS enthousiast over de mogelijkheden die dit biedt, “iemands gezicht is immers uniek”, merkt hij op.

Wanneer het project over ongeveer een jaar afloopt, is het de bedoeling dat veel van de voorgestelde innovaties zijn gerealiseerd. Zo moet er tegen die tijd een realtime systeem zijn om passagiersstromen te managen, een passagier-onafhankelijk systeem voor de afhandeling van de bagagestroom, herontworpen vliegveldprocessen en -faciliteiten waarin de reiziger centraal staat en, tot slot, een gepersonaliseerde smartphone app. 

* De andere partners van het project zijn The University of Nottingham, Institute of Communication and Computer System (ICCS), Optimares spa, National Aerospace Laboratory (NLR), Koninklijke Luchtvaart Maatschappij (KLM, Royal Dutch Airlines), Schiphol (Amsterdam Airport Schiphol), German Aerospace Center (DLR), Hamburg Airport (HAM), Technische Universität Hamburg-Harburg (TUHH), Alma Design en Carr Communications.